Του Γιάννη Ιωάννου
Χωρίς όρους debate (χρόνος απαντήσεων, συμμετοχή, κοκ) αλλά με την λογική ενός τέτοιου ως προς το περιεχόμενο και την σημειολογία οι κκ Νεοφύτου, Μαυρογιάννης και Χριστοδουλίδης συναντήθηκαν στο πλατό του ΡΙΚ και της εκπομπής «Προκλήσεις». Μια τηλεοπτική συζήτηση των τριών βασικών υποψηφίων που κινήθηκε αμιγώς γύρω από το Κυπριακό και την εξωτερική πολιτική -λόγω και του timing των επετείων του πραξικοπήματος και της εισβολής. Αξίζει να σημειωθεί πως η εκπομπή μεταδόθηκε μαγνητοσκοπημένη και προκάλεσε, ειρήσθω εν παρόδω, αντιδράσεις από άλλους υποψήφιους όπως τον κ. Δημητριάδη ως προς τη συμμετοχή.
Επίσης σχολιάστηκε ως προς την ατζέντα του Κυπριακού -ιδίως στα ΜΚΔ- μιας και οι τρεις συμμετέχοντες είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την περίοδο διακυβέρνησης Αναστασιάδη με αποκορύφωμα την κορύφωση της περιόδου 2016-2017, το Μοντ Πελεράν, την Γενεύη και, φυσικά, το Κρανς Μοντανά όπου οι κκ Μαυρογιάννης και Χριστοδουλίδης συμμετείχαν ως άμεσοι συνεργάτες του Προέδρου Αναστασιάδη.
Η τηλεμαχία κινήθηκε, επικοινωνιακά, σε τρεις άξονες:
• Στην αποτίμηση των όσων συνέβησαν στο Κυπριακό τα τελευταία χρόνια με έμφαση στην διαφοροποίηση των ερμηνειών ως προς τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις κορυφώσεις των διαπραγματεύσεων.
• Στο πως, πολιτικά, θα κινηθούν εφεξής οι τρεις υποψήφιοι ως προς το Κυπριακό σε μια συγκυρία απουσίας διαλόγου εδώ και πέντε χρόνια στο ενδεχόμενο εκλογής τους.
• Στο blame-game μεταξύ των υποψηφίων -που επιμέρους εκτυλίχθηκε τόσο μεταξύ των Μαυρογιάννη-Χριστοδουλίδη όσο και των Νεοφύτου-Χριστοδουλίδη αλλά κι όλων VS όλων ως προς τα επιμέρους ζητήματα. Το οποίο μάλιστα κινήθηκε σε υψηλούς τόνους για τα όσα διαμείφθηκαν στις συνομιλίες του Κυπριακού.
Στη συζήτηση κυριάρχησαν κι επιμέρους ζητήματα διεθνών εξελίξεων με αφορμή τις εξελίξεις που φέρνει διεθνώς ο πόλεμος στην Ουκρανία με έμφαση στο ΝΑΤΟ και την Τουρκία -και πως όλα αυτά ανάγονται στο Κυπριακό.
Τα αφηγήματα
Από σκοπιάς γενικών επικοινωνιακών χαρακτηριστικών
• Ο κ. Νεοφύτου κινήθηκε αμιγώς σε πολιτικό επίπεδο στοχοποιώντας κυρίως τον κ. Χριστοδουλίδη ως προς την συμπόρευση ΔΗΚΟ κι ΕΔΕΚ αναφορικά με το πλαίσιο Γκουτέρες και τις απόψεις του περί του πλαισίου ΝΑΤΟ/ΕΕ ως προς την εμπλοκή στο Κυπριακό όπως και μια ευθεία σπόντα για το ζήτημα της αναποτελεσματικής πολιτικής των κυρώσεων στην Τουρκία και των επιλογών του στην εξωτερική πολιτική. Κινήθηκε ωστόσο προσεκτικά προκειμένου να μην αποδομήσει την πολιτική διακυβέρνηση του ΔΗΣΥ -του οποίου ηγείται. Η προσέγγιση εδώ ήταν αμιγώς αυτή της αποδόμησης ως προς την κομματική στήριξη του ενδιάμεσου χώρου στον κ. Χριστοδουλίδη που διαφώνησε τόσο με το πλαίσιο Γκουτέρες όσο και με το ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Ο κ. Νεοφύτου ήταν έντονος αλλά στα πλαίσια της συνηθισμένης παρουσίας του στη δημόσια σφαίρα όσον αφορά τις δημόσιες τοποθετήσεις του ενώ, επικοινωνιακά, εκμεταλλεύτηκε τους υψηλούς τόνους και τις αλληλοκατηγορίες μεταξύ των κκ Μαυρογιάννη και Χριστοδουλίδη. Δεν παρέλειψε έναντι των συνομιλητών του να παίξει το χαρτί του κομματικού πατριωτισμού αναφέροντας πως δεν είναι ανεξάρτητος αλλά έχει κόμμα το οποίο εκφράζει.
