Του Γιώργου Κακούρη
Μεταξύ των δύο γύρων των Προεδρικών εκλογών, οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα βρεθούν στις Βρυξέλλες σε ένα έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με αντικείμενο τη διαχείριση της μετανάστευσης και την διασφάλιση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Και το παράδοξο είναι πως ενώ μαζί τους θα βρίσκεται μάλλον, αυτή τη φορά για τελευταία φορά, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, οι ηγέτες θα κοιτάζουν την καρέκλα και θα διερωτόνται ποιος από τους δύο που θα έχουν απομείνει (εκτός απροόπτου) θα τον αντικαταστήσει.
Ο διάδοχος του κ. Αναστασιάδη φυσικά δεν είναι η κεντρική έγνοια για το πολιτικό προσωπικό των Βρυξελλών, όμως η εκλογική αναμέτρηση δεν είναι αδιάφορη για πολλούς. Η ευρωπαϊκή πρόσληψη των εκλογών περνά αναπόφευκτα κατά πρώτο λόγο μέσα από την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία - και την ανησυχία μήπως προκύψει... «δεύτερος Ορμπάν». Κατά δεύτερο λόγο, οι εκλογές διαβάζονται μέσα από το πλέγμα ενεργειακών και γεωπολιτικής στο οποίο εντάσσεται το Κυπριακό.
Αυτό που είναι δεδομένο είναι πως η εξωτερική πολιτική μιας χώρας δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη, ενώ παρά τα όσα λέγονται για τον κάθε υποψήφιο, δύσκολα θα μπορούσε να κάνει μια στροφή 180 μοιρών από αυτά που σήμερα λένε και οι τρεις.
Πέρα όμως από τις θετικές και αρνητικές υπερβολές, ο κάθε ένας από τους επικρατέστερους υποψήφιους έχει το δικό του πεδίο δράσης - με τα δικά του πλεονεκτήματα αλλά και προκλήσεις.
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου έχει μεγαλύτερο έρεισμα και επαφές στην πολιτική οικογένεια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης έχει μεγαλύτερες προσβάσεις, εμπειρία και θετικό ιστορικό στο τεχνοκρατικό επίπεδο της Κομισιόν, και ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι επίσης ευρέως γνωστός ως εκπρόσωπος της Προεδρίας του Συμβουλίου και έχει διπλωματικές επαφές.
Πέρα από τις θετικές και αρνητικές υπερβολές, ο καθένας από τους επικρατέστερους υποψήφιους έχει το δικό του πεδίο δράσης, και έτσι προκύπτουν θετικά στοιχεία, αλλά και προκλήσεις.
Ο Αβέρωφ και το ΕΛΚ
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου επενδύει επικοινωνιακά και πολιτικά στην ταυτότητα του ΔΗΣΥ ως μέλους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, του ευρύτερου χώρου της Δεξιάς που καλύπτει από την Κεντροδεξιά και τη λαϊκή Δεξιά μέχρι και, πριν από μερικά χρόνια, το Fidesz του Βίκτορ Ορμπάν. Άλλωστε, θα μπορούσε να πει κανείς πως και ο ΔΗΣΥ αποτελεί «ομπρέλα» διαφόρων τάσεων.
Η συγκεκριμένη πολιτική οικογένεια θεωρείται κυρίαρχη στην πολιτική της Ε.Ε., έχοντας σήμερα μέλη της στην ηγεσία της Κομισιόν και του Κοινοβουλίου, όμως τα τελευταία χρόνια «χάνει» κυβερνήσεις στα κράτη μέλη και ως εκ τούτου θέσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενώ οι τελευταίες προβλέψεις από πλατφόρμες όπως οι Europe Elects και Poll of Polls δείχνουν τους Σοσιαλδημοκράτες (S&D) να έχουν μειώσει αρκετά την απόσταση της δεύτερης από την πρώτη θέση.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις τάξεις του ΕΛΚ υπάρχει εκνευρισμός και ανησυχία για το ενδεχόμενο μιας εκλογικής ήττας στην Κύπρο, καθώς παρά το μέγεθος της χώρας, μία θέση στο Συμβούλιο έχει συμβολικό αλλά και πρακτικό βάρος. Σήμερα η πολιτική ομάδα έχει εννέα από τις 27 θέσεις αρχηγών κρατών και αν χάσει στην Κύπρο παραμένει πρώτη, αλλά αποδυναμωμένη σχετικά με τους Σοσιαλδημοκράτες (έξι κράτη μέλη) και τους Φιλελεύθερους (έξι).
Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Νεοφύτου, μέσω δηλώσεων και του Αντιπροέδρου της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά, επιχείρησε να αξιοποιήσει φημολογίες για σχέσεις Χριστοδουλίδη με τη Ρωσία στις αρχές της καμπάνιας, πολιτική γραμμή η οποία ατόνησε, όταν δεν προέκυψαν στον δημόσιο διάλογο συγκεκριμένα στοιχεία και αναφορές.
Μάλιστα, σε περίπτωση νίκης Χριστοδουλίδη, δεν αποκλείεται το ΕΛΚ να δει θετικά τυχόν στήριξη της διακυβέρνησής του από τον ΔΗΣΥ, ιδιαίτερα αν αντιληφθεί πως πρόκειται για μια κατά βάση δεξιά υποψηφιότητα και λιγότερο προσκείμενη στο S&D στο οποίο συμμετέχουν ΔΗΚΟ (με τις δικές του ιδιαιτερότητες) και ΕΔΕΚ.
Το θετικό για τον κ. Νεοφύτου σε περίπτωση εκλογής του είναι αυτές ακριβώς οι προσβάσεις στον χώρο του ΕΛΚ, με το οποίο ταυτίζεται σε πολλά, από το αφήγημα της οικονομικής σταθερότητας μέχρι και τα ανοίγματα στην Άκρα Δεξιά. Μάλιστα, το ΕΛΚ είναι η πολιτική ομάδα στις Βρυξέλλες που συνηθίζει να στηρίζει ενεργά τους υποψηφίους του σε εθνικό επίπεδο.
Μαυρογιάννης: Ε.Ε. και ΑΚΕΛ
Το βιογραφικό του Ανδρέα Μαυρογιάννη του προσδίδει περισσότερη ορατότητα στις τεχνοκρατικές υπηρεσίες της Κομισιόν, όχι μόνο ως τέως διαπραγματευτή της ε/κ πλευράς με ενεργή εμπλοκή στην ευρωπαϊκή διάσταση των συνομιλιών, αλλά και ως πρώην μόνιμου αντιπροσώπου της Κύπρου στις Βρυξέλλες και υφυπουργού Προεδρίας κατά την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. το 2012.
Γι’ αυτό και οι ευρωπαϊκές επαφές Μαυρογιάννη σε Βρυξέλλες και Λευκωσία είναι αξιωματούχοι για παράδειγμα από τη γενική διεύθυνση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που εμπλέκεται επί του εδάφους στη στήριξη των Τ/κ και των προσπαθειών επανένωσης. Ταυτόχρονα, είναι γνωστός από τη συμμετοχή του, ως αρμόδιος για την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου, σε διαβουλεύσεις μεταξύ άλλων για τη συνομολόγηση Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, άσκηση που θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολη και για τις πιο έμπειρες Προεδρίες.
Ταυτόχρονα όμως ο κ. Μαυρογιάννης θα μπορούσε να πει κανείς πως φέρει μαζί του και το βαρίδι των οικονομικών επιδόσεων της διακυβέρνησης του ΑΚΕΛ το οποίο τον υποστηρίζει. Από πλευράς Βρυξελλών πάντως δεν προκύπτει μεγάλη ανησυχία για «κομμουνιστικές» (με τις διαφορετικές αναγνώσεις του όρου στο δυτικοευρωπαϊκό, ανατολικοευρωπαϊκό και κυπριακό συγκείμενο) ιδεοληψίες λόγω του προφίλ του υποψηφίου. Ωστόσο, το επιτελείο Μαυρογιάννη έχει σίγουρα υπόψη αυτή τη διάσταση, όπως φάνηκε από κινήσεις που έγιναν για να διορθωθούν ουσιαστικά και επικοινωνιακά λάθη στην οικονομία, με αποδέκτη και τον μέσο Κύπριο ψηφοφόρο.
