Της Δωρίτας Γιαννακού
Σφραγίζεται η συμφωνία παραχώρησης των αερολιμένων Λάρνακας και Πάφου στην εταιρεία Hermes Airports Ltd με την εξασφάλιση χρηματοδότησης από τραπεζικό ίδρυμα για τη δεύτερη φάση ανάπτυξης των δυο αερολιμένων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η διαχειρίστρια εταιρεία βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με τραπεζικό ίδρυμα για την εξασφάλιση δανεισμού, ο οποίος, εφόσον υπογραφεί, θα τύχει έγκρισης και από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ) η οποία θα δώσει την τελική επικύρωση της συμφωνίας μεταξύ των δυο μερών.
Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, από κυβερνητικές πηγές, εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να εντοπίζεται οποιοδήποτε ζήτημα στη συμφωνία, με την ΚΕΑΑ να δίνει το πράσινο φως τον Μάρτιο του 2025, σηματοδοτώντας ουσιαστικά τη δεύτερη φάση ανάπτυξης των δυο αερολιμένων από τη διαχειρίστρια εταιρεία. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το κράτος ζητά και λαμβάνει τη θέση της Επιτρόπου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, για ζητήματα ενδεχόμενων κρατικών ενισχύσεων, σε περιπτώσεις αλλαγής συμβάσεων. Ως εκ τούτου, η Επίτροπος αναμένεται να στείλει σύντομα στο υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων τη θέση της για το ζήτημα προκειμένου να κλειδώσει η συμφωνία. Σύμφωνα με όσα πληροφορείται η «Κ» από κυβερνητικές πηγές, η νέα συμφωνία που επιτεύχθηκε από τον περασμένο Αύγουστο συμπεριλαμβάνει δυο συν ένα σημεία με επίκεντρο στοχευμένες τροποποιήσεις ώστε να βελτιστοποιηθεί ο σχεδιασμός της φάσης δύο σε σχέση με τις αρχικές πρόνοιες που περιλαμβάνονται στη σύμβαση παραχώρησης.
Στόχος να εξυπηρετούνται σε ετήσια βάση 12,4 εκατομμύρια επιβάτες μέσω του αερολιμένα Λάρνακας και 5 εκατομμύρια επιβάτες μέσω του αερολιμένα Πάφου, αυξάνοντας δηλαδή την ικανότητα εξυπηρέτησής τους κατά περίπου 70% σε σχέση με τη σημερινή χωρητικότητα. Όπως μας τονίστηκε, η κυβέρνηση θεωρεί ότι κάτι τέτοιο αποτελεί μεγάλη επιτυχία της διαπραγματευτικής ομάδας της Δημοκρατίας, καθώς σε συνθήκες κορεσμού της υφιστάμενης χωρητικότητας των αεροδρομίων μέρος του συστήματος ροής επιβατών δεν θα μπορούσε να ικανοποιηθεί από τις υποδομές, με αποτέλεσμα τη δημιουργία καθυστερήσεων και προβλημάτων στην εξυπηρέτηση των αεροπορικών εταιρειών. Την ίδια ώρα, η διατήρηση της κανονικής ροής του συστήματος των επιβατών στα δυο αεροδρόμια της Κύπρου θα συντελέσει στην αποφυγή προβλημάτων στην επιβατική κίνηση, μέχρι να επιτευχθεί η εξεύρεση του επόμενου διαχειριστή των αεροδρομίων διασφαλίζοντας μια ομαλή μετάβαση.
Με την πρόταση που έχει διαμορφωθεί αυξάνεται κατά 70% η ικανότητα εξυπηρέτησης επιβατών, η βελτίωση της εμπειρίας τους και το επίπεδο εξυπηρέτησης των αερολιμένων.
