Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν την περασμένη βδομάδα η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα βρισκόταν στην Κύπρο, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε στις κοινές τους δηλώσεις πως το δικό του προσωπικό στοίχημα για τις εκλογές του Ιουνίου είναι η αυξημένη συμμετοχή των Κύπριων πολιτών, δεδομένου ότι η Κύπρος γιορτάζει τα 20 χρόνια από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν μία δήλωση που είχε ξεχωριστό ενδιαφέρον, όχι μόνο γιατί εγείρονταν ερωτήματα γύρω από το πώς ένας κομματικά ορφανός πρόεδρος, χωρίς τον αντίστοιχο οργανωτικό μηχανισμό μπορεί να πετύχει την αυξημένη προσέλευση ψηφοφόρων. Είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως και γιατί επανήλθε στο προσκήνιο η συζήτηση που ανακινείται εδώ και λίγο καιρό στα πολιτικά πηγαδάκια, για το πώς θα κινηθεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης στις επικείμενες εκλογές και κυρίως ποιο αποτέλεσμα θα τον ενισχύσει πολιτικά.
Η αλήθεια είναι πως σε αυτή τη διπλή εκλογική μάχη, θα κληθεί να ισορροπήσει σε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο πολιτικό σκηνικό με στόχο τα εξής:
- Να αποφευχθεί ένα καλό ποσοστό για τον ΔΗΣΥ, χωρίς ωστόσο να οδηγηθεί στη συντριβή.
- Να διατηρήσει –τουλάχιστον το μεγαλύτερο από τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης ΔΗΚΟ– τα ποσοστά του.
- Να εκλεγούν πρόσωπα που τον στήριξαν στον προεκλογικό στις δημοτικές εκλογές.
Το πώς αυτό θα διασφαλίσει τα παραπάνω είναι ένα ζήτημα ανοικτό, καθώς ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έχει την οργανωτική υποδομή για να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση, ούτε τους υπουργούς που έχουν την προσωπικότητα και δυναμική ώστε να επηρεάσουν ένα σημαντικό ακροατήριο προς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Έστω κι αν ο ίδιος προσπαθεί με κάποιο τρόπο να ενεργοποιήσει υποστηρικτές του και εθελοντές στο επιτελείο του το τελευταίο διάστημα, τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι λείπει το κίνητρο, ότι η δυναμική που υπήρχε προεκλογικά έχει ξεφουσκώσει, αλλά και πρακτικά θέματα. Ο οργανωτικός του επιτελείου του, Παναγιώτης Παλατές, έχει διοριστεί πλέον Επίτροπος του Πολίτη, ενώ άλλα μέλη του επιτελείου που θα μπορούσαν να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, είτε βρίσκονται στο υπουργικό σχήμα, όπως για παράδειγμα ο Γιάννης Παναγιώτου, η Μαριλένα Ευαγγέλου, και η Τζόζι Χριστοδούλου, με τον Χαράλαμπο Χαραλάμπους στο Προεδρικό. Αυτό που μπορεί να κάνει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι να αποφευχθούν λάθη και πολιτικές που μπορεί να στοιχίσουν προεκλογικά στον Ενδιάμεσο, αλλά να δοθούν μέτρα και κίνητρα που να βελτιώσουν την εικόνα της κυβέρνησης. Κάτι τέτοιο όπως σημειώνεται είναι αρκετό, και αν δεν καταφέρει να ενισχύσει τα συγκυβερνώντα κόμματα τουλάχιστον δεν θα τους προκαλέσει δυσάρεστες εκπλήξεις.
