Κινηματογραφικές προβολές και πανδημία

Των ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗ και ΛΟΥΙΖΑΣ ΛΟΥΗ

Τι συμβαίνει με τις κινηματογραφικές αίθουσες και τις ευρωπαϊκές ταινίες; Πόσο μπορεί να επιβιώσει ο κυπριακός κινηματογράφος χωρίς την ανάλογη υποστήριξη; Έχουμε στην Κύπρο κινηματογραφική κουλτούρα; Ποιος είναι ο ρόλος των Λεσχών Κινηματογράφου και πώς καλλιεργείται η παιδεία του σινεμά σήμερα; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θέσαμε σε ανθρώπους του οπτικοακουστικού τομέα. Στην «Κ» μίλησαν η πρόεδρος της Ένωσης Σκηνοθετών Έλενα Αλωνεύτου, οι κινηματογραφιστές Τώνια Μισιαλή και Αντρέας Κυριάκου, ο πρόεδρος της Κινηματογραφικής Λέσχης Λάρνακας – Αμμοχώστου Μιχάλης Καλοπαίδης και ο ιδιοκτήτης του κινηματογράφου Πάνθεον Γιώργος Παπαγεωργίου.

Κοινή συνισταμένη των συνομιλητών μας, είναι ότι το πρόβλημα της έλλειψης κινηματογραφικής κουλτούρας αρχίζει από την παιδεία, η Τώνια Μισιαλή ανέφερε σχετικά: «Δεν υπάρχει η κουλτούρα, η καλλιέργεια στον Κύπριο να πηγαίνει να βλέπει ευρωπαϊκές ταινίες και αυτό είναι που προσπαθούμε να κάνουμε στο Cyprus Film Days που έχουμε το παιδικό κομμάτι. Προσπαθούμε να μορφώσουμε τα παιδιά και τους νέους ν’ αγαπήσουν τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Η καλλιέργεια σίγουρα ξεκινά από το σχολείο. Με το Cyprus Film Days, κάνουμε προβολές ταινιών στα σχολεία που πάλι λόγω Covid τώρα είναι πολύ δύσκολο να γίνουν». Το ίδιο υποστηρίζει και η Έλενα Αλωνεύτη: «Δεν πιστεύω πως υπάρχει το κοινό, ωστόσο κινηματογραφική κουλτούρα αρχίζει ν’ αναπτύσσεται, κυρίως από νέους και αυτό είναι κάτι πολύ ωραίο. Σημαντικό ρόλο παίζει φυσικά η παιδεία που έχει ο καθένας, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες δράσεις προς τους νέους προκειμένου ν’ αναπτυχθεί η κινηματογραφική κουλτούρα. Θα έλεγα ότι λείπει και η βοήθεια από το κράτος για να δημιουργήσει αυτή την κουλτούρα. Φυσικά υπάρχουν ενέργειες όπως το Cyprus Film Days με τις δράσεις για παιδιά και εφήβους ή το Animafest από τον Γιώργο Τσαγκάρη, αυτά βοηθάνε πάρα πολύ, αλλά χρειάζεται ακόμα δρόμος». Ο Μιχάλης Καλοπαίδης λέει πως τα τηλεοπτικά κανάλια, και ειδικά το κρατικό κανάλι δεν προωθούν ένα περισσότερο ποιοτικό κινηματογράφο: «Δεν αρκεί μόνο το φεστιβάλ Cyprus Film Days... πρέπει να υπάρχει συνέπεια και συνέχεια για να καλλιεργηθεί η κινηματογραφική παιδεία και αυτό είναι που προσπαθούμε εμείς να κάνουμε στις κινηματογραφικές λέσχες, προσφέροντας σε εβδομαδιαία βάση ενδιαφέρουσες ταινίες από ένα άλλο είδος κινηματογράφου».

Ο κ. Παπαγεωργίου σημείωσε πως είναι πολύ σημαντικό να κερδίσεις το νεανικό κοινό. «Στο Πάνθεον προσπαθήσαμε να κρατήσουμε ένα ισοζυγισμένο πρόγραμμα, είναι απαραίτητη η συνέπεια, για να προσελκύσουμε ένα πιο νεανικό κοινό». Είναι σημαντικό συμπληρώνει η Έλενα Αλωνεύτου ότι πρέπει να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά για ν’ αυξηθεί η ανάγκη θέασης καλού κινηματογράφου, για να μπορέσουν να εκτιμήσουν τις αξίες του, που στην Κύπρο δεν γίνεται, αν και υπάρχει διάθεση... «δεν υπάρχει η υποδομή και τα χρήματα που να μπορεί να υποστηρίξει τέτοιες δράσεις. Βέβαια η υποστελέχωση του τμήματος του Κινηματογράφου είναι ένα σημαντικό πρόβλημα. ακόμα και να έχεις πολιτική με ένα και δύο άτομα δεν γίνεται».

