Του Απόστολου Τομαρά
Το πρώτο ταξίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Ισραήλ συνοδεύτηκε από σημαντικές εξελίξεις αναφορικά με το άριστο πλέγμα των σχέσεων των δύο χωρών. Ο τομέας των ενεργειακών ήταν και παραμένει μια σημαντική παράμετρος του άξονα Λευκωσίας – Τελ Αβίβ και αυτό επιβεβαιώθηκε από ισραηλινής πλευράς και τα όσα είπε δημοσίως ο πρωθυπουργός της χώρας Βενιαμίν Νετανιάχου. Οι ανακοινώσεις για έναν αγωγό ο οποίος θα μεταφέρει ποσότητα ΦΑ από την ισραηλινή ΑΟΖ στην Κύπρο για υγροποίηση (LNG) και εξαγωγή στις ευρωπαϊκές αγορές, έχει όλα τα φόντα να δημιουργήσει νέα δεδομένα στα ενεργειακά της περιοχής.
Οι αποκαλύψεις Νετανιάχου ότι συζήτησε με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού ΦΑ αναμφίβολα, μπορεί να δώσουν νέες προοπτικές στις διαχρονικές φιλοδοξίες της Λευκωσίας να ενισχύσει περισσότερο την προοπτική η ανατολική Μεσόγειος να καταστεί ενεργειακός κόμβος για τις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας. Οι ανακοινώσεις ότι ο αγωγός από το Ισραήλ βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων συμπίπτουν με τις αλλαγές που φαίνεται να έχουν αποφασιστεί στη Λευκωσία προκειμένου να τερματισθεί η ακινησία που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στο κομμάτι εμπορικής εκμετάλλευσης, κοιτασμάτων όπως αυτό του «Αφροδίτη».
Με βάση τους σχεδιασμούς που φαίνεται να γίνονται, το Ισραήλ δεν είναι αρνητικό στην προοπτική ένα κομμάτι ποσοτήτων ισραηλινού ΦΑ προς εξαγωγή να καταλήγει στην Κύπρο για υγροποίηση και από εκεί να μεταφέρεται στις αγορές (LNG). Εάν και εφόσον οι συζητήσεις περάσουν στο στάδιο συμφωνίας, ουσιαστικά θα καταστήσουν την Κύπρο εκτός από παραγωγό ΦΑ και χώρα επεξεργασίας LNG, τερματίζοντας έτσι το μονοπώλιο που έχει η Αίγυπτος στην περιοχή με τα δύο τερματικά σε Ίνκουτ και Νταμιέτα.
Το ισραηλινό ΦΑ
Με βάση την πολιτική αξιοποίησης του ΦΑ που έχει εντοπιστεί εντός της ισραηλινής ΑΟΖ, ένα μέρος των ποσοτήτων προορίζεται για την εσωτερική αγορά της χώρας και ένα άλλο για εξαγωγή. Ήδη το Ισραήλ έχει έλθει σε συμφωνία με εταιρεία για διοχέτευση ισραηλινού ΦΑ προς την Αίγυπτο. Οι ανακοινώσεις του Βενιαμίν Νετανιάχου ουσιαστικά δίνουν μια νέα προέκταση στο εξαγωγικό πλάνο του Ισραήλ, αυτή τη φορά προς άλλες αγορές, με έμφαση στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης. Ο αγωγός ΦΑ εάν και εφόσον πάρει σάρκα και οστά θα μεταφέρει τις εξαγώγιμες ποσότητες ΦΑ στην Κύπρο για υγροποίηση σε μονάδες LNG που ευελπιστεί να αναπτύξει η Λευκωσία στο Βασιλικό. Μια πρώτη γεύση για το όλο εγχείρημα θα πάρει η κυπριακή πλευρά τέλος του μήνα σε εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία. Θα πρόκειται για μια ανοιχτή εκδήλωση ενημέρωσης στην οποία θα προσκληθούν διεθνείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Η εκδήλωση θα φέρει την ονομασία «Modular LNG Gateway to Cyprus». Μετά το πέρας της εκδήλωσης, όπως τόνισε ο υπουργός Ενέργειας στην «Κ», οι εταιρείες που θα συμμετέχουν θα μπορούν να πραγματοποιήσουν κατ’ ιδίαν επαφές και να εκδηλώσουν ενδιαφέρον.