Το δίκοπο μαχαίρι
Το δίκοπο μαχαίρι βεβαίως για τον Πρόεδρο είναι το εκλογικό αποτέλεσμα του Συναγερμού και οι προεκτάσεις που θα έχει αυτό το αποτέλεσμα για τον ίδιο. Προφανώς δεν ευνοεί την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και τον ίδιο τον Πρόεδρο προσωπικά, ένα πολύ καλό αποτέλεσμα του ΔΗΣΥ. Δεν είναι μόνο ότι έτσι ενισχύεται πολιτικά η κύρια πλέον αντίπαλός του για το 2028, η Αννίτα Δημητρίου, καθώς δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησής της, αλλά και το ότι σφραγίζεται με αυτό τον τρόπο η παραμονή του κόμματος στην αντιπολίτευση. Ένα καλό αποτέλεσμα θα σταματήσει την εσωστρέφεια στον ΔΗΣΥ και θα θεωρηθεί η επιβράβευση του Συναγερμού για το ότι τουλάχιστον επίσημα έμεινε εκτός κυβέρνησης. Ίσως αυτό να δώσει παράλληλα και αέρα αυτοπεποίθησης στην Αννίτα Δημητρίου για να ασκήσει εντονότερη κριτική, την οποία επί του παρόντος αποφεύγει υπό τη σημαία της ενότητας. Δεν θέλει βεβαίως και μία συντριβή του Συναγερμού, καθώς αυτό θα ανακινήσει την εσωστρέφεια και τις φωνές ότι ο ίδιος ευθύνεται για τη διάσπαση του κόμματος. Ίσως όμως ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα για τον ΔΗΣΥ να επαναφέρει τη συζήτηση σύμπλευσης με την κυβέρνηση, την οποία και επιδιώκει ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, προκύπτει και ένα ηθικό ζήτημα για τον ίδιο. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο, σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη πολιτική συγκυρία, του έδωσε τουλάχιστον επικοινωνιακά σανίδα σωτηρίας, στηρίζοντας το «Αμάλθεια». Πρώτα η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν –για να κάνει παράλληλα και τον δικό της προεκλογικό– και στη συνέχεια η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα εξήραν το έργο του ως πρόεδρου της Δημοκρατίας. Εγείρεται συνεπώς το ερώτημα αν ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα ακολουθήσει αυτό που κάνουν όλοι οι αρχηγοί κρατών-μελών που συμμετέχουν στο ΕΛΚ και κάνει κάλεσμα ενίσχυσης του ΕΛΚ, στηρίζοντας κατ’ επέκταση τον Δημοκρατικό Συναγερμό.
Το ΕΛΚ ως μήλο της έριδος
Είναι πάντως ευρέως γνωστό ότι η συνύπαρξη της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη και του ΔΗΣΥ κάτω από τη στέγη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος έχει προκαλέσει πολλά ζητήματα και έναν επιπλέον πονοκέφαλο για την ηγεσία της ευρωπαϊκής πολιτικής ομάδας. Για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ήταν υψίστης σημασίας η συμμετοχή του Νίκου Χριστοδουλίδη σε αυτό αντί στο Renew, όπου και του είχε γίνει παράλληλα πρόταση να συμμετέχει μετά την εκλογή του. Και αυτό γιατί η ενίσχυσή τους στη σκακιέρα μετριέται κυρίως βάσει των αρχηγών κρατών που συμμετέχουν στην ομάδα. Αυτή ακριβώς η επιμονή του ΕΛΚ να συμμετέχει σε αυτό ο Νίκος Χριστοδουλίδης, υπήρξε και η αιτία πολλών εντάσεων, με την πρόεδρο του ΔΗΣΥ να δυσφορεί ανοικτά για την ευνοϊκή μεταχείριση της οποίας τυγχάνει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας από την ομάδα στην οποία ανήκει. Δεν ήταν μόνο η επιστολή που είχε αποκαλύψει η «Κ» προ μηνών, όταν η Αννίτα Δημητρίου ζητούσε από τον Μάρτιν Βέμπερ να μη συμμετέχουν οι υπουργοί του Νίκου Χριστοδουλίδη στις συνόδους, υπενθυμίζοντας πως ο ΔΗΣΥ είναι στην αντιπολίτευση, αλλά και η πρόσφατη ένταση όταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης –όπως και οι υπόλοιποι αρχηγοί κρατών-μελών– έκανε την ομιλία του στη σύνοδο του ΕΛΚ και αποχώρησε. Κίνηση που βρήκε προσβλητική η πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, και έθεσε ζήτημα στον πρόεδρο του ΕΛΚ. Σε αυτό το εκρηκτικό σκηνικό και με δεδομένη τη στήριξη που δέχεται ο πρόεδρος από το ΕΛΚ, εγείρεται το ερώτημα αν θα νιώσει την ηθική υποχρέωση να στηρίξει ανοικτά την ευρωπαϊκή ομάδα στην οποία συμμετέχει και που τον στήριξε όλο αυτό το διάστημα. Αν θα παρευρεθεί είτε ο ίδιος είτε υπουργοί του σε εκδηλώσεις που θα διοργανώσει προεκλογικά το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ή αν θα τηρήσει σιγή ιχθύος για να διατηρήσει άλλες ισορροπίες και μεταξύ των συγκυβερνώντων κομμάτων. Αυτό που αναμένεται από τον Νίκο Χριστοδουλίδη είναι να ακολουθήσει ένα αφήγημα που θα βολέψει τόσο το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα όσο και το ΔΗΚΟ. Ένα αφήγημα αποτροπής της ενίσχυσης της λαϊκίστικης ψήφου και της Ακροδεξιάς. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι αφενός αν μπορεί να πείσει και αφετέρου αν θα δημιουργηθούν νέες αναταράξεις στο κυβερνητικό μέτωπο, δεδομένου ότι υπογείως το ΕΛΑΜ στήριξε τη δεύτερη Κυριακή οργανωμένα τον Νίκο Χριστοδουλίδη.
