Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ο νέος υπουργός Οικονομικών, ο κ. Μάκης Κεραυνός θα αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Οικονομικών δίχως να έχει να διανύσει «περίοδο χάριτος». Ναι μεν θα έχει την άνεση που του αφήνει η προηγούμενη «φρουρά», των 610 εκατομμυρίων ευρώ πλεονάσματος για να τα αξιοποιήσει ορθά ανάλογα με τις ανάγκες, ωστόσο, με το που θα αναλάβει θα έχει να διαχειριστεί σχεδόν άμεσα δύο συν μία διαδικασίες. Είναι ένα από τα Υπουργεία στο οποίο πέφτει ειδικό βάρος. Στον προεκλογικό μην ξεχνάμε πως δόθηκε μεγάλη σημασία στα δημόσια οικονομικά, στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας και στην οικονομία γενικότερα. Η οικονομική σταθερότητα της χώρας, δε, ήταν αδιαπραγμάτευτη από όλους τους υποψήφιους Προέδρους, πόσω μάλλον και για την Κυβέρνηση του κ. Νίκου Χριστοδουλίδη που ουκ ολίγες φορές τόνισε τη σημασία της. Σύμφωνα με τις θέσεις του κ. Χριστοδουλίδη στον προεκλογικό, «οι στόχοι για την οικονομία επιτυγχάνονται μέσα από ένα αποτελεσματικό μηχανισμό υλοποίησης, ο οποίος θα περιλαμβάνει σωστές δομές, συγκεκριμένους δείκτες και λογοδοσία από άτομα ικανά, με απόλυτο γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, σε θέσεις κλειδιά».
Από τις πρώτες διαδικασίες που θα πρέπει να χειριστεί ο νέος Υπουργός Οικονομικών είναι, όπως η «Κ» έγραψε σε προηγούμενες εκδόσεις της, η έξοδος στις αγορές με ομόλογο βιωσιμότητας (sustainable bond). Η διαδικασία αυτή υπολογίζεται πως θα γίνει στις πρώτες κιόλας ημέρες διακυβέρνησης του νέου ΥΠΟΙΚ, και θα είναι σημείο αναφοράς, αφού η Κύπρος δεν έχει βγει ποτέ για δανεισμό με τέτοιου είδους ομόλογο. Όπως πληροφορείται η εφημερίδα, η προετοιμασία έχει γίνει από την προηγούμενη «φρουρά», με τον «φάκελο» της εξόδου να βρίσκεται έτοιμος «επάνω στο γραφείο». Το χρονικό σημείο που θα επιλέξει να δώσει το «οκ» για να προχωρήσει στην έκδοση χρέους ο κ. Κεραυνός είναι στα «χέρια» του. Το χρονοδιάγραμμα της έκδοσης πάντως, έχει οριστεί για 10 – 15 Μαρτίου.
Σύμφωνα με τις θέσεις του κ. Χριστοδουλίδη στον προεκλογικό, «οι στόχοι για την οικονομία επιτυγχάνονται μέσα από ένα αποτελεσματικό μηχανισμό υλοποίησης».
Δεύτερη διαδικασία που θα πρέπει να χειριστεί ο νέος ΥΠΟΙΚ, θα είναι η υιοθέτηση του Σχεδίου Έναντι Δόσης ή «mortgage to rent». Σύμφωνα με την παρούσα πληροφόρηση, λίγες ημέρες χωρίζουν το Υπουργείο από την τελική διαμόρφωση-απάντηση των Βρυξελλών για την τελική μορφή του. Οι πρόνοιες του Σχεδίου έχουν ήδη οριστικοποιηθεί, εκείνο που απομένει είναι να δώσει η αρμόδια Ευρωπαϊκή Αρχή το «πράσινο φως». Όπως είχε γράψει η «Κ», εντός Μαρτίου θα αναμένεται η απάντηση από τις Βρυξέλλες και στην Κύπρο θα μπορέσει ακολούθως να προχωρήσει η όλη διαδικασία που θα βοηθήσει αρκετούς δανειολήπτες να βρουν διέξοδο από τον προβληματικό τους δανεισμό. Το αν θα προλάβει κάποιος δανειολήπτης που αντιμετωπίζει πρόβλημα να προχωρήσει σε αίτημα για να μπει στο Σχέδιο εντός Μαρτίου ή Απριλίου, λίγη σημασία έχει. Το σίγουρο είναι ότι η απόφαση θα έρθει εντός Μάρτη από το εξωτερικό και το Υπουργείο Οικονομικών υπό τη νέα διεύθυνση θα πρέπει να προχωρήσει ορθά και με ταχείς ρυθμούς στην εφαρμογή του.
