Του Παύλου Νεοφύτου
Κοντά στην ολοκλήρωση βρίσκεται από την Αστυνομία η διερεύνηση των δημοσιογραφικών αναφορών του διεθνούς οργανισμού Organized Crime and Corruption Reporting Project (19 Δεκεμβρίου 2023) γύρω από επενδύσεις στο ξενοδοχείο Cap St Georges στην Πέγεια, συνδέοντας το πολυτελές θέρετρο με την περιβόητη υπόθεση Magnitsky, που αφορά φορολογική απάτη στη Ρωσία, συγκεκριμένα την κλοπή 230 εκατομμυρίων δολαρίων από το ρωσικό κράτος και τη διοχέτευσή τους από τη χώρα μέσα από έναν «λαβύρινθο» από εταιρείες-κελύφη. Την Τετάρτη, στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, όπου με αφορμή το δημοσίευμα του περασμένου Δεκεμβρίου εξετάστηκε το ενδεχόμενο ανεπαρκούς ελέγχου των αρμόδιων θεσμών/φορέων στην Κυπριακή Δημοκρατία για την πρόληψη και καταπολέμηση του ξεπλύματος παράνομου χρήματος, ο νέος Βοηθός Αρχηγός Αστυνομίας, Ιωάννης Γεωργίου, ανέφερε ότι η υπόθεση εξετάζεται από την Αστυνομία, καθώς αφορά ένα μικρό κομμάτι της μεγάλης υπόθεσης Magnitsky που καταγγέλθηκε από το 2017 και διερευνούν εδώ και καιρό, έχοντας λάβει σωρεία δικαστικών συνδρομών από ξένες χώρες, όπως η Γαλλία, οι ΗΠΑ, η Ισπανία και η Λετονία. Όπως διαβεβαίωσε ο κ. Γεωργίου «είμαστε σχεδόν προς το τέλος».
Αξίζει να σημειωθεί ότι τη συνεδρίαση απασχόλησε και η περιβαλλοντική πτυχή της υπόθεσης, καθώς το OCCRP αναφέρεται στην «προειδοποιητική επιστολή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την Κύπρο το 2019, ότι απέτυχε να αξιολογήσει σωστά πολλά έργα (συμπεριλαμβανομένου και του Cap St Georges) που θα επηρέαζαν το φυσικό περιβάλλον. Τόσο για την οικονομική όσο και την περιβαλλοντική πτυχή του δημοσιεύματος, τοποθετήθηκε ενώπιον των βουλευτών ο νομικός σύμβουλος της ιδιοκτήτριας εταιρείας, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, παραθέτοντας πληρόφορηση και δεσμευόμενος να καταθέσει γραπτό υπόμνημα στην Επιτροπή, το οποίο μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει κατά λέξη και τις απαντήσεις που έδωσε η εταιρεία που εκπροσωπεί προς τη διεθνή ομάδα δημοσιογράφων.
Εντοπίστηκαν τραπεζικοί λογαριασμοί
Κατά τον κοινοβουλευτικό έλεγχο των αρμόδιων θεσμών και φορεών της Δημοκρατίας για το θέμα, αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη του εκπροσώπου της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ότι για κάποια άτομα, χωρίς να τα κατονομάσει, που αναφέρονται στο δημοσίευμα του OCCRP, εντοπίστηκαν λογαρισμοί σε κυπριακές τράπεζες. Όπως είπε, αμέσως μετά τη δημοσίευση των Cyprus Confidential, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι αποκαλύψεις για τις οικονομικές συναλλαγές γύρω από την ανάπτυξη του Cap St Georges, τόσο στις 16 Νοεμβρίου 2023 όσο και στις 5 Ιανουαρίου 2024, η Κεντρική Τράπεζα κάλεσε όλα τα εποπτευόμενα ιδρύματα να υποβάλουν στοιχεία σχετικά με τους λογαρισμούς που έχουν εντοπίσει, λογαριαμούς που συνδέονται με έμμεσο και άμεσο τρόπο με τα πρόσωπα, τα οποία συμπεριλήφθηκαν στο δημοσίευμα. Εξήγησε, ότι η διαδικασία που ακολουθείται από τα εποπτευόμενα ιδρύματα είναι, να ελέγχουν τα αρχεία τους και να ενημερώνουν σχετικά την Κεντρική Τράπεζα, όπως επίσης να προβαίνουν σε πλήρη επανεξέταση των επιχειρηματικών σχέσεων που εντοπίστηκαν. Και σε περίπτωση που διαπιστωθεί ή υπάρχει υποψία, ότι μία συναλλαγή ή δραστηριότητα σχετίζεται με ξέπλυμα χρήματος ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, θα πρέπει τα ίδια να υποβάλουν ύποπτη αναφορά στη ΜΟΚΑΣ. Αφού ανάφερε ότι η Κεντρική Τράπεζα έλαβε απαντήσεις από όλα τα εποπτευόμενα ιδρύματα, από τις οποίες διαφάνηκε ότι εντοπίστηκαν σε κυπριακές τράπεζες λογαρισμοί για κάποια άτομα, στα οποία αναφέρεται το OCCRP, ο εκπρόσωπος απάντησε στους βουλευτές ότι δεν μπορεί να γνωρίζει εάν τα τραπεζικά ιδρύματα προέβησαν σε καταγγελία στη ΜΟΚΑΣ.
