Υπεδύθη με τόσην φυσικότητα το μέρος του...

Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου η προηγούμενη Κυριακή, θεατρόφιλοι και άνθρωποι αυτής της Τέχνης την εόρτασαν, παραστάσεις ανέβηκαν, μηνύματα αναγνώστηκαν... οι ηθοποιοί και οι σκηνοθέτες θυμήθηκαν περασμένες στιγμές τους πάνω στο σανίδι ή στην ορχήστρα ενός αρχαίου θεάτρου... Κρίμα που το Θέατρο της Μαριούπολης στην Ουκρανία έγινε συντρίμμια και τάφος για εκατοντάδες αμάχους... Ωστόσο, η τέχνη του θεάτρου είναι παρούσα για να μας υπενθυμίζει πως ο άνθρωπος είναι ικανός για όλα, και για να θυμάται και να μην επαναλαμβάνει, αλλά και για να ξεχνάει και να πέφτει ξανά και ξανά στον μύλο της κακίας.
Θέατρο δεν υπάρχει χωρίς τον Άνθρωπο, καμία Τέχνη δεν υπάρχει χωρίς τον Άνθρωπο στο επίκεντρο, κανένα έργο δεν είναι άρτιο, κατά τη γνώμη μου, όταν από αυτό λείπει εκείνη η αιθέρια πνοή, που μιλάει στην ψυχή του θεατή. Η αθωότητα του καλλιτέχνη, η έγνοια του για την Τέχνη του...

Ας είναι όμως, η Τέχνη προσφέρει αθανασία; Οι υπηρέτες της ζουν για πάντα; Οι αγαπημένοι καλλιτέχνες μας, αλλά και τα προσφιλή μας πρόσωπα, είναι πάντοτε στη μνήμη μας; Όχι, χάνονται μετά από μια-δυο γενιές... Έτσι και ο Μήτρος Λαμπερτίδης, ένας ερασιτέχνης ηθοποιός, υπάλληλος τυπογραφείου, από τους Αγίους Ομολογητές, ένας εκ των καλυτέρων ερασιτεχνών, άσσο τον χαρακτήρισαν σε κάποιο πρόγραμμα παράστασης. Ο Μήτρος Λαμπερτίδης έπαιζε θέατρο με τον «Πανεργατικό Σύνδεσμο Λευκωσίας», που ιδρύθηκε το 1923, από τον Γεώργιο Χατζηπαύλου, λειτουργώντας και θεατρικό τμήμα, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε το ζεύγος Άγγελου και Μαρίκας Βάζα, ανεβάζοντας πολλά έργα, στα οποία συμμετείχε και ο Μήτρος Λαμπερτίδης, μαζί με πολλούς άλλους ερασιτέχνες, αλλά και επαγγελματίες ηθοποιούς, όπως οι Κώστας Μετζίτης, Νίκος Πετρίδης, Ανδρέα Φοινόπουλο, Παπή Φιλιππίδη, Χρίστο Ελευθεριάδη, Κώστα Μακαρίου, Μιχαήλ Παουρή, Μελή Γαλανό, Γκαστών Παρπέρη και τις Γιώτα Λοΐζου, Ώρα Βάζα και Άννα Ελευθεριάδου, Χρυσταλλένη Μιχαηλίδου.

Οι παραστάσεις

Ο Μήτρος Λαμπερτίδης από μια πρώτη έρευνα που κάναμε φαίνεται ότι ήταν από τα πρώτα μέλη του θεατρικού τμήματος του Πανεργατικού, μαζί με τα αδέλφια του, Γεώργιο και Θεμιστοκλή. Τον συναντάμε για πρώτη φορά το 1928, ως Δημήτρη Λαμπερτίδη, να υποδύεται τον Κύπριο ιερέα, στο έργο του Γεωργίου Συβιτανίδου «Η Κύπρος και οι Ναΐται», στο Θέατρο Παπαδοπούλου. Μαζί του με τα αδέλφια του, Θεμιστοκλής και Γεώργιος Λαμπερτίδης, οι οποίοι επίσης απέσπασαν τα θετικότατα σχόλια του Θεατρόφιλου, συντάκτη της εφημερίδας «Νέα Λαϊκή». Για τον Μήτρο γράφει ο Θεατρόφιλος: «Ο Δημήτριος Λαμπερτίδης ως Κύπριος ιερεύς υπεδύθη με τόσην φυσικότητα το μέρος του, ώστε πολλοί επίστευσαν πραγματικώς, ότι ανήκει εις τας τάξεις του κλήρου, και ηρώτων εάν ελαβε προηγουμένως την σχετικήν άδειαν του Αρχιεπισκόπου διά να ανέλθη εις την σκηνήν».