Η ουρά της ακρίβειας
Ανατρέχοντας στο οικονομικό πρόγραμμα του κ. Χριστοδουλίδη, είχε θέσει πολύ ψηλά το θέμα της αντιμετώπισης της ακρίβειας και του πληθωρισμού. Αυτό θα είναι και το «συν ένα» πρόβλημα –διαδικασία που θα πρέπει να καταπιαστεί με το «καλημέρα» ο νέος ΥΠΟΙΚ εάν ακολουθήσει τελικά τις προγραμματικές θέσεις που είχε θέσει ο κ. Χριστοδουλίδης. Σύμφωνα με τις προγραμματικές θέσεις, θα πρέπει να γίνεται συνεχής αξιολόγηση των μακροοικονομικών δεδομένων και πολιτικών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας / Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών, με στόχο τη διαμόρφωση των σωστών πολιτικών. Θα πρέπει να εξεύρει -όπως τόνιζε στις προγραμματικές θέσεις- στοχευμένη οικονομική στήριξη στις ευάλωτες ομάδες, ανάλογα και με τις εξελίξεις στο πεδίο του πληθωρισμού, τηρώντας δημοσιονομική πειθαρχία και ενθαρρύνοντας, παράλληλα, την πειθαρχία και στα νοικοκυριά. Το πρόγραμμα του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας είχε και θέσεις που σχετίζονταν με την χρηματοοικονομική παιδεία, την επαναξέταση του θεσμού της ΑΤΑ (ίσως αυτό να σχετίζεται περισσότερο με το Υπουργείο Εργασίας) και με την αποτροπή της αισχροκέρδειας.
Ο αγώνας των μεταρρυθμίσεων
Από την πρώτη ημέρα που θα αναλάβει ο κ. Κεραυνός στο Υπουργείο, θα κληθεί να διαχειριστεί το μεγάλο «πρότζεκτ» της υιοθέτησης των μεγάλων μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει το οικονομικό μοντέλο του «Οράματος 2035» και των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η υιοθέτηση των μεταρρυθμίσεων είναι ένας αγώνας δρόμου, ένα Σχέδιο που θα χρειάζεται να πείσει τη Βουλή και τους βουλευτές να υιοθετηθούν συγκεκριμένα μέτρα. Όσον αφορά στο Ταμείο Ανθεκτικότητας, η Κύπρος μέχρι το 2026 θα έχει τη δυνατότητα να λάβει 1,1 δισ. ευρώ εάν και εφόσον προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Έως τώρα η Κύπρος έχει λάβει 157 εκατ. ευρώ ως προκαταβολή (έτσι έλαβαν όλα τα κράτη τον Σεπτέμβρη του 2021) και ακολούθως αφού πέρασε -έστω και με μικρή καθυστέρηση- το πρώτο κομμάτι των μεταρρυθμίσεων, έλαβε άλλα 85 εκατ. ευρώ. Ο αγώνας δρόμου αφορά παραπάνω από 70 μεταρρυθμίσεις στο σύνολο, για τις οποίες υπάρχουν συγκεκριμένα ορόσημα. Είναι σημαντικό να υπάρξουν -όπως γίνεται αντιληπτό- οι κατάλληλες συμμαχίες μεταξύ Βουλής και Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να προχωρούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα αποδεσμεύουν και τα ανάλογα κονδύλια για την κυπριακή δημοκρατία.
Το παρασκήνιο για τον διορισμό του ΥΠΟΙΚ
Το πρόσωπο του κ. Μάκη Κεραυνού ήταν στην τελική «δυάδα» ονομάτων που διεκδικούσαν τη θέση. Έως την Κυριακή τη νύχτα όμως, λίγες ώρες δηλαδή πριν διαρρεύσει η λίστα των Υπουργών του κ. Χριστοδουλίδη και ακολούθως επιβεβαιωθεί το απόγευμα της Δευτέρας 27 Φεβρουαρίου, για Υπουργός Οικονομικών είχε προταθεί και ο οικονομολόγος, Τάσος Γιασεμίδης. Το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της KPMG Κύπρου, κ. Τ. Γιασεμίδης, ήταν πολύ κοντά στο να δεχθεί τη θέση του ΥΠΟΙΚ του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, ωστόσο οι σχεδιασμοί -όπως διαφάνηκε- άλλαξαν. Το «μενού» των ΥΠΟΙΚ του κ. Χριστοδουλίδη είχε αρκετά ονόματα και ο κ. Χριστοδουλίδης «χτύπησε» αρκετές πόρτες για να εξεύρει την τελική του επιλογή. Η επιλογή του κ. Κεραυνού από οικονομικούς κύκλους σε ένα πρώτο σχολιασμό χαρακτηρίστηκε ως ασφαλής, τονίζοντας ότι ο κ. Κεραυνός έχει περάσει από πολλές θέσεις εντός Κύπρου και γνωρίζει πολύ καλά τα της οικονομίας του νησιού. Στοίχημα θα είναι -όπως σχολίασαν- αν θα καταφέρει να έχει το μεταρρυθμιστικό ρόλο που πλέον χρειάζεται η οικονομία της Κύπρου για να έχει καλές επιδόσεις.