Όμως τα περιθώρια κινήσεων μιας διακυβέρνησης σε πολλά οικονομικά ζητήματα περιορίζονται από την κοινοτική νομοθεσία και κοινές αποφάσεις, οι προϋπολογισμοί ελέγχονται προτού εγκριθούν, ενώ δικλίδες ελέγχου για την οικονομική βιωσιμότητα αποτελούν και το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Κάτι που ενδεχομένως και το ΑΚΕΛ θα πρέπει να εξηγεί στους ψηφοφόρους του ως υποσημείωση σε σχέση με τις διακηρύξεις του σε θέματα οικονομικής πολιτικής.
Δεδομένων των πολιτικών ισορροπιών στην Ε.Ε., ο κ. Μαυρογιάννης θα κληθεί από τη μία να αξιοποιήσει το κεντρώο του προφίλ περισσότερο από τους συσχετισμούς με την ομάδα της Αριστεράς, κρατώντας όμως την πόρτα ανοιχτή στην Αριστερά καθώς και στους Πράσινους.
Το αίνιγμα Χριστοδουλίδης
Η εικόνα του Νίκου Χριστοδουλίδη είναι διττή στις Βρυξέλες, γιατί μπορεί από τη μια να έχει σχέση συμπάθειας με τους δημοσιογράφους από όταν διετέλεσε εκπρόσωπος της Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε., ταυτόχρονα όμως η θητεία του ως ΥΠΕΞ έχει συνδεθεί με την περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση Αναστασιάδη ελεγχόταν για την υποστηρικτική στάση της έναντι στη Ρωσία, αλλά και με τη στάση του στη συζήτηση για τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας.
Το επιτελείο Χριστοδουλίδη αξιοποίησε τις επαφές που ο τέως ΥΠΕΞ έχει σε διπλωματικό επίπεδο μέσω και του βίντεο με πρώην και νυν ΥΠΕΞ από διάφορες χώρες εντός και εκτός της Ε.Ε., με τη σημασία του κάθε ονόματος να ελέγχεται αναλόγως των πεποιθήσεων, ή της θετικής ή αρνητικής προδιάθεσης, του καθενός απέναντι στον υποψήφιο.
Αν και είναι δεδομένο ότι ο κ. Χριστοδουλίδης θα αξιοποιήσει αυτές και άλλες επαφές, το ερώτημα παραμένει για το αν μπορεί να ξεπεράσει το αρνητικό στίγμα της τότε στάσης του στο θέμα της Λευκορωσίας (όταν η Κύπρος απείλησε ουσιαστικά με βέτο στις κυρώσεις, αν δεν υπήρχε πρόοδος στις κυρώσεις που ζητούσε η Λευκωσία κατά της Τουρκίας).
Την εικόνα περιπλέκουν και οι σκιές για στήριξη από τη Ρωσία, τις οποίες φάνηκε να είχε υιοθετήσει (χωρίς να αναφέρεται σε ονόματα) ο Μαργαρίτης Σχοινάς, σκιές που υποχώρησαν από τον δημόσιο διάλογο όσο η στροφή της Ε.Ε. μακριά από τη Μόσχα γινόταν εντονότερη και όσο η κυπριακή κυβέρνηση τασσόταν υπέρ της κοινής ευρωπαϊκής γραμμής.
Η ταυτότητα του κ. Χριστοδουλίδη όσον αφορά τις πολιτικές ομάδες επίσης δεν έχει ξεκαθαρίσει σε αυτό το στάδιο, καθώς στηρίζεται από κόμματα που ανήκουν στους Σοσιαλδημοκράτες (ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ), τη ΔΗΠΑ που έχει προσεγγίσει για ένταξη τους Φιλελεύθερους, αλλά και την Αλληλεγγύη που μέχρι το 2019 ήταν μέλος των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR).
Στις Βρυξέλλες πάντως είναι αντιληπτό πως το προφίλ που προωθεί ο υποψήφιος τείνει προς το πιο επικοινωνιακά και ουσιαστικά κεντρώο, και πως μπορεί να διαπιστωθεί μια απόσταση από τις παραδοσιακές πολιτικές του S&D, όμως αυτό δεν σημαίνει πως το κόμμα και η πολιτική ομάδα δεν θα τον «διεκδικήσουν» αν εκλεγεί.