Δύο χρόνια μετά, τον ξαναβρίσκουμε να παίζει στις «Δύο ορφανές» του Δ’ Εννερύ, που παραστάθηκε στις 3 Ιουνίου 1930. Ο Μήτρος έπαιξε τον ρόλο του Ρογήρου Δε Βοδραί και διαβάζουμε στο πρόγραμμα: «Τη ευγενεί συμπράξει των Δίδων Γ. Λοΐζου και Ν. Σάββα και των καλλιτέρων ερασιτεχνών της Λευκωσίας» και στο τέλος: «Με το επιμελημένο ανέβασμά τους και το υπέροχο παίξιμο των ερασιτεχνών μας, θα μείνουν αλησμόνητες στην πόλι μας». Στο Θέατρο Γιορδαμλή στη Λεμεσό, στις 2 Φεβρουαρίου 1933 ανέβηκε το έργο του Ερρίκου Μπερνστάιν, «Ο Ισραήλ». Σε αυτό ο Μήτρος Λαμπερτίδης υποδύθηκε τον Ιουστινιανό Γκούτλιπ, έναν εβραίο τραπεζίτη, έναν από τους κεντρικούς ρόλους του έργου. Στο πρόγραμμα της παράστασης διαβάζουμε την παραίνεση της Μαρίκας Βάζα: «Ελάτε κυρίες και κύριοι, σας παρακαλώ θερμώς, ελάτε να δήτε το αριστούργημα αυτό και δεν θα μετανοιώσετε! Εχει και η ψυχή ανάγκη από τροφή, όπως και το σώμα και η τροφή που θα της δώσω αξίζει», επίσης στο πρόγραμμα σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Είνε το έργο που κατέπληξε τους Λευκωσιάτας και σύσσωμος ο τύπος έγραψε»... Ο Μήτρος Λαμπερτίδης έπαιξε και στο έργο «Ένοχος» του Ριχάρδου Φος, στην έκτακτη καλλιτεχνική εσπερίδα του Συλλόγου «Ελευθερία» το Σάββατο 24 Ιουνίου 1933. Σε αυτό το έργο κράτησε τον ρόλο του Καρόλου, ενός παιδιού του ζεύγους Θωμά και Μάρθας Λερ. Επόμενη παράσταση, «Αδελφοί Καραμαζώφ» του Φ. Ντοστογιέβσκη, που ανέβηκε στις 21 Νοεμβρίου 1933 στο θέατρο Παπαδοπούλου στη Λευκωσία. Ο Πάνος Ταλιαδώρος είναι αυστηρός και γράφει για τον ρόλο του Μήτρου: «Ο Λαμπερτίδης προσεπάθησε όσο μπορούσε. Ο ρόλος του όμως είναι τόσο δύσκολος, πολύπλοκος, γιομάτος συναισθήματα, μεταπτώσεις και πνοή που ότι (sic) και να κάνη ένας ερασιτέχνης θα μείνη πάντα στα σύνορα του μετρίου».

Ο Μήτρος Λαμπερτίδης έπαιξε και τον βαρώνο δε Λιλιέ στο έργο «Η ατιμασμένη» του Ερρίκου Κιστεμάικερς, στις 31 Μαρτίου 1934 στο θέατρο Παπαδοπούλου, ο Μήτρος Λαμπερτίδης, όπως και ο Πάπης Φιλιππίδης διαφημίζονται στο πρόγραμμα ως οι «άσσοι των Ερασιτεχνών». Ο Τεύκρος Ανθίας αυστηρός σχετικά με την ερμηνεία του Μήτρου Λαμπερτίδη στην εφημερίδα «Πρωινή»: «Λόγια καλά έχω να πω πολλά και για τον κ. Χαράλαμπο Φιλιππίδη, λιγώτερα για τον κ. Λαμπερτίδη».

Στο «Φάντασμα του Πύργου» σε μετάφραση Χατζόπουλου, που ανέβηκε στο θέατρο Παπαδοπούλου στη Λευκωσία στις 17 Νοεμβρίου 1934 στην κριτική που γράφτηκε στην «Πρωινή» μαθαίνουμε πως ο Μήτρος Λαμπερτίδης ξεχώρισε, μαζί με τον Μετζίτη: «σε μερικές σκηνές μάς δίναν την εντύπωση πως είταν εξ επαγγέλματος ηθοποιοί». Ωστόσο λίγο παρακάτω σημειώνει ο κριτικός με την υπογραφή Α: «Ο πρώτος όμως, ο κ. Λαμπερτίδης, ήταν λιγάκι υπερβολικός και φώναζε πολύ. Γιατί; Ο δεύτερος κάπως ψυχρός σε μερικά σημεία μόλο που ήταν διαβασμένος». Ανεβάζει ο Πανεργατικός και τον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ, τον Μάιο του 1938 και ο Τύπος της εποχής σημειώνει: «Με εξαιρετικήν επιτυχίαν έλαβε χώραν την νύκτα του προχθές Σαββάτου η παράστασις του “Πανεργατικού” με τον Οθέλλον του Σαίξπηρ. Η παράστασις εσημείωσεν εξαιρετικήν επιτυχίαν χάρις εις τας μεγάλας προσπαθείας, τας οποίας κατέβαλαν τόσον οι ερασιτέχναι όσον και ο διδάξας το έργον κ. Α. Βάζας».

Στις 15 Αυγούστου 1938, ο Μήτρος Λαμπερτίδης τα φώτα έσβησαν για τον Μήτρο Λαμπερτίδη, και ο δάσκαλός του Άγγελος Βάζας γράφει στην «Εσπερινή»: «Μήτρο, αλήθεια πέθανες; ποιος θα το πιστέψει; θα σε ξαναδούμε πια; [...] Ξύπνα Ιβάν Καραμαζώφ, ξύπνα Οθέλλε, ξύπνα. [...] Η μνήμη σου θα μείνει αιώνια χαραγμένη μες την καρδιά εκείνων που σε γνώρισαν [...]». Οι άστοχες ενέργειες παλαιότερων δημοτικών αρχών στο παλαιό κοιμητήριο των Αγίων Ομολογητών ευτυχώς δεν κατάφεραν να σβήσουν τη μνήμη του ερασιτέχνη ηθοποιού Μήτρου Λαμπερτίδη.

Θερμές ευχαριστίες στον ανιψιό του Μήτρου Λαμπερτίδη, Δημήτρη Λαμπερτίδη, και στο Θεατρικό Μουσείο Κύπρου και ιδιαίτερα στη Νικολέτα Τζιαούρη.