Kathimerini.gr
Η διαμάχη ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και στον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ μοιάζει με καβγά φαλακρών για μια βούρτσα.
Δύο ηλικιωμένοι, με πεπαλαιωμένες ιδέες πολεμούν για μία χώρα που κανείς από τους δύο δεν θα έπρεπε να θέλει –το Ιράκ– για έναν φυσικό πόρο του 20ου αιώνα –το πετρέλαιο– που έχει όλο και λιγότερη σημασία για τις οικονομίες του 21ου αιώνα και για έναν στρατηγικό στόχο –την κυριαρχία στη Μέση Ανατολή– που κανένας σώφρων ηγέτης δεν θα έπρεπε να επιθυμεί, γιατί το μόνο που κερδίζει είναι έναν λογαριασμό.
Ακούγοντας το Fox News να λέει ότι όσοι δεν υποστηρίζουν την πολιτική Τραμπ δεν είναι πατριώτες, θέλω να βάλω τα γέλια. Και βλέποντας δεκάδες χιλιάδες Ιρανούς να συρρέουν στην κηδεία του στρατηγού Σουλεϊμανί, που έχει σπείρει το χάος στην περιοχή και έχει σκοτώσει Ιρανούς και Αραβες οπαδούς του εκδημοκρατισμού, θέλω να βάλω τα κλάματα.
Πότε θα σταματήσει αυτή η ανοησία; Τη θέση του πετρελαίου παίρνουν τα δεδομένα. Το πώς τα αναλύει κανείς (τα δεδομένα) και τα μετατρέπει σε προϊόντα θα καθορίσει στο εξής τη δύναμη των χωρών. Γι’ αυτό η παλιά προειδοποίηση του Σαουδάραβα υπουργού πετρελαίου, σεΐχη Γιαμανί (η εποχή του λίθου δεν τελείωσε επειδή τελείωσαν οι πέτρες αλλά επειδή εφηύραμε νέα εργαλεία) είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.
Και οι δύο πλευρές θα ισχυριστούν τώρα ότι κέρδισαν, αλλά τι κέρδισαν πραγματικά; Υποψιάζομαι ότι μετά τη δολοφονία Σουλεϊμανί, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτρέπουν πιο αποτελεσματικά τις επιβουλές εναντίον τους, γιατί παραβίασαν τους κανόνες του παιχνιδιού, όπως αυτό παιζόταν όλα αυτά τα χρόνια, σύμφωνα με τους οποίους ο ένας δεν στοχεύει την ηγεσία του άλλου. Τώρα η ιρανική ηγεσία πρέπει να λάβει υπόψη της ότι ο Τραμπ μπορεί να είναι τρελός και να αντιδράσει ακόμη πιο απότομα σε οποιαδήποτε ιρανικά αντίποινα.
Αυτό σίγουρα αποπροσανατολίζει τους Ιρανούς κληρικούς, που θεωρούσαν ότι αυτοί, μαζί με τις διάφορες φιλοϊρανικές δυνάμεις της περιοχής ήσαν οι πιο τρελοί απ’ όλους. Ομως, ο Τραμπ δεν μπορεί να το παίζει τρελός αιωνίως, γιατί σε αντίθεση με τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, έχει περιορισμούς από το Κογκρέσο, το αμερικανικό σύνταγμα, τον ελεύθερο Τύπο, τους αμερικανικούς κανόνες συμπεριφοράς και τις εκλογές που έρχονται.
Οσες απειλές και αν εκτοξεύει ο Τραμπ, η ουσία είναι ότι η κυριαρχία στη Μέση Ανατολή είναι πολύ πιο σημαντική για το Ιράν απ’ ό,τι για τις ΗΠΑ – ειδικά τώρα που η Αμερική έχει γίνει ο πρώτος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο και οι Αμερικανοί έχουν εξαντληθεί τελείως με τη Μέση Ανατολή. Το Ιράν θα είναι πάντα εκεί, εμείς όχι.
Ενα κακό προηγούμενο
Εξάλλου, δεν έχουμε την πολυτέλεια να δολοφονούμε όλους τους κακούς που μας αντιμιλούν. Αυτό θα έδινε άδεια σε άλλες χώρες –όπως στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πουτιν– να κάνουν τα ίδια στους αντιπάλους τους, ενώ θα αποτελούσε πρόσκληση προς άλλους να βάλουν στόχο τη δική μας ηγεσία.
Ο μόνος τρόπος να βγουν και οι δύο χώρες πραγματικά κερδισμένες είναι να επαναφέρουν την πυρηνική συμφωνία από την οποία ο Τραμπ αποσύρθηκε τον Μάιο του 2018.
Αμφιβάλλω, όμως, αν ο Τραμπ έχει το κουράγιο για έναν πολιτικό συμβιβασμό με το Ιράν. Αν ήταν έξυπνος, θα χρησιμοποιούσε την τωρινή συγκυρία για να συνάψει μια απλή, αναθεωρημένη πυρηνική συμφωνία με την οποία θα «παγώσει» επ’ αόριστον η δυνατότητα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, με αντάλλαγμα τερματισμό των κυρώσεων στον ιρανικό πετρελαϊκό κλάδο. Αυτό και τέλος, μην το παρακάνουμε με τις απαιτήσεις.
Δεν μπορούμε να διατάζουμε το Ιράν να μην ανακατεύεται στο εσωτερικό άλλων χωρών την ίδια στιγμή που ανακατευόμαστε και εμείς και οι σουνίτες Αραβες. Ας πάμε σε μια καθαρή συμφωνία –τέλος των ιρανικών πυρηνικών με αντάλλαγμα τέλος των κυρώσεων– και ας αφήσουμε τα υπόλοιπα στη διπλωματία.
Επίσης, ο Τραμπ δεν πρέπει να απειλεί το Ιράν ότι θα στείλει περισσότερους στρατιώτες στην περιοχή, αλλά ότι θα απομακρύνει αυτούς που έχει. Να απειλήσει ότι αν δεν πάψει το Ιράν να επιδιώκει τον έλεγχο του Ιράκ, θα αποσύρουμε όλες τις δυνάμεις μας από την περιοχή και θα αφήσουμε το Ιράν μόνο του να πολεμήσει με τον ISIS και τους Ταλιμπάν, τα δύο σουνιτικά κινήματα που αποτελούν θανάσιμους εχθρούς του. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να εξαντληθεί το Ιράν και να μετατραπεί στην πιο μισητή χώρα στο Ιράκ και σε ολόκληρη την περιοχή.