Ωστόσο, από πλευράς ΜΟΚΑΣ, η εκπρόσωπος ανέφερε ότι το δημοσίευμα του OCCRP είναι σε γνώση τους, αλλά δεν είναι δυνατή η παροχή οποιασδήποτε πληροφόρησης για τις έρευνές τους. Περιορίστηκε στο να πληροφορήσει ότι στα πλαίσια της διερεύνησης της Αστυνομίας για την υπόθεση Magnitsky, η ΜΟΚΑΣ είχε διαβιβάσει σωρεία πληροφοριών. Την ίδια ώρα το Τμήμα Φορολογογίας του Υπουργείου Οικονομικών αναμένει να δει αν θα υπάρξει κάποιο πόρισμα από τη ΜΟΚΑΣ, πριν να προχωρήσει σε διερεύνηση ανοίγοντας υπόθεση, όπως είπε εκπρόσωπός του. Σε ερώτηση του βουλευτή του ΔΗΚΟ, Παύλου Μυλωνά, γιατί το Τμήμα δεν προχωρά αυτόβουλα σε έρευνα, ο εκπρόσωπος είπε ότι το δημοσίευμα του OCCRP δεν αναφέρεται σε φορολογικά αδικήματα εντός της Κύπρου.
«Για το συγκεκριμένο θέμα το Τμήμα Τελωνείων δεν είχε οποιαδήποτε εμπλοκή σε διερεύνηση μέχρι σήμερα, είμαστε στη διάθεση των αρμόδιων υπηρεσιών, αν χρειαστούν οποιαδήποτε στοιχεία να τους παρέχουμε, ωστόσο εμείς έχουμε ‘‘τρέξει’’ τα ονόματα που αναφέρονται στο δημοσίευμα, είτε πρόκειται για φυσικά πρόσωπα είτε για νομικά πρόσωπα - εταιρείες, στη βάση δεδομένων για την καταχώρηση δηλώσεων ρευστών διαθεσίμων, και δεν έχουμε εντοπίσει καμία δήλωση εκ μέρους αυτών των εταιριών ή των φυσικών προσώπων», είπε εκπρόσωπος του Τμήματος. Από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου αναφέρθηκε ότι τα πρόσωπα στο δημοσίευμα δεν είναι υπό την εποπτεία τους.
Οι Dmitry Klyuev και Igor Sagiryan
Το θέμα συζήτησης στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, με τον τίτλο «Οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις του διεθνούς τύπου για τις οικονομικές συναλλαγές γύρω από την ανάπτυξη Cap St. Georges στην περιοχή ‘‘Θαλασσινές Σπηλιές’’ στην Πέγεια και το ενδεχόμενο ανεπαρκούς ελέγχου των αρμόδιων θεσμών/φορέων στην Κυπριακή Δημοκρατία για την πρόληψη και καταπολέμηση του ξεπλύματος παράνομου χρήματος», ενέγραψε αυταπάγγελτα η βουλευτής του Βολτ, Αλεξάνδρα Ατταλίδου.
