Του Γιάννη Ιωάννου
Χύθηκαν τόνοι μελανιού από το 2017, και μέχρι την κατάργησή του, για το Κυπριακό Πρόγραμμα Επενδύσεων (ΚΕΠ) με το οποίο η ΚΔ παραχωρούσε την κυπριακή υπηκοότητα σε επενδυτές. Τα «χρυσά διαβατήρια» είναι πλέον παρελθόν αλλά η χρήση του επενδυτικού προγράμματος προκάλεσε ζημιά στην εικόνα της Κύπρου διεθνώς και ταύτισε το νησί με ζητήματα διαφθοράς, κατάχρησης, φοροδιαφυγής και προσώπων -που τους παραχωρήθηκε το κυπριακό διαβατήριο- γνωστών για τον ρόλο τους ως.. απατεώνες -ενίοτε και ως καταζητούμενοι σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο.
Η Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που δημοσιεύτηκε σήμερα συνοψίζει, στις 192 σελίδες της, πως από τις 3.517 υπηκοότητες που παραχωρήθηκαν σε επενδυτές ένας πολύ μεγάλος αριθμός δεν τηρούσε τα κριτήρια του προγράμματος και ήταν συνεπώς αποτέλεσμα κατάχρησής του. Ήρθε συνεπώς να συνοψίσει ότι ήταν γνωστό σε όλους για το ΚΕΠ, εξαρχής. Και που στην πορεία, παρά τις αναπροσαρμογές ως προς ζητήματα ελέγχου και εφαρμογής, δεν διορθώθηκε -μέχρι και την κατάργησή του. Τα ζητήματα που η Έκθεση συνοψίζει ποιοτικά θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν ως:
- Zητήματα διαφάνειας. Δηλαδή η αγνόηση μεταξύ υπουργικού συμβουλίου (ΥΣ) και εμπλεκομένων υπουργείων (ΥΠΕΣ, ΥΠΟΙΚ) πτυχών που θα οδηγούσαν στην απόρριψη μιας αίτησης ή η έγκρισή της από το ΥΣ εν γνώση του ότι δεν τηρούνται τα κριτήρια του ΚΕΠ
- Σοβαρά ζητήματα απώλειας δημοσίων εσόδων μιας και, παρανόμως, η χρήση μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ ήταν πάγια πρακτική στις περιπτώσεις πολιτογράφησης συγγενών των επενδυτών (σ.σ. 3.810 άτομα επιπλέον)
- Ζητήματα διαφθοράς ως προς τις εικονικές συναλλαγές που λάμβαναν χώρα
Η Ελεγκτική Υπηρεσία καταρρίπτει, ουσιαστικά, στην Έκθεσή της το επιχείρημα της αναπροσαρμογής του ΚΕΠ επισημαίνοντας πως παρέμεινε «σαθρό» καθ’ όλη την διάρκεια της χρήσης του μέχρι την κατάργησή του ενώ επισημαίνει πως προκύπτουν ζητήματα διαφθοράς/κατάχρησης και ποινικών αδικημάτων με τα πρώτα να εκτείνονται πέραν των επιτηδείων του προγράμματος σε πρόσωπα που ασκούσαν δημόσια εξουσία. Καταλήγει μάλιστα πως η αρνητική εικόνα που δημιουργήθηκε για τη Κύπρο λόγω των «χρυσών διαβατηρίων» θα μπορούσε να αρθεί μέσω της λογοδοσίας.
Τα διαβατήρια στο προεκλογικό
Η Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας έρχεται να συνοψίσει τα όσα ουσιαστικά επισημαίνονται και στο πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής που διορίστηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα στις 7.9.2020 -η οποία κατέδειξε πως το ΚΕΠ, στο σύνολό του, ήταν εξόχως προβληματικό. Στην Έκθεση μάλιστα γίνεται και αναφορά πως η Ελεγκτική Υπηρεσία θα μπορούσε να είχε προβεί νωρίτερα σε σχετικό έλεγχο και πως δεν υπάρχει αλληλοαποκλεισμός με την Ερευνητική Υπηρεσία.
Αναπόφευκτα το ενδιαφέρον ερώτημα που προκύπτει μετά κι από την Έκθεση του ανώτατου ελεγκτικού ιδρύματος της χώρας είναι αν ο φάκελος των «χρυσών διαβατηρίων» θα ανοίξει εκ νέου:
- Ως θέμα στην ατζέντα του προεκλογικού και σε ποιο βαθμό θα αποτελέσει αντικείμενο αντιπαραθέσεων ή και αποκαλύψεων
- Ως προς την ποινική δίωξη εμπλεκόμενων και, τέλος,
- Ως προς την συζήτηση για το πως θα επανακτήσει η ΚΔ την χαμένη της αξιοπιστία σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με την παραχώρηση της ευρωπαϊκής πολιτότητας