Το LNG στο Βασιλικό
Το τι ακριβώς έχει κατά νου η κυπριακή κυβέρνηση στα ενεργειακά, είχε αποκαλύψει στην «Κ» ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου. Στον πυρήνα της νέας πολιτικής είναι η Κύπρος να μετατραπεί σε κόμβο εξαγωγής υγροποιημένου (LNG) ΦΑ, η επεξεργασία του οποίου θα πραγματοποιείται σε υποδομές που θα στηθούν σε χώρο που υπάρχει στο Βασιλικό. Μια επιλογή που υπάρχει από τότε που ξεκίνησαν οι πρώτες έρευνες στο τεμάχιο 12 της κυπριακής ΑΟΖ (2011). Με βάση τα όσα μας είχε αποκαλύψει ο κ. Παπαναστασίου, το όλο εγχείρημα θα στηρίζεται σε μια τεχνολογία επεξεργασίας υδρογονανθράκων, η οποία αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια. Το «Modular LΝG» επί της ουσίας εξυπηρετεί τους φιλόδοξους κυπριακούς στόχους, ασχέτως αν πρόκειται για υποδομές που δεν θα είναι σταθερές, όπως τα τερματικά υγροποίησης ΦΑ της Αιγύπτου. Όπως εξήγησε ο κ. Παπαναστασίου στην «Κ», πρόκειται για κινητές υποδομές LNG παρόμοιας τεχνολογίας με το FLNG με μία διαφορά, δεν είναι επί της θαλάσσης αλλά τοποθετούνται στη στεριά. Όπως μας το περιέγραψε ο υπουργός Ενέργειας πρόκειται για μεγάλα κοντέινερ υγροποίησης ΦΑ, τα οποία μετά το πέρας του έργου μπορούν να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές. «Το Modular LNG είναι τεχνολογία που αναπτύχθηκε τα τελευταία 10 χρόνια και εξελίσσεται ραγδαία τα τελευταία πέντε χρόνια. Ουσιαστικά πρόκειται για κινητές μονάδες υγροποίησης ΦΑ». Η συγκεκριμένη τεχνολογία, κατά τον κ. Παπαναστασίου, είναι συμφέρουσα από οικονομικής απόψεως από τις θαλάσσιες υποδομές υγροποίησης ΦΑ (FLNG). Σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας οι κινητές μονάδες LNG μπορούν να τοποθετηθούν στον χώρο που έχει επιλεχθεί στο Βασιλικό και στην περιοχή όπου έχει σχεδιασθεί να μετατραπεί σε ενεργειακό κέντρο.
Συμπληρώνεται το δίκτυο εκμετάλλευσης ΦΑ
Η προοπτική εξαγωγής ισραηλινού ΦΑ μέσω Κύπρου αναμφίβολα θα αλλάξει το γεωστρατηγικό πλέγμα συνεργασιών στην περιοχή κάνοντας πραγματικότητα τις επιδιώξεις της κυπριακής διπλωματίας η Κύπρος να παραμείνει στον πυρήνα των περιφερειακών συνεργασιών. Πέρα από τα ζητήματα ασφάλειας που εκ των πραγμάτων θα ενισχυθούν, ένας αγωγός από το Ισραήλ προς την Κύπρο θα επηρεάσει και το αμιγώς ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας το οποίο για την περίπτωση του «Αφροδίτη» δεν εξελίσσεται με τους επιθυμητούς ρυθμούς. Όπως διαβεβαιώνει η κυβέρνηση, η επιλογή της Αιγύπτου για το κυπριακό ΦΑ δεν ακυρώνεται από τον ισραηλινό αγωγό και το LNG στο Βασιλικό. Η προοπτική να στηθούν κινητές μονάδες υγροποίησης ΦΑ επί κυπριακού εδάφους δίνει μια επιπλέον επιλογή για τα κοιτάσματα της ευρύτερης περιοχής τονίζει στην «Κ» ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου.
