Του Γιώργου Κακούρη
Οι προβλέψεις των πανευρωπαϊκών δημοσκοπήσεων τελικά έπεσαν μέσα επιβεβαιώνοντας την ενίσχυση της ακροδεξιάς, χωρίς ωστόσο προς το παρόν να μπορεί κάποιος να μιλήσει για κυριαρχία της. Μάλιστα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μιλώντας αμέσως μετά την ανακοίνωση των επικαιροποιημένων εκτιμήσεων για τη σύνθεση της επόμενης Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επέλεξε να υπογραμμίσει πως «το κέντρο άντεξε!», βλέποντας μπροστά, στις μάχες που θα πρέπει να δώσει πρώτα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη στήριξη των 27.
Από εκεί και πέρα η επόμενη ημέρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιέχει μια πρόκληση ανάλογη με αυτή που αντιμετωπίζει και η Κύπρος - πώς τα κόμματα και οι πολιτικές δυνάμεις που θεωρούν πως προωθούν και παρουσιάζουν συνετές πολιτικές, θα απαντήσουν και θα αντιμετωπίσουν τον θυμό και τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Η οποία σε πανευρωπαΐκό επίπεδο έφερε την ενίσχυση της ακροδεξιάς και την αποδυνάμωση δυνάμεων, όπως τους φιλελεύθερους και τους πράσινους, που στηρίζουν τις προσεγγίσεις αυτές, και στην Κύπρο επιβεβαίωσαν την κανονικοποίηση της ακροδεξιάς και στην ευρωβουλή, αλλά και την επιλογή μιας προεκλογικής πρότασης χωρίς πολιτικό περιεχόμενο στο πρόσωπο του Φειδία Παναγιώτου.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και οι Σοσιαλδημοκράτες (S&D) παραμένουν οι δυνατότερες δυνάμεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 189 και 135 έδρες αντίστοιχα, σύμφωνα με τις τελευταίες επικαιροποιημένες εκτιμήσεις που δημοσιεύτηκαν αμέσως αφού έκλεισε και η τελευταία κάλπη στην Ευρώπη, μετά τα μεσάνυχτα ώρα Κύπρου. Παρά τη μείωση των εδρών του και τις αναταράξεις που προκάλεσε στη Γαλλία, το Renew παραμένει στην τρίτη θέση με 80 έδρες, λίγο πάνω από τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (72 έδρες), ενώ η ακροδεξιά Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) κατέγραψε άνοδο αλλά ίσως όχι τόσο δυναμική όσο αναμενόταν με 58 έδρες. Οι Πράσινοι κατρακύλησαν στην έκτη θέση με 52 έδρες, και η Αριστερά παρέμεινε με 36.
Οι ισορροπίες της Ούρσουλα
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παραμένει το φαβορί, όμως η θέση της δεν είναι δεδομένη. Βασίζεται πάνω σε ηγέτες όπως ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ντόναλντ Τουσκ με τους οποίους έχει άριστες σχέσεις, κάνοντας ανοίγματα ταυτόχρονα και στην Ιταλία και τη Τζόρτζια Μελόνι, όμως όπως άφησε να νοηθεί ο επικεφαλής του ΕΛΚ, Μάνφρεντ Βέμπερ λίγο νωρίτερα, το στοίχημα θα είναι και η στήριξη της Γαλλίας και του Εμανουέλ Μακρόν.
Η δεύτερη μάχη, αυτή της επίτευξης πλειοψηφίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φαντάζει πλέον πιο εύκολη για μια συμμαχία ΕΛΚ, Σοσιαλιστών και Φιλελευθέρων, με τους συντηρητικούς από τη μια, και τους πράσινους από την άλλη, να θέτουν ήδη όρους και να εκφράζουν ετοιμότητα να συμμετάσχουν.
Η δημοσκοπική τάση ανόδου της ακροδεξιάς είχε καταστεί πρόκληση για την κ. Φον ντερ Λάιεν, η οποία εδώ και αρκετούς μήνες πραγματοποιούσε στροφή από τις πράσινες πολιτικές (στις οποίες στράφηκε μετά την ενίσχυση των Πρασίνων το 2019) σε διευκολύνσεις για τον αγροτικό τομέα και στροφή στο αφήγημα πως από τους στόχους τώρα περνάμε στην εφαρμογή.
Ενδεχομένως η στροφή αυτή να έφερε και τα επιθυμητά αποτελέσματα, με την Ταυτότητα και Δημοκρατία να διώχνει το ακροδεξιό AfD, και τους συντηρητικούς του ECR να επιλέγουν να τονίζουν όλο και περισσότερο το μήνυμα πως αποτελούν συνεργάσιμους και υπεύθυνους εταίρους, έτοιμους να αφήσουν πίσω τα ακραία βαρίδια.
Όμως το μήνυμα που συνεχίζει να στέλνει η ηγεσία του ΕΛΚ είναι για μια συμμαχία με συντηρητικά κόμματα κατά περίπτωση. Η αντίδραση από τους Σοσιαλιστές ήταν κατ’ επανάληψη πως δεν μπαίνουν σε συμμαχία με το ECR και το ID, κάτι που αφήνει περιθώρια συνεννόησης.
Και η Κύπρος
Σε αυτό το πλαίσιο, η Κύπρος θεωρείται μια από τις κυβερνήσεις που θα στηρίξει την Πρόεδρο της Κομισιόν για μια δεύτερη θητεία, όπως και διαφάνηκε σε πολλά σημεία από την έναρξη της προεκλογικής και μετά, με πιο ενδεικτική εξέλιξη την αλληλοστήριξη Χριστοδουλίδη - Φον ντερ Λάιεν στη σύνοδο του ΕΛΚ στο Βουκουρέστι, με φόντο τη συμφωνία για τον θαλάσσιο διάδρομο για τη Γάζα. Αν και το ειδικό βάρος της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λόγω μεγέθους, είναι σχετικό, το γεγονός παραμένει πως η κάθε ψήφος έχει το ίδιο βάρος, αλλά και ότι η Κύπρος ήρθε να συνδράμει στην ανάγκη της κ. Φον ντερ Λάιεν να εξισορροπήσει τις επικρίσεις περί μεροληψίας υπέρ του Ισραήλ με την στήριξη μιας πρωτοβουλίας με ανθρωπιστικό πρόσημο.
Η νέα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν αναμένεται να αλλάξει στο σύνολό της δραματικά τα πράγματα για θέματα που αφορούν την Κύπρο (η οποία τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας και της ανταγωνιστικότητας παρά τις διαφωνίες για την Ένωση Κεφαλαιογορών), ωστόσο προκαλούν ανησυχία για το μέλλον της πράσινης πολιτικής και των μέτρων που χρειάζεται ειδικά η χώρα μας για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο η κανονικοποίηση του συντηρητισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο σίγουρα δεν θα βοηθήσει την Κύπρο να αποτινάξει τα δικά της συντηρητικά ένστικτα, τα οποία πλέον φαίνονται να επιβραβεύονται με έδρες ακόμα και για απολιτικές προσωπικότητες με γενικά συντηρητικές στάσεις. Το πώς θα εξελιχθούν οι δυναμικές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συμβάλουν και στο να δουν και οι Κύπριοι αν τελικά οι λύσεις που προτείνει η ακροδεξιά είναι κενός αέρας, ή αν ένας πιο αξιοπρεπής συντηρητισμός μπορεί να έχει θετικό ρόλο.