Προτού παραθέσει μία σειρά πληροφοριών που αναφέρει η έρευνα του OCCRP με τίτλο «Οι επενδυτές του λαμπερού κυπριακού θέρετρου συνδέονται με τη διαβόητη «υπόθεση Μαγκνίτσκι», η κα Ατταλίδου είπε εισαγωγικά ότι «ως αξιωματούχος, δεν υιοθετώ –αβίαστα- καμία από τις κάτωθι αναφορές, παραμόνο εγείρω την έντονη ανησυχία μου για το γεγονός ότι για ακόμα μια φορά η χώρα μας βρέθηκε στο επίκεντρο διεθνών δημοσιογραφικών αποκαλύψεων, που κάθε άλλο παρά τιμούν την εικόνα και κυρίως την αξιοπιστία των φορέων που θα έπρεπε να ασχολούνται με ζητήματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες».
Στη συνέχεια σημείωσε ότι οι δημοσιογράφοι του OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project), χρησιμοποιώντας στοιχεία από εταιρικές καταθέσεις και άλλα αρχεία που διέρρευσαν, ανακάλυψαν ότι οι βασικές αρχικές επενδύσεις στην ανάπτυξη Cap St Georges προήλθαν από δύο Ρώσους, τους Dmitry Klyuev και Igor Sagiryan, που συνδέονται με τη διαβόητη φορολογική απάτη της «Υπόθεσης Magnitsky». Επίσης, σύμφωνα με τη βουλευτή, ορισμένα από τα έγγραφα προέρχονται από διαρροή αρχείων από κυπριακές εταιρείες παροχής υπηρεσιών, γνωστά και ως Cyprus Confidential, μια παγκόσμια ερευνητική δουλειά της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και της Paper Trail Media, την οποία, σημείωσε ο κα Ατταλίδου, η Κυβέρνηση είπε ότι θα μελετήσει διεξοδικά. Όπως ανέφερε, η «Υπόθεση Magnitsky» εκδικάστηκε και στις ΗΠΑ, την παρακολουθούν και οι ΗΠΑ, γιατί οι δύο πρωταγωνιστές είναι και στις λίστες κυρώσεων.
Για τους Dmitry Klyuev και Igor Sagiryan η κα Ατταλίδου μετέφερε τις εξής πληροφορίες από το δημοσίευμα του OCCRP:
Dmitry Klyuev
o Φερόμενος ως επικεφαλής της εγκληματικής ομάδας που βρίσκεται πίσω από τη φορολογική απάτη της «Υπόθεσης Magnitsky»
o Ένας από τους πρώτους αγοραστές βίλας στο Cap St Georges.
o Μέτοχος σε μια επενδυτική εταιρεία που βρίσκεται πίσω από το θέρετρο Cap St Georges
Igor Sagiryan
o Ρώσος επιχειρηματίας.
o Πρόεδρος της χρηματοπιστωτικής εταιρείας Renaissance Capital, η θυγατρική της οποίας (Athina Corporation), φέρεται, σύμφωνα με δικαστικά τεκμήρια των ΗΠΑ, να είχε λάβει πέραν των 9 εκατομμυρίων δολαρίων, από 13 εταιρείες-κελύφη, τα οποία χαρακτηρίστηκαν από το ίδιο το δικαστήριο ως έσοδα από τη φορολογική απάτη.
o Ιδιοκτήτης της εταιρείας Athina Corporation, με έδρα τον Παναμά, η οποία έλαβε 2 εκατομμύρια δολάρια, το 2008, από δύο εταιρείες των Βρετανικών Παρθένων Νήσων που ανήκαν στον Klyuev, οι οποίες και οι ίδιες είχαν λάβει χρήματα από εταιρείες που είχαν κατονομαστεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ σε αστική δικαστική υπόθεση ως αποδέκτες εσόδων από τη φορολογική απάτη.
o Ιδρυτικός μέτοχος της υπεράκτιας εταιρείας Alpha Arch Investments Limited που έφερε επενδυτές στο έργο Cap St Georges.
o Η θυγατρική της Alpha Arch Investments Limited, με την ονομασία Silfona Developments (κυπριακή εταιρεία), κατείχε μέρος της γης στην οποία χτίστηκε το έργο Cap St Georges από το οποίο τελικά πουλήθηκαν οι επαύλεις.
