Του Απόστολου Κουρουπάκη
Διοργανώνεται το πρώτο παιδικό συνέδριο Λογοτεχνίας και Φιλαναγνωσίας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και μιλάμε γι’ αυτό στην «Κ» με τη συγγραφέα Άννα Κουππάνου, η οποία μας λέει πως οι στόχοι του συνεδρίου είναι πολλαπλοί, «πρώτα, να τονίσουμε ότι η προσπάθεια να ενθαρρύνουμε τη φιλαναγνωσία πρέπει να αφορά όχι μόνο το σχολείο αλλά και γενικότερα την κοινωνία» και φυσικά «να δείξουμε στα παιδιά ότι ως αναγνώστες και αναγνώστριες μετρούν και, βέβαια, έχουν λόγο – μπορούν να διαλέξουν βιβλία». Η Άννα λέει επίσης πως ευελπιστούν αυτό το συνέδριο γίνει θεσμός και στο μέλλον τα παιδιά να έχουν ακόμα πιο ενεργό ρόλο, συμμετέχοντας, για παράδειγμα, στην οργανωτική επιτροπή του Συνεδρίου.
–Το πρώτο παιδικό συνέδριο Λογοτεχνίας και Φιλαναγνωσίας, λοιπόν, ποια ανάγκη οδήγησε στη διοργάνωσή του; Ποιοι είναι οι στόχοι ενός τέτοιου συνεδρίου;
–Οι στόχοι είναι πολλαπλοί. Πρώτα, να τονίσουμε ότι η προσπάθεια να ενθαρρύνουμε τη φιλαναγνωσία – η προσπάθεια, δηλαδή, να εμπνεύσουμε την αγάπη για το βιβλίο στα παιδιά, πρέπει να αφορά όχι μόνο το σχολείο αλλά και γενικότερα την κοινωνία. Μόνο μια συνεργασία μεταξύ οικογένειας, σχολείου και Πολιτείας μπορεί να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό, το Πρώτο Συνέδριο Λογοτεχνίας και Φιλαναγνωσίας για Παιδιά, θα διεξαχθεί σε πανεπιστημιακό ίδρυμα, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο ευχαριστώ ιδιαίτερα, όπως ευχαριστώ και τον Εθελοντικό Οργανισμό «Μυθοπόροι» για τη σύμπραξη, αλλά και τη Διεύθυνση Δημοτικής του ΥΠΑΝ και την Επίτροπο για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού που έθεσαν το Συνέδριο υπό την αιγίδα τους. Όλες οι δομές της παραγωγής της γνώσης πρέπει να είναι ανοιχτές και προσβάσιμες στα παιδιά.
Μία ακόμα, όμως, σημαντική πτυχή που υπογραμμίζει την ανάγκη για το συγκεκριμένο συνέδριο είναι η πρόθεσή μας να δείξουμε στα παιδιά ότι ως αναγνώστες και αναγνώστριες μετρούν και, βέβαια, έχουν λόγο – μπορούν να διαλέξουν βιβλία, να συζητήσουν για αυτά και να εκφράσουν άποψη για διάφορα ζητήματα. Ενθαρρύνοντας, λοιπόν, τη δημιουργία πολύπλοκων παιδικών αναγνωστικών ταυτοτήτων, αλλά και την παιδική εμπροθετικότητα και δράση, κάνουμε το Πρώτο Παιδικό Συνέδριο Λογοτεχνίας και Φιλαναγνωσίας. Ευελπιστούμε όπως αυτό το συνέδριο γίνει θεσμός και όπως στο μέλλον τα παιδιά έχουν ακόμα πιο ενεργό ρόλο, συμμετέχοντας, για παράδειγμα, στην οργανωτική επιτροπή του Συνεδρίου, λαμβάνοντας αποφάσεις, κάνοντας παρουσιάσεις, κ.ά. Το Συνέδριο, τέλος, έχει τη δυνατότητα να κτίσει μια μεγάλη κοινότητα παιδιών-αναγνωστών και -αναγνωστριών, με κοινά ενδιαφέροντα, στόχους, αλλά και πολλαπλούς τρόπους για να απολαύσουν τα βιβλία.
Η μεγαλόφωνη ανάγνωση δεν αφορά μόνο στα μικρά παιδιά, που δεν είναι ανεξάρτητοι/ανεξάρτητες αναγνώστες/αναγνώστριες, αλλά και τα μεγαλύτερα παιδιά, λέει η Αννα Κουππάνου.
