Kathimerini.gr
Του Σάκη Ιωαννίδη
Στην ηχογράφηση του 1993 για τη Lyra και τον δίσκο «Ανέφαλα Θαλασσινά», η Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη ερχόταν πάντα στην ώρα της και έφευγε μία ώρα πριν τελειώσει η βάρδια του στούντιο. «Εφευγε για να βάλει φαγητό στον Λεγάκη, αυτό ήταν το πρωτεύον», θυμάται ο παραγωγός του δίσκου Αρης Σφακιανάκης μιλώντας για τον χαρακτήρα της σπουδαίας ερμηνεύτριας των νησιώτικων τραγουδιών. «Μου είχε κάνει εντύπωση η αγνότητα που είχε, η αυθεντικότητα. Ηταν άνθρωπος ταπεινός, χωρίς έπαρση και μαζί με το χάρισμα της φωνής της, που έμοιαζε με ένα κάλεσμα στα νερά της θάλασσας, ήταν το απάνθισμα του αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού που κάποτε ήταν αυτάρκης αλλά που σταδιακά άρχισε να στρέφεται στον μαζικό τουρισμό. Το φευγιό της δείχνει ότι αυτή η παράδοση κλείνει τον κύκλο της», προσθέτει.
Η Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη συνέδεσε το όνομά της με τον ήχο και την έκφραση των νησιώτικων τραγουδιών πριν από τη ρυθμική τους επιτάχυνση στα νεότερα χρόνια. Τραγούδια όπως το «Ελα να πάμε σ’ ένα μέρος» ή το «Αρμενάκι» αλλάζουν υφή και χρώμα με τη δική της ερμηνεία. Εμοιαζε όχι απλώς να τα «έλεγε» σωστά, αλλά σαν να τα «μιλούσε», σαν να απευθυνόταν σε μια ζωντανή κοινότητα, σε ένα γλέντι, με την κομπανία της.
Ετσι και στον δίσκο της Lyra, όπως θυμάται ο βιολιστής Γιάννης Ζευγόλης, οι ηχογραφήσεις των τραγουδιών γίνονταν «ζωντανά», χωρίς πρόβες και ψαξίματα. «Ηταν ένα ζωντανό εγχείρημα εκείνη η ηχογράφηση και γι’ αυτό παίξαμε και οι τρεις μαζί (σ.σ. με τον λαουτιέρη Δημήτρη Φυρογένη), όπως παλιά. Ηταν όνειρό μου να κάνω κάτι με την Ειρήνη γιατί έχω μεγαλώσει με αυτά τα ακούσματα», μας λέει ο κ. Ζευγόλης. Ηταν και θα παραμείνει, συνεχίζει, ένα σύμβολο για την κυκλαδίτικη μουσική. «Με τη σεμνότητά της, το ύφος και το ήθος της και φυσικά με το χάρισμα που είχε στη φωνή της. Είχε μια απίστευτη αναπνοή, μπορούσε να πει έναν ολόκληρο στίχο χωρίς να ζορίζεται. Αν μεγαλώσεις μέσα στα βιολιά, αυτά που παίρνεις δεν είναι τα ίδια με τα σημερινά ακούσματα, και αυτό η Ειρήνη το μετέφερε στα τραγούδια της», σημειώνει.
Γεννημένη το 1931 στη Νάξο, ήταν το τελευταίο από τα έντεκα παιδιά της οικογένειάς της, από τα οποία επιβίωσαν τα πέντε. Αρχισε να τραγουδάει σε ηλικία 20 ετών, στην αρχή κρυφά από τον πατέρα της και γνωστό βιολιστή της Νάξου Μιχάλη Κονιτόπουλο, αλλά αργότερα με τον θείο της και λαουτιέρη Δημήτρη Φυρογένη σχημάτισαν τη δική τους κομπανία, στην οποία μετέπειτα προστέθηκε ο αδελφός της, Γιώργος Κονιτόπουλος. Τα δύο αδέλφια θα ξεκινήσουν κοινές εμφανίσεις στις αρχές του ’60 και γρήγορα θα ηχογραφήσει τις μεγάλες επιτυχίες της («Αρμενάκι», «Ελα να πάμε σ’ ένα μέρος», «Με κοτσάκια φανερώνω» κ.ά.). Ακολούθησαν αρκετοί δίσκοι και εμφανίσεις σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας. Η Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη πέθανε χθες σε ηλικία 91 ετών.