Ενα σταθερό ΔΗΚΟ
Όσο όμως κι αν η στάση που θα τηρήσει απέναντι στον ΔΗΣΥ και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα είναι αμφίρροπη, αυτό που σίγουρα επιθυμεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ευνοεί τη διακυβέρνησή του είναι ένα καλό αποτέλεσμα για το Δημοκρατικό Κόμμα. Το ΔΗΚΟ είναι το μεγαλύτερο κόμμα της συγκυβέρνησης και μία καλή παρουσία του στις ευρωεκλογές στέλνει διπλό μήνυμα. Αφενός ότι τα κόμματα που τον στηρίζουν πάνε καλά, και αφετέρου θα αποσιωπήσει τις εσωκομματικές γκρίνιες που υπάρχουν στο εσωτερικό των κομμάτων το τελευταίο διάστημα για τον τρόπο που πολιτεύεται ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Θα αποτελεί σίγουρα έναν πονοκέφαλο λιγότερο, γιατί αν τα άλλα δύο κόμματα δεν καταφέρουν να εκλέξουν ευρωβουλευτή ή να διατηρήσουν τα ποσοστά τους, δεν θα μπορούν με επιτυχία να επιρρίψουν ευθύνη για το κακό αποτέλεσμα στον Νίκο Χριστοδουλίδη. Αν όμως και το ΔΗΚΟ οδηγηθεί σε μείωση ποσοστών, τότε θα δημιουργηθεί η εικόνα πως όποιος στηρίζει την παρούσα κυβέρνηση έχει πολιτικό κόστος και φθορά. Αν και στο ΔΗΚΟ απορρίπτουν αναφανδόν το ενδεχόμενο αποχώρησης του κόμματος από την κυβέρνηση μετά από ένα κακό αποτέλεσμα, η εσωστρέφεια που θα υπάρχει σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανταρσίες εντός της κοινοβουλευτικής ομάδας, θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο το κυβερνητικό έργο αλλά και την ηγεσία του Νίκου Χριστοδουλίδη.
Ο Παπαχαραλάμπους, ο στόχος της Πάφου και η επιλογή Τορναρίτη
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ευνοεί την εκλογή δικών του προσώπων ωστόσο φαίνεται να υποβαθμίζει τις εσωκομματικές αναταράξεις που θα υπάρξουν από τους εκλεκτούς των κομμάτων αν νιώσουν πως δουλεύει υπογείως και προσωπικά για τους ανθυποψήφιούς του
Το πώς θα κινηθούν τα κόμματα και τα ποσοστά που θα λάβουν εξαρτώνται από μία σειρά παραγόντων. Το τι θα γίνει όμως στις δημοτικές εκλογές είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο. Αυτό που θεωρείται βέβαιο είναι πως ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, έστω και ανεπίσημα, θα στηρίξει πρόσωπα που ήταν κοντά του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής, καθώς αυτό βοηθά και το δικό του μέλλον, ίσως και την επανεκλογή του το 2028. Πυρήνες που τον στηρίζουν σε τοπικές και επαρχίες, ενδεχομένως να αντισταθμίσουν σε ένα βαθμό το πρόβλημα που του προκαλεί η απουσία κομματικού μηχανισμού.
Η –έστω και υπόγεια– στήριξη ανεξάρτητων υποψηφιοτήτων ή προσώπων που βρίσκονται απέναντι σε υποψηφίους των συγκυβερνώντων κομμάτων δεν αποκλείεται να δημιουργήσει νέες τριβές. Είναι δεδομένο, για παράδειγμα, πως ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ευνοεί την επανεκλογή του Ανδρέα Παπαχαραλάμπους στον Δήμο Στροβόλου. Η πρώτη κυρία, Φιλίππα Καρσερά, με την οποία διατηρούν οικογενειακές σχέσεις, είχε συναντηθεί μαζί του σε καφετέρια στον Στρόβολο τον προηγούμενο μήνα, ενώ η ένθερμη τοποθέτηση του Νίκου Χριστοδουλίδη στην εκδήλωση που διοργάνωσε τον περασμένο Μάρτιο το Γραφείο του Επιτρόπου Προεδρίας με τον Δήμο Στροβόλου για τις γυναίκες του 1974, δεν πέρασε απαρατήρητη από τα κομματικά πηγαδάκια.
