Kathimerini.gr
Λίγα ελληνικά ονόματα μπορούν να καυχιούνται ότι είναι γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο. Και του Βαγγέλη Παπαθανασίου είναι ένα από αυτά.
Σε μια καριέρα 5 δεκαετιών, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ή απλά Vangelis για το διεθνές του κοινό, πέρα από το να καταφέρει να γίνει ένας από τους πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής, ασχολήθηκε με πολλά: από το progressive μέχρι την ορχηστρική μουσική.
Γεννήθηκε το 1943 στον Βόλο και έκανε τις πρώτες συνθετικές του προσπάθεις ήδη από τα 4 του χρόνια. Ήταν όμως την δεκαετία του ’60 και με συγκροτήματα όπως οι Forminx και οι Aphrodite’s Child που έφτιαξε με τον Ντέμη Ρούσσο, το όχημα για τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα στην μουσική. Με τους δεύτερους κυκλοφόρησε τον δίσκο «666», ένα άλμπουμ-ορόσημο για τον progressive ήχο, αλλά και το λάκτισμα για την διεθνή καριέρα.
Άλλωστε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 ο Βαγγέλης Παπαθανασίου άφησε τους Aphrodite’s Child και μετακόμισε στο Λονδίνο -νωρίτερα, είχε μετοικίσει στο Παρίσι μαζί με τον Ντέμη Ρούσσο.
Το 1967, ο Παπαθανασίου έγραψε πρώτη φορά μουσική για την μεγάλη οθόνη και το «Vortex ή Το Πρόσωπο της Μέδουσας» του Νίκου Κούνδουρο, εγκαινιάζοντας έτσι μια μακρά πορεία του στα κινηματογραφικά soundtrack, που περιλαμβάνει αυτά του «Blade Runner», του «Alexander», του «Ελ Γκρέκο», μα φυσικά και αυτό του «Οι Δρόμοι της Φωτιάς», με το οποίο απέσπασε και το Όσκαρ Πρωτότυπης Μουσικής το 1982 -ανάμεσα στα δεκάδες βραβεία που του απονεμήθηκαν στην ζωή του.
Ήταν τη δεκαετία του ’70 γενικότερα που διεύρυνε περισσότερο τους ορίζοντες του. Το 1973 ξεκίνησε μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Φρέντερικ Ροσίφ για μία σειρά ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση.
Το 1978 συνεργάστηκε με την Ειρήνη Παππά στο άλμπουμ με τίτλο «Ωδές», που περιέχει παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, ενώ το 1986 συνεργάστηκαν ξανά στο άλμπουμ «Ραψωδίες». Αυτές δεν είναι οι μόνες φορές που οι δρόμοι τους συναντήθηκαν, μιας και το 1983 ο Παπαθανασίου έγραψε την μουσική για την παράσταση «Ηλέκτρα» που σκηνοθέτησε ο Μιχάλης Κακογιάννης και ανέβηκε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, με πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παππά.
Φυσικά ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κυκλοφόρησε και προσωπικές δουλειές μεταξύ των οποίων τα «Heaven and Hell» (1975), «Albedo 0.3» (1976), «Beaubourg» (1978), «China» (1979) αλλά και το «Spiral» (1977) για το οποίο βραβεύτηκε με το διεθνές βραβείο MIDEM Instrumental.
Από τις συνεργασίες του, ξεχωρίζει αυτή με τον Γιον ‘Αντερσον που διήρκησε για 4 άλμπουμ: το «Short Stories» (1978), το «The Friends of Mr Cairo» (1981), το «Private Collection» (1983) και το «Page of Life» (1991).
Το διάστημα ήταν κάτι που γοήτευσε τον μουσικό ήδη από την παιδική του ηλικία. Έτσι, πέρα από την μουσική για την αμερικανική τηλεοπτική σειρά «Cosmos: A Personal Voyage» (1980) του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, με εκατομμύρια θεατές ανά τον κόσμο και βραβεία Grammy στο ενεργητικό της, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου έγραψε και κυριολεκτικά μουσική για το διάστημα.
Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο «Μυθωδία» στους στύλους του ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της NASA «2001: Οδύσσεια στον Άρη».
Ήταν τότε που η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου. Δύο χρόνια αργότερα η NASA του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της. Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.
Κι αυτή δεν ήταν η μόνη φορά που η NASA επέλεξε την μουσική του. Το 2013, ένα πρωτότυπο μουσικό έργο του δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή «Ήρα (Τζούνο)». Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ’ οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.
Και οι μουσικές του περιπέτειες δεν σταματούν εδώ: το 1982, ο Παπαθανασίου έγραψε το μουσικό σήμα των δελτίων ειδήσων της ΕΡΤ. Το 2002 έγραψε την μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου. Όσο για του Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, ανέλαβε να γράψει την μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβληματος αλλά κι αυτή της τελετής παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας.
Πέρα από την μουσική, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου είχε εκφράσει και άλλες καλλιτεχνικές του ανησυχίες. Το 1997 σκηνοθέτησε την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου, ενώ είχε εκθέσει και εικαστικά του έργα.