Συνεχίζοντας να παραθέτει κωδικοποιημένα πληροφορίες από τη συγκεκριμένη έρευνα, η κα Ατταλίδου παρέθεσε και αναφορές στον Γιώργο Ιωάννου, ο οποίος είναι ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Korantina Homes, στην οποία ανήκει το Cap St Georges:
o Τον Δεκέμβριο του 2015, οι θυγατρικές της Alpha Arch Investments Limited πούλησαν το ακίνητο Cap St Georges, έναντι 16 εκατομμυρίων ευρώ σε εταιρείες που ανήκαν στον επιχειρηματία Γιώργο Ιωάννου.
o Η εταιρεία Celicandia Limited του Γιώργου Ιωάννου, ιδιοκτήτη της εταιρείας Korantina, το 2019, αγόρασε, σύμφωνα με το συμβόλαιο πώλησης, έναντι 3,8 εκατομμυρίων ευρώ, την οικιστική μονάδα της Melkov Limited, ιδιοκτήτης της οποίας τότε, σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα, εικονικός ιδιοκτήτης ήταν ο Sergey Smorodin, αλλά πραγματικός ήταν ο Klyuev.
o Το θέρετρο έχει εξελιχθεί σε μια εκτεταμένη ανάπτυξη 200 ιδιωτικών οικιστικών μονάδων με πισίνες, ένα ξενοδοχείο με 202 δωμάτια και συνοδευτικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.
o Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους/ερευνητές ο κ. Ιωάννου είπε ότι δεν έχει συναντήσει ποτέ τον κ. Klyuev ούτε είχε ακούσει γι' αυτόν. Επιβεβαίωσε ότι ο κ. Sagiryan είχε στην κατοχή του μια οικιστική μονάδα στο θέρετρο Cap St Georges και είχε προωθήσει επενδύσεις στο έργο, αλλά ότι κανένας από τους δύο, Klyyev και Sagiryan, δεν έχει οικονομικά συμφέροντα στο Cap St Georges.
Αχιλλέας Αιμιλιανίδης: Πλήρης απόρριψη οποιουδήποτε ισχυρισμού
«Η επωνυμία Cup St Georges εξαρχής, και βεβαίως τα στοιχεία υπάρχουν παντού, δεν είχε ούτε επενδυτική ούτε άλλη σχέση με τις εταιρείες Silfona ή Silfona Developments, αυτό είχε αναφερθεί εξ αρχής μάλιστα, και στους δημοσιογράφους, όταν επικοινώνησαν με την εταιρεία», ανάφερε στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, ο νομικός σύμβουλος της ιδιοκτήτριας εταιρείας του Cup St Georges, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης. «Δηλαδή η εταιρεία δε συμφωνεί και δεν αποδέχεται σε καμία περίπτωση, οποιαδήποτε σχέση των όσον αναφερομένων (σ.σ. από την κα Ατταλίδου) με την κυπριακή ανάπτυξη. Δεν υπάρχει οποιαδήποτε σχέση. Εκείνο το οποίο υπήρξε και θα σας στείλουμε λεπτομερώς, είναι επικοινωνία με έναν Κύπριο εκπρόσωπο, μέσα στο οποίο υπήρχε μία κοινή αίτηση για άδεια διόδου ουσιαστικά, για να μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη, είχαν επικοινωνήσει το 2014 μαζί, και με βάση την οποία, η κάθε εταιρεία στη δική της περιοχή ανέπτυξε τις βίλες της. Δεν υπήρξε όμως οποιαδήποτε συνεργασία επενδυτική κάποιας μορφής στη συγκεκριμένη περίπτωση. Οπότε, το για ποιο λόγο γίνεται αυτή η σχέση, η εταιρεία είναι στη διάθεση των αρχών, δεν αρνήθηκε ποτέ σε οποιαδήποτε αρχή να παρουσιάσει σχετικά στοιχεία, αλλά θέλω να είμαι ξεκάθαρος, γιατί αυτές τις οδηγίες έχω από την εταιρεία. Άρα η θέση της εταιρείας, την οποία δε φοβούνται να την πουν, είναι ότι δεν υπάρχουν επενδυτικές συναλλαγές αυτών των αναφερομένων στο συγκεκριμένο έργο, το οποίο έχει να κάνει με το Cap St Georges, του οποίου το ποιοι είναι ιδιοκτήτες δεν είναι κρυφό, είναι κάτι το οποίο είναι δεδηλωμένο. Θέλω να πω ότι αυτό το έργο έχει χιλιάδες εργαζόμενους στην περιοχή, αφορά επομένως μία μεγάλη κοινότητα. Κατασκευάστηκαν πάνω από 200 κατοικίες και αποδόθηκαν στους ιδιοκτήτες χωρίς να υπάρξει ούτε πρόβλημα ούτε αμφισβήτησης, δηλαδή δεν είναι από τις περιπτώσεις έργων -είχαμε πολλές φορές στην Κύπρο- που δεν αποδόθηκαν αυτά που λέγονταν. Οι συγκεκριμένες κατοικίες και έγιναν και αποδόθηκαν κανονικά. Οπόταν, από πλευράς των εταιρειών υπάρχει πλήρης απόρριψη οποιουδήποτε ισχυρισμού», σημείωσε.