Κοινό υπάρχει

Σίγουρα στις κινηματογραφικές αίθουσες το κοινό μπορεί να επιλέξει να παρακολουθήσει από blockbuster ταινίες μέχρι ευρωπαϊκό κινηματογράφο και πιο ποιοτικές παράγωγες, όλα είναι θέμα επιλογών, ωστόσο η πανδημία έφερε δομικές αλλαγές στο πώς ο Κύπριος πια βλέπει την ταινία της αρεσκείας του, τα lockdown, οι περιορισμοί, έδειξαν τα δόντια τους και πλέον οι πλατφόρμες είναι μια πιο εύκολη και ίσως προσφορότερη λύση. Ο Αντρέας Κυριάκου ανέφερε ότι υπάρχουν ολόκληρες γενιές που δεν έμαθαν να εκτιμούν το ποιοτικό σινεμά και το προσεγγίζουν καθαρά από την ψυχαγωγική πλευρά... «που είναι και αυτό καλό. Μια καθαρά blockbuster ταινία φέρνει κόσμο στις αίθουσες του σινεμά, τα κρατάει ανοικτά. Αλλά το τι έχουμε να μάθουμε από το Arthouse Cinema είναι πολλά περισσότερα από ένα δίωρο ψυχαγωγίας. Και όσο δεν το κρατούμε ζωντανό είναι πρόβλημα». Η Έλενα Αλωνεύτου σημειώνει και το θέμα της οικονομικής δυνατότητας του κοινού: «Δεν είναι αυτονόητο ότι μπορούν όλοι να πάνε στον κινηματογράφο. Για μένα είναι εύκολο, αλλά για κάποιον η επίσκεψη στο σινεμά μπορεί να είναι μια μικρή πολυτέλεια. Φυσικά ο καλλιτεχνικός κινηματογράφος έχει πολλά να προσφέρει στον άνθρωπο, αλλά αυτό πρέπει να το καλλιεργήσεις. «Ούτως ή άλλως το art cinema είναι επιλογή ενός μικρού ποσοστού θεατών στην Κύπρο αλλά και διεθνώς, εδώ ίσως φαίνεται περισσότερο γιατί οι πόλεις μας είναι πολύ μικρότερες και δεν είναι φυσικά τόσο ανεπτυγμένη η κινηματογραφική μας κουλτούρα. Αλλά συχνά αναρωτιέμαι μήπως το ποσοστό των ανθρώπων που παρακολουθούν art cinema, είναι περίπου το ίδιο;». Θα είχε ενδιαφέρον μια συγκριτική μελέτη, λοιπόν, η οποία θα έδειχνε τι συμβαίνει σε αυτό το πεδίο, φυσικά, όπως τονίζει η κα Αλωνεύτου οι πλατφόρμες παίζουν και αυτές τον ρόλο τους στο να μην πηγαίνει ο κόσμος στις Αίθουσες, «ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, και η συνήθεια που αποκτήσαμε, μας απομάκρυνε από τις αίθουσες...».

Ο Γιώργος Παπαγεωργίου λέει σχετικά πως μέχρι τον Μάρτιο που ξέσπασε η πανδημία για το είδος των ταινιών που πρόβαλλε το Πάνθεον έκανε καλά εισιτήρια, το κοινό υπάρχει. «Η κατηφόρα ήρθε όταν κλείσαμε... Και τώρα περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει, θα κυριαρχήσουν οι πλατφόρμες, θα συνεχίσει να φοβάται ο κόσμος; Βέβαια, ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον θα θέλει να βγει από το σπίτι του και να επιστρέψει και στις κινηματογραφικές αίθουσες... Θα είναι όμως έτσι τα πράγματα, θα ξανακερδίσουμε αυτόν τον κόσμο; Σινεφίλ κοινό υπάρχει και αρκεί να υποστηρίξει μια αίθουσα». Η αλλαγή στις συνήθειες του κόσμου είναι σημαντικό, οι πλατφόρμες είναι πλέον στο σπίτι μας, φυσικά παίζει ρόλο και το οικονομικό. μην ξεχνάμε ότι όπως έχουμε εμείς πρόβλημα, έχουν κι οι υπόλοιποι». Να σημειώσουμε ότι ο κ. Παπαγεωργίου αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία του κινηματογράφου του για τακτικές προβολές, και έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση θα περιοριστεί στις προβολές συμφωνημένων συνεργασιών.