–Είσαι συγγραφέας και βιβλίων για παιδιά, ποια είναι η εικόνα που έχεις σχετικά με την αναγνωσιμότητα της παιδικής λογοτεχνίας;
–Περισσότερα παιδιά έχουν πρόσβαση σε βιβλία, τουλάχιστον στον τόπο μας, από ό,τι πριν από τριάντα ή πενήντα χρόνια. Αυτό να μην το ξεχνάμε. Από την άλλη, γνωρίζουμε ότι τα πολύ μικρά παιδιά έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με το βιβλίο που στη συνέχεια, και σε πολλές περιπτώσεις, χάνεται. Το μεγάλο στοίχημα, λοιπόν, είναι να διατηρήσουμε αυτή τη σχέση. Αν σκεφτούμε ότι τα μικρά παιδιά αγαπούν το βιβλίο, επειδή η σχέση με τα βιβλία είναι μια συλλογική υπόθεση, που συνήθως καλλιεργείται μέσω της μεγαλόφωνης ανάγνωσης από ενήλικες, τότε πρέπει να αντιληφθούμε ότι αυτή η προσπάθεια δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί. Η μεγαλόφωνη ανάγνωση δεν αφορά μόνο στα μικρά παιδιά, που δεν είναι ανεξάρτητοι/ανεξάρτητες αναγνώστες/αναγνώστριες, αλλά και τα μεγαλύτερα παιδιά. Μέσω της μεγαλόφωνης ανάγνωσης, μια μικρότερη ομάδα, όπως η οικογένεια, ή μια μεγαλύτερη, όπως η τάξη ή το σχολείο, συντονίζονται στην ίδια αφήγηση, αφιερώνουν χρόνο στο ίδιο πράγμα, κι αυτό ξεκινά να δημιουργεί μια κοινότητα αλλά και να υπογραμμίζει την αξία του βιβλίου.
«Βιβλίο και τεχνολογικό αντικείμενο είναι μέσα που περιέχουν γνώσεις, μνήμες, τρόπους αντίληψης και επανακαθορισμού του κόσμου. Θα πρέπει, λοιπόν, σχεδιαστικά και παιδαγωγικά, να αρχίσουμε να βλέπουμε τις συγκλίσεις».
–Νέα τεχνολογικά μέσα και φιλαναγνωσία... σύμμαχοι ή άσπονδοι φίλοι;
–Σύμμαχοι. Και το βιβλίο και τα τεχνολογικά μέσα έχουν συγκεκριμένες δομές και σχεδιασμό. Το βιβλίο, επίσης, μεταφράζεται σε ταινία, εφαρμογή, παιχνίδι, κ.λπ. Βιβλίο και τεχνολογικό αντικείμενο είναι μέσα που περιέχουν γνώσεις, μνήμες, τρόπους αντίληψης και επανακαθορισμού του κόσμου. Θα πρέπει, λοιπόν, σχεδιαστικά και παιδαγωγικά, να αρχίσουμε να βλέπουμε τις συγκλίσεις.
–«Κι αν σπάζαμε λίγο τον κόσμο;» Μπορεί ένα βιβλίο και μερικές λέξεις να σπάσουν τον κόσμο;
–Τι μπορεί άραγε να σπάσει, δηλαδή να αλλάξει, τον κόσμο; Κανείς δεν ξέρει. Τι τον άλλαξε; Μπορούμε να πούμε με σιγουριά; Το σημαντικό είναι να θέτουμε την ερώτηση ξανά και ξανά. Και να θέτουν και τα παιδιά ερωτήσεις. Να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά. Οι ερωτήσεις ανοίγουν δρόμους, τα βιβλία εγκαθιδρύουν τρόπους σκέψεις. Και μόνο που εγείρουμε νέα ερωτήματα και αναλαμβάνουμε δράση δείχνει τουλάχιστον μια διάθεση για αγωνιστικότητα.
Πληροφορίες
Το Συνέδριο θα διεξαχθεί στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, το Σάββατο, 24 Σεπτεμβρίου, από τις 8:30 π.μ. μέχρι τις 12:40 μ.μ. Για πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Κέντρου Αριστείας SoScieAtH https://soscieath.euc.ac.cy/index.php/events/ ή να επικοινωνήσετε με τη Γραμματεία του Συνεδρίου στην ηλεκτρονική διεύθυνση soscieath@euc.ac.cy.