Ο κ. Αιμιλιανίδης σχολίασε τον τρόπο που παρουσιάστηκαν στο δημοσίευμα του OCCRP οι απαντήσεις που έδωσε η εταιρεία, όταν δημοσιογράφος της διεθνούς ομάδας επικοινώνησε μαζί της. «Έχουμε δει το δημοσίευμα και η εταιρεία έχει απαντήσει στο δημοσίευμα λεπτομερώς. Μάλιστα να πω ότι ήδη από την πρώτη στιγμή, που επικοινώνησε δημοσιογράφος της συγκεκριμένης ομάδας με την εταιρεία, οι ερωτήσεις τις οποίες υπέβαλε, απαντήθηκαν. Δεν υπήρξε ζήτημα, δηλαδή, εν προκειμένου, οποιασδήποτε ανάγκης να αποκρυφεί οποιοσδήποτε άλλος ισχυρισμός, ήταν εξαρχής σαφή, και τα επιχειρήματα και η τεκμηρίωση των θέσεων». Όπως είπε, «το για ποιο λόγο επέλεξε ο δημοσιογραφικός οργανισμός, ο οποίος αποτελείται και κατά βάση από ανώνυμους δημοσιογράφους, να μη δημοσιοποιήσει τις απαντήσεις, ως όφειλε, από στοιχειώδη δημοσιογραφική ηθική, για αυτό μπορεί να ελεχθεί ο ίδιος». Μετά από αίτημα βουλευτών, ο κ. Αιμιλιανίδης δεσμεύτηκε ότι θα καταθέσει γραπτώς στην Επιτροπή τις απαντήσεις που έδωσε η εταιρεία στον δημοσιογράφο του OCCRP.
Η περιβαλλοντική πτυχή
Τη συνεδρίαση απασχόλησε και η περιβαλλοντική πτυχή της υπόθεσης, καθώς το OCCRP αναφέρεται στην «προειδοποιητική επιστολή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την Κύπρο το 2019, ότι απέτυχε να αξιολογήσει σωστά πολλά έργα (συμπεριλαμβανομένου και του Cap St Georges) που θα επηρέαζαν το φυσικό περιβάλλον.
«Για τις αναπτύξεις έγιναν μελέτες εκτίμησης των επιπτώσεων, καθώς και εκπονήθηκε και ειδική οικολογική αξιολόγηση, απο ειδικούς, ιδιαίτερα για τη φώκια, πάντα στα πλαίσια των πολεοδεομικών αιτήσεων», είπε η αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Περιβάλλοντος, Έλενα Στυλιανοπούλου. Πρόσθεσε ότι έγινε μία συσσωρευτική μελέτη δέουσας εκτίμησης επιπτώσεων το 2019, η οποία έγινε μετά την υποβολή κάποιων αιτήσεων για την Α' φάση του ξενοδοχείου και για κάποια ομάδα κατοικιών. Το 2020 αδειοδοτήθηκε η επέκταση του ξενοδοχείου, που ήταν με βάση και τη συσσωρευτική μελέτη.
Αναφερόμενη στην «προειδοποιητική Επιστολή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την κυπριακή κυβέρνηση το 2019 και την «αιτιολογημένη γνώμη» το 2024, κατηγορώντας την Κύπρο ότι δεν πραγματοποίησε «δέουσα αξιολόγηση» των επιπτώσεων των διαφόρων έργων που εμπίπτουν σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές (εντός ή/και πλησίον των περιοχών του Δικτύου Natura 2000), με τέσσερα από τα έργα αυτά, να συμπεριλαμβάνεται στο Cap St Georges, η κα Στυλιανοπούλου είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αντιμετώπισε την υπόθεση αυτή. Πρόσθεσε ότι όσον αφορά τα είδη που προστατεύονται στην περιοχή, με βάση τις εκθέσεις των ειδικών, η παρουσία της μεσογειακής φώκιας συνεχίζει να είναι μόνιμη στην περιοχή, χωρίς να μειωθούν οι αριθμοί, ενώ στην περίπτωση των χειρόπτερων (νυχτερίδες), έχουν δει αύξηση.
