Kathimerini.com.cy
Σε τέσσερις τομείς επικεντρώνει την ανησυχία της η Ευρωπαική Επιτροπή αναφορικά με την παροχή του Προγράμματος των Πολιτογραφήσεων ξένων επενδυτών που παρέχει η Κύπρος. Υπάρχουν κίνδυνοι ασφάλειας, ξεπλύματος χρήματος, φοροδιαφυγής και επαρκούς διαφάνειας και ενημέρωσης.
Για πρώτη φορά, η Επιτροπή παρουσίασε μια ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με τα Προγράμματα Πολιτογραφήσεων διαφόρων χωρών, συμπεριλαμβανομένων και της Κύπρου. Η έκθεση χαρτογραφεί τις υπάρχουσες πρακτικές και προσδιορίζει ορισμένους κινδύνους τέτοιων συστημάτων που συνεπάγονται για την ΕΕ. Η έλλειψη διαφάνειας στον τρόπο που λειτουργούν τα συστήματα και η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, η Κομισιόν τονίζει πως θα επιδεινώσει περαιτέρω τους κινδύνους αυτούς.
Η έκθεση της Επιτροπής εντόπισε τους ακόλουθους τομείς ανησυχίας:
• Ασφάλεια: Οι έλεγχοι που εκτελούνται σε αιτούντες του διαβατηρίου (του κυπριακού στην προκειμένη περίπτωση) δεν είναι αρκετά ισχυροί και το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS), δεν χρησιμοποιείται όσο συστηματικά θα έπρεπε.
• Ξέπλυμα χρήματος: Οι ενισχυμένοι ελέγχοι ( «due diligence»), είναι αναγκαίοι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι κανόνες για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος δεν καταστρατηγούνται.
• Η φοροδιαφυγή: Η παρακολούθηση και η υποβολή εκθέσεων είναι απαραίτητη για να βεβαιωθεί η χώρα πως τα άτομα που κάνουν χρήση του Προγράμματος δεν θέλουν να επωφεληθούν από την προνομιακή φορολογική νομοθεσία.
• Διαφάνεια και ενημέρωση: Η έκθεση διαπιστώνει την έλλειψη σαφών πληροφοριών σχετικά με το πώς λειτουργούν τα Προγράμματα των Πολιτογραφήσεων που παρέχονται σε επενδυτές, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των αιτήσεων που υποβλήθηκαν, πως χορηγείται ή απορρίπτεται η κάθε αίτηση και η προέλευση των αιτούντων. Επιπλέον, στην έκθεση σημειώνεται πως τα κράτη μέλη που παρέχουν τέτοια προγράμματα δεν ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τους αιτούντες, ούτε ενημερώνονται για όποιες αμοιβαίες απορρίψεις υποψηφίων.
Στα σχέδια με ιθαγένεια η Κύπρος
Στην ΕΕ τρία κράτη μέλη (Βουλγαρία, Κύπρος και Μάλτα) παρέχουν επί του παρόντος συστήματα που παρέχουν στους επενδυτές ιθαγένεια υπό συνθήκες οι οποίες είναι λιγότερο αυστηρές από τα συνηθισμένα συστήματα πολιτογράφησης, σημειώνει η Κομισιόν. Σε αυτά τα τρία κράτη μέλη, δεν υπάρχει υποχρέωση της φυσικής κατοικίας για το άτομο, ούτε και η απαίτηση των άλλων πραγματικών συνδέσεων με τη χώρα πριν από την απόκτηση ιθαγένειας.
Από αυτά τα σχέδια, καταγράφει η έκθεση, το κάθε πρόσωπο που αποκτά την ιθαγένεια ενός κράτους μέλους αποκτά ταυτόχρονα και την ιθαγένεια της Ένωσης. Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η απόφαση από ένα κράτος μέλος να χορηγήσει υπηκοότητα με αντάλλαγμα επενδύσεις σε εκείνο το κράτος, δίνει αυτομάτως δικαιώματα στον δικαιούχο και για άλλα κράτη μέλη της Ένωσης, όπως την ελεύθερη κυκλοφορία και την πρόσβαση στην εσωτερική αγορά της ΕΕ για να ασκήσουν οικονομικές δραστηριότητες. Τέλος, δίδει και το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές. Στην πράξη, τα συστήματα αυτά συχνά διαφημίζονται ως μέσο για την απόκτηση ιθαγένειας της Ένωσης, μαζί με όλα τα δικαιώματα και τα προνόμια που συνδέονται με αυτό, συνοψίζει.
