Του Βασίλη Νέδου
Προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο είναι η Αθήνα, καθώς παρακολουθεί την άνευ προηγουμένου ρητορική κλιμάκωση στην οποία η Άγκυρα κινείται τις τελευταίες εβδομάδες, μάλιστα με την επιμονή του ίδιου του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σε διπλωματικούς και άλλους κύκλους των Αθηνών η τακτική του κ. Ερντογάν περιλαμβάνει οπωσδήποτε το στοιχείο της ανάγκης του ΑΚΡ να συσπειρώσει το πάντα ευαίσθητο στην εθνικιστική ρητορική τουρκικό ακροατήριο.
Ένα δεύτερο στοιχείο της στάσης Ερντογάν συνδέεται με την προσπάθεια της Τουρκίας να αποκτήσει εκ νέου πρόσβαση στους εξοπλισμούς των ΗΠΑ. Η άσκηση πίεσης, ενώ η προσοχή είναι στραμμένη στον αιματηρό πόλεμο που συνεχίζεται στην Ουκρανία, τη στιγμή μάλιστα που η Τουρκία έχει δώσει κάποια διαπιστευτήρια προς τη Δύση (εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών), θεωρείται από τον κ. Ερντογάν ως ένα μέσο που μπορεί να αποδώσει.
Καθώς η Ουάσιγκτον προσπαθεί να κρατήσει συνεκτική μια συμμαχία κρατών που ήδη αντιμετωπίζουν πολιτικά προβλήματα από την εκτόξευση του κόστους ζωής, ο κ. Ερντογάν πιέζει ώστε να γίνει αποδεκτή η τουρκική μοναδικότητα εντός του ΝΑΤΟ. Αυτή η προσπάθεια κρύβει και μια πρακτική πτυχή: δίχως τα αμερικανικά ανταλλακτικά και υποστήριξη, η τουρκική αεροπορία –η συντριπτική πλειονότητα των μαχητικών της οποίας αποτελείται από F-16– θα αποκτήσει ουσιαστικό πρόβλημα λειτουργικότητας.
Αυτή η πολύ γενική στάση του κ. Ερντογάν και οι κατά καιρούς προσαρμογές της, ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις, έχει και μια πτυχή αμιγώς ελληνική την οποία στην Αθήνα ουδείς υποβαθμίζει. Αντιθέτως, όπως γίνεται σαφές και από τη διπλωματική προσπάθεια στην οποία έχει αποδυθεί η Αθήνα προκειμένου να αναδείξει την τουρκική επιθετικότητα, η ανησυχία είναι πραγματική. Πλέον στην Αθήνα επικρατεί μια αμιγώς τεχνοκρατική άποψη για την ανάλυση της στάσης της Τουρκίας, η οποία βασίζεται σε γεγονότα:
Από τον Νοέμβριο του 2019 και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, τις δύο κρίσεις του 2020 στον Έβρο και την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι την εργαλειοποίηση του προσφυγικού, την επισημοποίηση της αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου και την άνευ προηγουμένου προσπάθεια παρέμβασης στα εσωτερικά της Ελλάδας, κυρίως μέσω της δράσης του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή (το οποίο αυτές τις ημέρες αποτελεί επίκεντρο του συντονισμού της δράσης για τη χειραγώγηση των ούτως ή άλλως παράτυπων διαδικασιών «εκλογής» των θρησκευτικών ηγετών της μειονότητας), η Άγκυρα χτίζει ένα αναθεωρητικό άλλοθι.
Ασχέτως από το αν η Κομισιόν, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ή οι υπουργοί των κεντρικών χωρών της Ε.Ε., όπως της Γαλλίας και της Γερμανίας, επανειλημμένως απορρίπτουν τις τουρκικές αιτιάσεις, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πλέον ανησυχούν ότι η Άγκυρα, οσμιζόμενη τη δυτική αποδιοργάνωση που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα επιχειρήσει να προωθήσει τις αμφισβητήσεις της και στο πεδίο. Αν και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι ορατό επί του πεδίου, οι αρμόδιοι για πρώτη φορά δεν μπορούν να αποκλείσουν τίποτα.