Απαντώντας σε αναφορές της κας Ατταλίδου, για πάρτι με πυροτεχνήματα στο θέρετρο και σε ερώτηση αν αυτά τα επιβλέπει το Τμήμα Περιβάλλοντος, η κα Στυλανοπούλου ζήτησε από την κα Ατταλίδου, αν έχει τέτοιες πληροφορίες, να τις στείλει στο Τμήμα.
Ο δήμαρχος Ακάμα και μέχρι πρότινος δήμαρχος Πέγειας (2016 – 2024), Μαρίνος Λάμπρου, είπε ότι για το ξέπλυμα παράνομου χρήματος δεν είναι αρμοδιότητα του Δήμου να τοποθετηθεί. Για την περιβαλλοντική διάσταση του θέματος σημείωσε ότι η γη της ανάπτυξης είναι ενταγμένη σε τουριστική ζώνη από το 1978. Πρόσθεσε ότι δεν είναι οι «θαλασσινές σπηλίες» εκεί, αλλά η περιοχή «Καφίζης», καθώς οι «θαλασσινές σπηλιές» είναι περίπου σε 1.5 km μακριά. «Για τη συγκεκριμένη ανάπτυξη έγινε επίσκεψη της Επιτροπής Περιβάλλοντος το 2018, είδαμε επί τόπου και τον πεζόδρομο και το πού θα κτιζόταν το ξενοδοχείο. Γίνεται συχνά έλεγχος, υπάρχει και μόνιμος περιβαλλοντολόγος από την εταιρεία, που δίνει αναφορά στο Τμήμα Παριβάλλοντος», ανάφερε, προσθέτοντας ότι στο θέρετρο δε φυτεύτηκαν ξενικά είδη δέντρων και φυτών.
Από την πλευρά του ο νομικός σύμβουλος της ιδιοκτήτριας εταιρείας, Αχιλλέας Αιμιλινίδης, ανέπτυξε τα εξής σημεία:
- Ως προς τον τίτλο του θέματος συζήτησης, το θέρετρο δε βρίσκεται στις «θαλασσινές σπηλιές» στην Πέγεια, αλλά στην περιοχή «Καφίζης - Μανίκι», που είναι περίπου 1 km μακριά από την περιοχή «θαλασσινές σπηλιές».
- Δεν υπάρχουν σπηλιές στην περιοχή «Καφίζης-Μανίκι.
- Αναφερόμαστε σε μία περιοχή, η οποία είχε χαρακτηριστεί ως τουριστική από το 1990, δηλαδή πάνω από δύο δεκαετίες, πριν ξεκινήσει η ανάπτυξη. Δεν έγινε αλλαγή του καθεστώτος για να χαρακτηριστεί η περιοχή τουριστική, όταν ξεκίνησε αυτή η ανάπτυξη.
- Έχει εργοδοτηθεί από την εταιρεία ειδικός περιβαλλοντολόγος, ο οποίος αναφέρεται στο Τμήμα Περιβάλλοντος.
- Υπήρξαν πάρα πολύ αυστηροί περιβαλλοντικοί όροι, που επιβλήθηκαν εξαρχής, για να γίνει αυτή η ανάπτυξη. Είναι από τους πλέον αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους.
- Το γεγονός ότι έχουν τηρηθεί αυστηρά περιβαλλοντικά πρότυπα και αρχές βιωσιμότητας αποδεικνύεται ΚΑΙ από το ότι το έργο έχει λάβει το «green key certificate», σε σχέση με την τήρηση των περιβαλλοντικών προτύπων. Το πιστοποιητικό εκδίδεται από ειδικό αδειοδοτημένο φορέα, τον «The Foundation for Environmental Education», ο οποίος είναι αρμόδιος να εκδίδει τα συγκεκριμένα πιστοποιητικά.
- Το πράσινο και οτίδηποτε γίνεται στην ανάπτυξη, έχει άμεση σχέση με τη χλωρίδα της περιοχής.
