Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πολλές φορές από αυτή εδώ τη στήλη έχουμε ψέξει το υπουργείο Παιδείας όταν ήταν υπεύθυνο για τον πολιτισμό, και μετά και το υφυπουργείο Πολιτισμού για τα κακώς έχοντα του πολιτιστικού μας τοπίου. Έχουμε κρίνει αυστηρά πολλούς φορείς που διαμαρτύρονται για τα πολιτιστικά μας χάλια, αλλά δυσκολεύονται να βάλουν οι ίδιοι τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων, είτε γιατί δεν θέλουν, είτε γιατί αρκούνται να μένουν στον ρόλο του αδικημένου. Έχουμε επικρίνει ενίοτε και αυστηρά τους υπαλλήλους των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του υφυπουργείου Πολιτισμού, τους πολιτικούς προϊσταμένους τους, ακόμα και τους προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και καλώς κάναμε, και αν κάποτε γίνεται η στήλη λίγο πιο καυστική, ας μας συγχωρούν, όχι γιατί δεν ξέρουμε τι γράφουμε, αλλά γιατί αγανακτούμε και καμιά φορά λειτουργεί η παροιμία τα λέμε στη νύφη για να τα ακούσει η πεθερά.
Τα παραπάνω ως αναγκαίο πρόλογο για να μπω στο προκείμενο, που είναι οι πολιτιστικές υπηρεσίες των μεγάλων δήμων της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι σχεδόν σαν να μην υπάρχουν, που φαίνεται να είναι εντελώς απούσες από την πολιτιστική καθημερινότητα των πόλεων. Και το γράφω μετά λόγου γνώσεως. Δεν αρκεί να στέκονται αρωγοί στα διάφορα φεστιβάλ, ή σε μεγάλες διοργανώσεις των δήμων τους. Οι πολιτιστικές υπηρεσίες των δήμων οφείλουν, στη δική μου ανάγνωση των πραγμάτων, να είναι πανταχού παρούσες σε ολόκληρη την πόλη επτά ημέρες την εβδομάδα, είτε με τη διοργάνωση μικρών εκδηλώσεων, είτε με το κάνουν τη ζωή καλύτερη των πολιτών τους μέσω παρεμβάσεων αστικού τύπου, είτε με το να βρίσκουν λύσεις σε μικρά προβλήματα που ακουμπούν το πεδίο δραστηριοποίησής τους. Για παράδειγμα, χρειάστηκαν πάνω από δύο χρόνια για να μετακινηθούν τέσσερις κάδοι απορριμμάτων από την είσοδο της Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Όποτε από τις σελίδες αυτής της εφημερίδας αναφερόμασταν στο ζήτημα αισθανόμασταν τουλάχιστον γραφικοί. Είχαν ασχοληθεί και οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες, είχε ασχοληθεί και ο Δήμος Λευκωσίας, αρμοδιότητα του οποίου ήταν η μετακίνηση, αλλά εις μάτην. Ώσπου μια καλή ημέρα έγινε το θαύμα και έφυγαν οι κάδοι, με τον Δήμο Λευκωσίας να το παρουσιάζει ως μία σπουδαία κατάκτηση. Ε, λοιπόν, ήταν, αφού χρειάστηκαν χρόνια πολλά για να μετακινηθούν. Δεν θα έπρεπε να είχε ασχοληθεί η πολιτιστική υπηρεσία του Δήμου Λευκωσίας με αυτό; Δεν θα έπρεπε η πολιτιστική υπηρεσία του Δήμου Λευκωσίας να είχε σπάσει τα τηλέφωνα στο Τμήμα Αρχαιοτήτων για να γνωρίζουν πότε επιτέλους θα ανοίξει η Πύλη Αμμοχώστου; Δεν έχουν αρμοδιότητα, αλλά θα έπρεπε να πιέζουν το Τμήμα. Όπως θα έπρεπε να το πιέζουν για να είναι μία κούκλα ολόκληρη η παλιά πόλη. Να είναι το πάρκο γλυπτικής, πάρκο γλυπτικής.
Βέβαια, το ίδιο ισχύει και για τους άλλους μεγάλους δήμους της χώρας. Ο Δήμος Πάφου δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρεται ώστε ο ΘΟΚ να πηγαίνει στην πόλη πιο συχνά; Δεν θα έπρεπε να είχε αξιοποιήσει περισσότερο το Μαρκίδειο Θέατρο; Να έχει συντηρήσει τα ελάχιστα γλυπτά του στο ιστορικό του κοιμητήριο; Και πόσα άλλα; Ο Δήμος Λεμεσού θα έπρεπε να είναι άγρυπνος φρουρός για την προστασία της αρχιτεκτονικής του κληρονομιάς. Να έχει καταλάβει πως το Θέατρο Ένα στην Β΄ Δημοτική Αγορά δεν μπορεί να εξαρτάται από την καλή θέληση των διπλανών χώρων διασκέδασης. Ο Δήμος Λάρνακας να ενισχύσει το Θέατρο Σκάλα, να βοηθήσει περισσότερο το Ίδρυμα Φοίβος Σταυρίδης – Αρχεία Λάρνακας, και τώρα που διεκδικεί το χρίσμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας είναι μια καλή ευκαιρία να αξιοποιήσει τους ανθρώπους της πόλης, αυτούς που θα παραμείνουν και να τους υποσχεθεί καλύτερες πολιτιστικές ημέρες μετά το 2030. Οι μεγάλοι δήμοι της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου τι κάνουν για να έχουν όλο τον χρόνο πολιτιστικές εκδηλώσεις; Οι εκεί δημοτικές πολιτιστικές υπηρεσίες με ποιον τρόπο απαιτούν πράγματα από την Πολιτεία; Εκτός και αν είναι εντάξει με τις προσπάθειες της Κοινότητας Ξυλοφάγου να σπάσει ένα φαιδρό ρεκόρ γκίνες, για να δικαιολογήσει το πρόσφατο σήμα κατατεθέν της.
Για τις κοινότητες και τους δήμους του Τροόδους έχουμε το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους, που μάλλον συστάθηκε γιατί έπρεπε το κτήριο που στεγάζεται με κάποιον τρόπο να χρησιμοποιηθεί. Γιατί ό,τι κάνει θα μπορούσε να το κάνει άνετα ο Επίτροπος Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, μαζί με το υφυπουργείο Τουρισμού.
Εν ολίγοις, καλό είναι να τα ακούει μόνο η Λευκωσία και οι υπηρεσίες του υφυπουργείου Πολιτισμού, αλλά θα πρέπει και οι τοπικές αρχές να αντιληφθούν πως πολιτισμό μπορούν και αυτές να παραγάγουν, δεν χρειάζεται μόνο να αναπαράγουν άκριτα πολιτιστικά προϊόντα, με τον ίδιο και απαράλλακτο τρόπο εδώ και δεκαετίες, ούτε και να θεωρούν πως στους πολίτες τους ό,τι τους δίνουν τους αρέσει.
Ευθύνες πολιτιστικές έχουν και οι τοπικές αρχές, και όχι μόνο το κεντρικό κράτος. Και πρώτιστη ευθύνη τους είναι να ζητάνε πράξεις με νόημα και όχι πολιτιστικές κινήσεις μικροπολιτικής, όπως το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους.