Κίνητρα, κονδύλια και Κινηματογραφικές Λέσχες

Όπως αναφέρει ο Αντρέας στην Κύπρο δεν υπάρχει κίνητρο ή ένα κονδύλι από το Υπουργείο Παιδείας όπως υπάρχει το αντίστοιχο κονδύλι από τον ΘΟΚ και το πρόγραμμα ΘΥΜΕΛΗ που διατηρεί το ανοιχτό θέατρο ακόμη ζωντανό. Εάν υπήρχε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα από το Υπουργείο Παιδείας και συγκεκριμένα από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Κινηματογράφου (ΣΕΚιν) θα μπορούσε να υπήρχε μια ευρύτερη πολιτική που θα καλύψει και την παιδεία αλλά και τουλάχιστον θα καλύψει τα λειτουργικά έξοδα των δύο πιο μεγάλων πόλεων, Λευκωσίας και Λεμεσού. Τι συμβαίνει όμως με ιδιωτικές εταιρίες που θα μπορούσαν να επιχορηγήσουν κάποια πρότζεκτ, η Τώνια επισήμανε, «Στην Κύπρο επίσης δεν υπάρχουν αρκετοί ιδιώτες επενδυτές, όπως υπάρχουν σε άλλες χώρες. Και για να μπορέσουν να σου δώσουν χρήματα, χρειάζονται κάποια κίνητρα, και τα κίνητρα αυτά είναι τα ίδια που παλεύουμε με την Ένωση Σκηνοθετών, ότι ίσως θα έπρεπε να γίνει ένας τρόπος για φοροαπαλλαγή για τις ιδιωτικές εταιρίες για να κάνουν επένδυση στον κινηματογράφο». Η οικονομική στήριξη από το κράτος και όχι μόνο είναι απαραίτητη σημαντικότητας για την επιβίωση των δημιουργών και παράλληλα των αιθουσών. Κάτι που ανέκαθεν τόνιζαν οι δημιουργοί είναι ότι δεν επενδύεται αρκετά στον πολιτισμό. «Ο κυπριακός κινηματογράφος είναι σε πάρα πολύ καλό δρόμο αλλά ανεξαρτήτως του Covid, τα τελευταία 7 με 10 χρόνια υπάρχει αύξηση στην παραγωγή κυπριακών ταινιών οι οποίες έχουν επιτυχία στο διεθνές σκηνικό. Η στήριξη από το κράτος ναι μεν αυξήθηκε λίγο αλλά πάλι τo σχετικό κονδύλι παραμένει χαμηλό σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ο Μιχάλης Καλοπαίδης λέει πως στη Λάρνακα, αλλά και σε άλλες πόλεις, με τις λέσχες γίνεται προσπάθεια να προσφέρουμε στο κοινό της Κύπρου πρόσβαση σε ταινίες πιο φεστιβαλικές. «Στην Κινηματογραφική Λέσχη Λάρνακας, όπου όλα γίνονται σε εθελοντική βάση, κάνουμε μια υπερπροσπάθεια για να κρατήσουμε αυτό το πράγμα ζωντανό. Αλλά ομολογώ πως η συνεργασία τόσο με την Πολιτεία (Πολιτιστικές Υπηρεσίες) όσο και με τον Δήμο Λάρνακας, αλλά και με το Μουσείο Πιερίδη είναι πολύ καλή και έτσι μπορούμε και κάνουμε ό,τι κάνουμε. Όταν ξεκινήσαμε η ανταπόκριση ήταν πολύ μικρή, τότε εμείς αποφασίσαμε να βγάλουμε το σινεμά από την αίθουσα και να το πάμε στον κόσμο, ξεκινήσαμε π.χ. το θερινό σινεμά που τράβηξε κόσμο, αλλά κάθε βδομάδα κάναμε προβολές σε διάφορα μέρη, έτσι ώστε δημιουργήθηκε ένα και σιγά-σιγά δημιουργήθηκε ένα ικανοποιητικό κοινό. Να πούμε ότι οι κινηματογραφικές λέσχες δεν είναι κάτι το υπερβολικά ψαγμένο, υπάρχουν ταινίες που είναι βασισμένες στις ερμηνείες και στο σενάριο... ένας πιο ποιοτικός κινηματογράφος, άρα ο κόσμος νιώθουμε ότι πρέπει να δώσει μια ευκαιρία».