• Ο κ. Μαυρογιάννης ανέπτυξε ένα αφήγημα καθαρά τεχνοκρατικό ως προς το ρόλο του ως διαπραγματευτή και ήταν ιδιαίτερα επικριτικός τόσο προς τον κ. Χριστοδουλίδη τον οποίο κατηγόρησε ως το άτομο που επηρέαζε αρνητικά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την περίοδο του Μοντ Πελεράν όσο και προς τον κ. Νεοφύτου που τον χαρακτήρισε ανιστόρητο ως προς τις τοποθετήσεις του. Ο κ. Μαυρογιάννης υπεραμύνθηκε του ρόλου του ως μη-παραιτηθέντα διαπραγματευτή για λόγους εθνικούς, ήταν επεξηγηματικός ως προς τα επιμέρους nuances του Κυπριακού και, προσεκτικά, αποδόμησε την κυβέρνηση Αναστασιάδη για τα όσα ειπώθηκαν περί δύο κρατών, επιστροφής στο Σύνταγμα του 60’ και χαλαρής ομοσπονδίας. Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς από την παρουσία Μαυρογιάννη στο άτυπο debate είναι πως ήταν, σε επίπεδο ακριβολογίας στα τεχνικά θέματα του Κυπριακού, ο πιο πλήρης και ως προς την αποδόμηση Χριστοδουλίδη «έβγαλε ειδήσεις» με φόντο το Μοντ Πελεράν. Ο κ. Μαυρογιάννης έδωσε εύσημα στο ΑΚΕΛ για το ρόλο του στο Κυπριακό, λαμβάνοντας ωστόσο αποστάσεις επικοινωνιακά ως προς την καθαρότητα της ανεξάρτητης υποψηφιότητας του ενώ επανέλαβε πως η ελληνοκυπριακή πλευρά εγκατέλειψε πράγματα όσον αφορά τις επιλογές στο Κυπριακό και την εξωτερική πολιτική.
• Ο κ. Χριστοδουλίδης κινήθηκε σε δύο άξονες αντίκρουσης των όσων του πρόσαψαν οι συνομιλητές του. Πιο πριν, στο Κυπριακό, τοποθετήθηκε χαρακτηρίζοντάς το ζήτημα εισβολής και κατοχής ενώ καθ’ όλη την διάρκεια της τηλεμαχίας υπεραμύνθηκε του έργου του στο υπουργείο Εξωτερικών. Το βασικό του αφήγημα όμως ήταν η υπεράσπιση της στάσης του Προέδρου Αναστασιάδη στο Κυπριακό καθώς απάντησε στο blame-game Μαυρογιάννη αναφερόμενος πως προσβάλλει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όταν μιλά για εγκατάλειψη των συνομιλιών από την πλευρά μας και πως, ακολούθως, υιοθετεί τις θέσεις της Τουρκίας. Επιπλέον υπεραμύνθηκε της ανεξαρτησίας του προσπαθώντας να απαντήσει στο αντίστοιχο blame-game του Νεοφύτου που τον χαρακτήριζε υποψήφιο του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ. Σε αυτό το επίπεδο επανέλαβε το αν ο Κληρίδης και ο Αναστασιάδης υπήρξαν υποψήφιοι του ΔΗΚΟ επειδή έλαβαν στήριξης στο παρελθόν. Επιπλέον, έδωσε έμφαση στο ΝΑΤΟ (σ.σ. αναφέρθηκε τρις ότι δεν διαφοροποιείται λόγω ιδεολογικών αγκυλώσεων) προσπαθώντας να αποδομήσει την θέση Νεοφύτου για εμπλοκή του έναντι της ΕΕ στο Κυπριακό. Συνολικά ωστόσο κινήθηκε, σε επικοινωνιακό επίπεδο, με τις γνωστές ασάφειές του ως προς την πλήρη ξεδίπλωση των θέσεών του και τα περί μη-προσβολής και χαμηλών τόνων όταν η συζήτηση ανέβαινε ως προς αυτούς.
Καταληκτικά
Η πρώτη αυτή τηλεοπτική αναμέτρηση, αν και όχι debate λόγω φορμάτ και συμμετεχόντων, δίνει μια γενική εντύπωση για το που κινούνται οι τρεις βασικοί υποψήφιοι ως προς τις θέσεις, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά (ψυχραιμία, εκνευρισμός, πολιτικοί ελιγμοί, ατάκες) και πως η διαδικασία των τηλεμαχιών θα επιταχύνει ή θα επιβραδύνει κάποιες τάσεις που διαμορφώνονται ήδη στο προεκλογικό. H Aμμόχωστος, τα ενεργειακά και η Τουρκία απασχόλησαν επιμέρους την συζήτηση με τους υποψήφιους να εκφράζουν συγκεκριμένες απόψεις σε σχέση με το πως βλέπουν το ζήτημα των ενεργειακών οδεύσεων στην περιοχή, της συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στις διαδικασίες και τα τετελεσμένα σε Βαρώσι και ΑΟΖ. Τα χαρακτηριστικά που προκύπτουν, ως προς την μεγάλη εικόνα, πάντως είναι δύο:
• Πως το Κυπριακό συνεχίζει να απασχολεί την δημόσια συζήτηση και μάλιστα παρουσιάζονται σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των τριών, βασικών υποψηφίων, που πρωταγωνίστησαν στην διακυβέρνηση Αναστασιάδη τα τελευταία χρόνια και μάλιστα σε βασικά ζητήματα της συζήτησης (ασφάλεια/εγγυήσεις, ενεργειακό στην ανατολική Μεσόγειο, γεωπολιτικός προσανατολισμός της Κύπρου, κοκ).
• Πως ο τρόπος διάρθρωσης της αντιπαράθεσης μεταξύ των τριών δεν έγινε στις βάσεις μιας κομματικής κατανομής του πολιτικού μας συστήματος από την Αριστερά προς την Δεξιά αλλά με όρους ιδεολογικού κατακερματισμού -ένα χαρακτηριστικό που τείνει να κυριαρχήσει τις προεδρικές εκλογές του 2023 και που επιβεβαιώθηκε και στη τηλεμαχία.
Η πρώτη προεδρική τηλεμαχία ανεβάζει, σε κάθε περίπτωση, τους τόνους και η συνέχεια κρύβει -πιθανόν- ευκαιρίες αλλά και παγίδες για όλους τους υποψήφιους.
