Kathimerini.gr
Νικόλας Ζώης
Ούτε λίγα εικοσιτετράωρα δεν έχουν συμπληρωθεί από την «απελευθέρωση» των πνευματικών δικαιωμάτων του πρώτου Μίκυ Μάους, εκείνου που εμφανιζόταν στην ασπρόμαυρη ταινία κινουμένων σχεδίων «Steamboat Willie» του 1928, και η συγκεκριμένη εκδοχή του διάσημου ποντικού έχει ήδη υποστεί μερικές επιεικώς ανατρεπτικές διασκευές. Ενδεικτικά, προχθές κυκλοφόρησε το τρέιλερ μιας ταινίας τρόμου όπου ένας δολοφόνος επιτίθεται σε μια παρέα νεαρών φορώντας μάσκα του Μίκυ, ενώ παρουσιάστηκε και ένα βίντεο γκέιμ, όπου ο Μίκυ μοιάζει με μολυσμένο τέρας. Αρκετοί χρήστες των social media δημοσιοποίησαν τις δικές τους βερσιόν (όπως εκείνη που το «Ατμόπλοιο Γουίλι» συγκρούεται με τον Τιτανικό), όμως η Ντίσνεϊ δεν πτοείται: «Οι πιο σύγχρονες εκδοχές του Μίκυ θα παραμείνουν ανεπηρέαστες», είχε ανακοινώσει πρόσφατα η εταιρεία. Εξάλλου, λίγο αφότου συμπλήρωσε εκατό χρόνια ζωής το περασμένο φθινόπωρο, ίσως έχει άλλα ζητήματα να αντιμετωπίσει.
Τα οικονομικά για παράδειγμα. Η πλατφόρμα Disney+ είχε το 2023 ζημίες της τάξης των 2,5 δισ. δολαρίων περίπου – η εταιρεία ελπίζει πως η κατάσταση θα αντιστραφεί μέχρι το τέλος του 2024. Από εκεί που το 2019, οκτώ ταινίες της Ντίσνεϊ είχαν έσοδα άνω του ενός δισ. δολαρίων εκάστη, προσφάτως έχουν σημειωθεί μερικές ιδιαίτερα απογοητευτικές επιδόσεις, όπως εκείνες των τελευταίων ταινιών του Ιντιάνα Τζόουνς και του Ant-Man, καθώς και του μιούζικαλ «Wish». Θα έλεγε κανείς ότι μια αυτοκρατορία, που μεταξύ άλλων κατέχει πλέον την 20th Century Fox, την Pixar, το franchise του Star Wars και τα Marvel Studios, δεν φοβάται τον κορεσμό που εσχάτως παρατηρείται λ.χ. στο υπερηρωικό κινηματογραφικό είδος. Ισως πάλι το πρόβλημα να τέθηκε από τον CEO της εταιρείας, Μπομπ Αϊγκερ, ο οποίος έλεγε πρόσφατα: «Φτάσαμε σε εκείνο το σημείο που αν μια ταινία δεν άγγιζε το ένα δισ. δολάρια στο διεθνές box office, ήμαστε απογοητευμένοι. Είναι ένα απίστευτα υψηλό στάνταρ και νομίζω ότι πρέπει να γίνουμε πιο ρεαλιστές».
Μάλλον για αυτούς τους λόγους η Ντίσνεϊ ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει να βασίζεται περισσότερο στα θεματικά πάρκα της, με εκείνα ειδικά που βρίσκονται στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ να έχουν αποφέρει υψηλότατα κέρδη. Ακόμα και μια προσωρινή μείωση της επισκεψιμότητας στο κολοσσιαίο Walt Disney World Resort στη Φλόριντα, που μάλλον οφειλόταν στην κόντρα της εταιρείας με τον συντηρητικό κυβερνήτη Ρον ντε Σάντις, φαίνεται πως ξεπεράστηκε, με ηχηρά sold out κατά τη διάρκεια των γιορτών.
Στιγμιότυπο από την κατασκευή του πάρκου στην Καλιφόρνια υπό την επίβλεψη του ιδρυτή. Φωτ. A.P. /David F. Smith
Ειδικά πάντως η διεθνής απήχηση της Ντίσνεϊ και η αφηγηματική γλώσσα με την οποία εδώ και δεκαετίες μεταδίδει αξίες όπως η αισιοδοξία, η πίστη στον εαυτό και στα όνειρά του, η διαρκής προσπάθεια για υπερνίκηση των εμποδίων κ.ά., φαίνεται σύμφωνα με μερικούς αναλυτές πως χρειάζονται ανανέωση. Οχι μόνο αυτή που ήδη επιτυγχάνεται μέσω της ενισχυμένης συμπεριληπτικότητας των πρόσφατων και των επικείμενων ταινιών της Ντίσνεϊ (όπως της ανανεωμένης «Χιονάτης» που θα κυκλοφορήσει το 2025 και έχει ήδη συζητηθεί για το πώς θα αντιμετωπίζει τους νάνους), αλλά και εκείνης που έχει να κάνει με τη θέση των αφηγήσεων της Ντίσνεϊ σε έναν κόσμο που αντέχει όλο και λιγότερες πολιτισμικές «μονοκαλλιέργειες». Οπως έγραφε στους New York Times η Αλίσα Γουίλκινσον, η επαναπροσέγγιση των παλιών μύθων γίνεται πλέον από κάθε ενδιαφερόμενο.
Ο Μίκυ Μάους στο θεματικό πάρκο της Σαγκάης. Φωτ. A.P. /Ng Han Guan
Ο ίδιος ο Γουόλτ Ντίσνεϊ εγκαινίαζε το 1955 την Disneyland λέγοντας ότι «εδώ οι παλιές γενιές ξαναζούν αγαπημένες αναμνήσεις και οι νέες γεύονται τις προκλήσεις και τις υποσχέσεις του μέλλοντος», ενώ ο Μπομπ Τσάπεκ, πρώην CEO της εταιρείας δήλωνε το 2022 ότι το κοινό, προτού μπει στα θεματικά πάρκα της Ντίσνεϊ, αφήνει τις διαφορές του απέξω. Και αυτό, ειδικά στον σύγχρονο κόσμο, μοιάζει σύμφωνα με τη Γουίλκινσον σαν μια ελαφρώς υπερβολική πίστη στα όνειρα.