Όπως λέγεται, άτομα του στενού περιβάλλοντος του κ. Χριστοδουλίδη, όπως ο πρόεδρος ΚΟΑ Γιάννης Ιωάννου και η στενή συνεργάτιδά του Πίτσα Ξιουρή, εργάζονται πυρετωδώς για την επανεκλογή του. Η τυχόν επανεκλογή Παπαχαραλάμπους επισφραγίζει τη νέα τάξη πραγμάτων στο πολιτικό σκηνικό, όπου ανεξάρτητοι υποψήφιοι οι οποίοι δεν στηρίζονται από τα μεγάλα κόμματα, μπορούν να διεκδικήσουν και να εκλεγούν. Αναπόφευκτα, όμως, θα δημιουργήσει ζητήματα στο εσωτερικό των κομμάτων είτε εξαιτίας του ότι ενδεχομένως να εμπεδωθεί η εντύπωση πως έκαναν λάθος επιλογή υποψηφίου, είτε εξαιτίας των δυσαρεστημένων στελεχών που διεκδίκησαν και έχασαν και θα επιρρίψουν την ευθύνη για την ήττα τους στον Νίκο Χριστοδουλίδη.
Ήδη ο υποψήφιος δήμαρχος για τον Στρόβολο, που στηρίζεται από ΔΗΠΑ και ΔΗΣΥ, Χρίστος Τσίγκης, έχει προειδοποιήσει πως αν αντιληφθεί στήριξη προς τον Παπαχαραλάμπους από το Προεδρικό, θα αντιδράσει. Η επανεκλογή Παπαχαραλάμπους πάντως, είναι κάτι που ο επιθυμεί ο πρόεδρος της Δημοκρατίας παρά τις όποιες επιπτώσεις. Όχι μόνο γιατί είναι ένα δικό του πρόσωπο, που τον στήριξε μέχρι τέλους στον προεκλογικό του, επαγγελματικά αποκαθίσταται, αλλά γιατί αποκτά έναν δικό του άνθρωπο σε ένα καίριο πόστο.
Αυτό ισχύει και στην περίπτωση του Κωστάκη Κωνσταντίνου στην Πάφο, ο οποίος εξακολουθεί να διατηρεί άριστες σχέσεις με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Αν και η εκλογή Κωνσταντίνου στην περιφέρεια Πάφου επισφραγίσει τη δυναμική Χριστοδουλίδη στην επαρχία, οι αντιδράσεις που θα προκληθούν κυρίως από τον ανθυποψήφιό του Χαράλαμπο Πιττοκοπίτη, ο οποίος θα χρεώσει την ήττα του στο Προεδρικό, θα προκαλέσει νέα εσωστρέφεια στο Δημοκρατικό Κόμμα. Ανάμεσα στους υποψήφιους που ο Νίκος Χριστοδουλίδης σίγουρα ευνοεί, είναι και ο υποψήφιος για τον Δήμο Λευκωσίας Νίκος Τορναρίτης. Είναι γνωστό ότι ο κ. Τορναρίτης διατηρεί σχέσεις με το Προεδρικό και θεωρείτο από τις γέφυρες του προέδρου της Δημοκρατίας εντός του ΔΗΣΥ. Η διατήρηση ενός φίλα προσκείμενου προς τον πρόεδρο συναγερμικού στελέχους στην πολιτική ζωή, όπως είναι ο Νίκος Τορναρίτης, σίγουρα υποβοηθά και την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη στο να διατηρήσει μία επαφή με τον Συναγερμό. Από την προεκλογική των τοπικών εκλογών δεν θα πρέπει να αγνοηθεί και η παρουσία του κυβερνητικού εκπροσώπου Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη σε εκδήλωση του υποψηφίου δημάρχου ανατολικής Πάφου Κυριάκου Χατζηβασίλη. Η κύρια προσπάθεια αυτή τη στιγμή είναι να υπάρχει ένα υποστηρικτικό προς την κυβέρνηση πρόσωπο σε κρίσιμα πόστα τοπικών. Αν λοιπόν κλειδώσει η εκλογή Τορναρίτη σε Λευκωσία, η εκλογή Κωνσταντίνου στην περιφέρεια της Πάφου σε συνδυασμό με τον Κυριάκο Χατζηβασίλη, και ο Ανδρέας Χαραλάμπους διατηρηθεί στη δημαρχία του μεγάλου Δήμου Στροβόλου, εκτιμάται πως θα δώσει ανάσα στην κυβέρνηση σε μία κρίσιμη πολιτική καμπή.