Έρχονται τα F-16 Viper
Την ερχόμενη Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου καταφθάνουν στην Ελλάδα και παραλαμβάνονται από την Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.) τα δύο πρώτα αναβαθμισμένα μαχητικά F-16 Viper. Οι εργασίες δοκιμών και τυποποίησης των δύο F-16 Viper στις ΗΠΑ ολοκληρώθηκαν και πλέον θα αξιοποιηθούν από την Π.Α. προκειμένου να εκπαιδευθούν σε αυτά οι νέοι χειριστές. Με τα δύο πρώτα F-16 Viper έτοιμα, η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) σε συνεργασία με τη Λόκχιντ Μάρτιν αναμένεται να επιταχύνει τον ρυθμό παραδόσεων. Μέχρι το τέλος του έτους υπάρχει η ελπίδα ότι μπορεί να έχουν παραδοθεί συνολικά έξι.
«Παραπάνω από προφανής ο απειλητικός χαρακτήρας»
Τις επιστολές με το περιεχόμενο των εμπρηστικών και απειλητικών δηλώσεων του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά της Ελλάδας έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Εξωτερικών.
Στις επιστολές του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια προς τον ύπατο εκπρόσωπο της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ, τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και τη μόνιμη αντιπρόσωπο της Ελλάδας στον ΟΗΕ Μαρία Θεοφίλη μεταφέρονται αυτολεξεί οι δηλώσεις του κ. Ερντογάν στις 29 Αυγούστου (Κιουτάχεια) και στις 3 Σεπτεμβρίου (Σαμψούντα) για τα 100 χρόνια από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο, σχετικά με την απειλή κατά των νησιών και την απειλητική υπόμνηση της καταστροφής της Σμύρνης. Επισυνάπτεται και ο θεατρικού χαρακτήρα διάλογος με το κοινό στη Σαμψούντα για το εάν είναι «έτοιμοι για την επίθεση του 2023».
«O ανοιχτά απειλητικός τους χαρακτήρας και τόνος είναι κάτι παραπάνω από προφανής, διαλύοντας έτσι κάθε αμφιβολία σχετικά με τον επιδιωκόμενο σκοπό τους, καθώς και κάθε ισχυρισμό ότι προορίζονται μόνο για εσωτερικούς λόγους ενόψει των επόμενων εκλογών στη χώρα», υπογραμμίζει ο κ. Δένδιας, ο οποίος και ζητεί την άμεση καταδίκη τους από όλη τη διεθνή κοινότητα. «Με το να μην το πράξουμε εγκαίρως ή με το να υποτιμήσουμε τη σοβαρότητα του θέματος, κινδυνεύουμε να γίνουμε και πάλι μάρτυρες μιας κατάστασης παρόμοιας με αυτήν που εκτυλίσσεται σήμερα σε κάποιο άλλο μέρος της ηπείρου μας. Αυτό είναι κάτι που κανείς μας δεν θα ήθελε να δει», προσθέτει.
Η δημοσιοποίηση των επιστολών Δένδια έγινε λίγες ώρες μετά τη διαρροή στα τουρκικά ΜΜΕ της επιστολής που έστειλε ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στους ίδιους παραλήπτες (ΝΑΤΟ, ΟΗΕ) και σε 25 από τις 27 χώρες της Ε.Ε. (πλην, προφανώς, Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας).
Η επιστολή Τσαβούσογλου αποτελεί μια επανάληψη των τουρκικών ισχυρισμών περί επιθετικότητας της Ελλάδας στο Αιγαίο αλλά και αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Επαναφέρει τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» για νησίδες που δήθεν δεν έχουν αποδοθεί με τις συνθήκες στην Ελλάδα.