Σχέδια διαμονής των επενδυτών («χρυσές βίζες»)
Τα συστήματα διαμονής των επενδυτών, αν και διαφορετικά από τα συστήματα υπηκοότητας στα δικαιώματα που χορηγούν, θέτουν εξίσου σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των κρατών μελών και της ΕΕ στο σύνολό της, αναφέρει η Κομισιόν. "Μια έγκυρη άδεια παραμονής παρέχει στο υπήκοο τρίτης χώρας το δικαίωμα διαμονής στο εν λόγω κράτος μέλος, αλλά επίσης να ταξιδεύει ελεύθερα στον χώρο Σένγκεν", σημειώνει. "Ενώ το δίκαιο της ΕΕ ρυθμίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών, η χορήγηση αδειών παραμονής επενδυτών δεν ρυθμίζεται επί του παρόντος σε επίπεδο ΕΕ και παραμένει εθνική αρμοδιότητα", συμπληρώνει. "Επί του παρόντος, 20 κράτη μέλη εφαρμόζουν τέτοια συστήματα: Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πολωνία".
Η έκθεση εντόπισε τους ακόλουθους τομείς ανησυχίας σε σχέση με τη διαμονή
Έλεγχοι ασφαλείας: "Υπάρχουν ορισμένες υποχρεώσεις ασφάλειας δυνάμει της νομοθεσίας της ΕΕ που πρέπει να εκτελούνται πριν από την έκδοση θεώρησης ή άδειας παραμονής σε ξένους επενδυτές. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων πληροφοριών σχετικά με την πρακτική εφαρμογή και τη διακριτική ευχέρεια στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια".
Απαίτηση φυσικής κατοικίας: "Οι άδειες διαμονής που λαμβάνονται με επενδύσεις, με περιορισμένη ή μη απαιτούμενη φυσική παρουσία του επενδυτή στο εν λόγω κράτος μέλος, θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στην εφαρμογή και τα δικαιώματα που σχετίζονται με το καθεστώς μακρόχρονης παραμονής της ΕΕ και μπορούν ακόμη και την ταχεία απόκτηση της εθνικής και, ως εκ τούτου, Ευρωπαϊκής υπηκοότητας" ·
Έλλειψη διαφάνειας: "Η έκθεση υπογραμμίζει την έλλειψη διαφάνειας και την εποπτεία των συστημάτων, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση και την έλλειψη στατιστικών σχετικά με τον αριθμό των ατόμων που λαμβάνουν άδεια διαμονής μέσω ενός τέτοιου συστήματος".
Πόρτα στην ΕΕ
Η Επίτροπος Γιούροβα εξηγεί στο Δελτίο Τύπου που συνοδεύει τα πορίσματα της έκθεσης για τα διαβατήρια πως «με τα προγράμματα αυτά ανοίγουμε μια χρυσή πύλη προς την ΕΕ για τα άτομα που έχουν τα κεφάλαια. Δεν μπορούμε να έχουμε αδύνατα σημεία, και έχουμε αδύνατα σημεία σε σχέση με τα προγράμματα που προσφέρουν η Μάλτα, η Κύπρος και η Βουλγαρία. Αφιέρωσα πολύ χρόνο για να καταλάβω τα προγράμματα της Κύπρου και της Μάλτας, αλλά οι αμφιβολίες μας παραμένουν. Τα προγράμματα αυτά να τροποποιηθούν ώστε να γίνουν υπεύθυνα ως προς την ΕΕ και όχι φιλικά για την ΕΕ. Αν δίδεται μια υπηκοότητα, τότε δίδεται η υπηκοότητα της ΕΕ, κάτι που η χώρα δεν κατέχει», τόνισε η Επίτροπος Γιούροβα.
Από την πλευρά του ο Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος σημείωσε ότι, «όπως εξήγησε η Βέρα, αυτό που παρουσιάσαμε είναι η πρώτη προσπάθεια να καταγράψουμε τα προγράμματα και καλούμε όλα τα κράτη μέλη να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Δεν είμαστε εδώ για να κατηγορήσουμε κανέναν», κατέληξε.