Οι πρόνοιες
Πιο αναλυτικά, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ των δυο μερών, που άρχισαν τον Σεπτέμβρη του 2023, έχει επιτευχθεί προκαταρκτική συμφωνία, η οποία προβλέπει την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης στη Hermes κατά 18 μήνες από την ημέρα που ολοκληρώνεται η πρώτη συμφωνία, δηλαδή στις 31 Μαΐου του 2031. Ειδικότερα, στην αναθεωρημένη συμφωνία του 2024 αναφέρεται ότι ξεκινούν οι εργασίες ανάπτυξης και διαχείρισης των δυο αεροδρομίων με την υπογραφή της οικονομικής συμφωνίας, αντί μετά από παρέλευση κάποιου χρόνου, όπως προνοούσε η Συμφωνία 2022. Mε άλλα λόγια, η Hermes Airports θα συνεχίσει να διαχειρίζεται τους αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου μέχρι τον Δεκέμβριο του 2032, αντί μέχρι τον Νοέμβριο του 2036 που ήταν η αρχική πρόταση. Επιπλέον, τα δυο μέρη έχουν συμφωνήσει στην καταβολή ποσού ύψους €30 εκατ. ως αποζημίωση, καθώς και παραχώρηση πρόσθετου δικαιώματος χρήσης €20 εκατομμυρίων από το μεταβλητό τέλος παραχώρησης υπό μορφή δανείου, με καταβολή τόκου που να καλύπτει τα έξοδα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η αναθεωρημένη συμφωνία προνοεί 1,5 χρόνο παράτασης, ενώ η συμφωνία του 2022 προνοούσε 5,5 χρόνια παράτασης χρόνου. Η διαπραγματευτική ομάδα της Δημοκρατίας είχε την υποστήριξη νομικών, τεχνικών και οικονομικών συμβούλων και αποτελείτο από εκπροσώπους του υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, του υπουργείου Οικονομικών και της Νομικής Υπηρεσίας. Από την άλλη, η διαπραγματευτική Ομάδα της Ανάδοχου Εταιρείας αποτελείτο από εκπροσώπους των Μετόχων και της Διοίκησης της Εταιρείας.
Τα οφέλη
Στη συμφωνία έχει συμπεριληφθεί πρόνοια για παράδοση πρόσθετων υποδομών αξίας €150 - €170 εκατ. που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες των αερολιμένων τουλάχιστον μέχρι το 2036, σύμφωνα με τις προβλέψεις και μελέτες των εμπειρογνωμόνων. Με την πρόταση που έχει διαμορφωθεί αυξάνεται κατά 70% η ικανότητα εξυπηρέτησης επιβατών σε σχέση με τον υφιστάμενο σχεδιασμό και βελτίωση της εμπειρίας και του επιπέδου εξυπηρέτησης των αερολιμένων. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι αναμένονται πρόσθετα έσοδα στα αεροδρόμια της χώρας, λόγω των αυξημένων εμπορικών δραστηριοτήτων εντός των αναπτύξεων, δημιουργούνται πρόσθετες θέσεις εργασίας, βελτιώνεται το κλίμα εμπιστοσύνης και σταθερότητας για προσέλκυση επενδύσεων και αναπτύσσεται η συνδεσιμότητα και η ανταγωνιστικότητα των αεροδρομίων. Εξίσου σημαντικό είναι ότι η συμφωνία 2024 μπορεί να αξιολογηθεί σε σχέση με την ύπαρξη ασύμβατης κρατικής ενίσχυσης και να στηριχθεί η θέση ότι δεν προσφέρεται οικονομικό όφελος προς την ανάδοχο εταιρεία και κατ’ επέκταση ότι δεν υπάρχει κρατική ενίσχυση.
Κλειδί η αναβάθμιση
Σε σχέση με την αναβάθμιση των υπηρεσιών των αεροδρομίων, από τις νέες υποδομές επωφελούνται ιδιαίτερα οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους. Τονίζεται, εξάλλου, ότι οι εταιρείες αυτές εκτιμάται ότι στο άμεσο μέλλον θα διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στη μεταφορά τουριστών στη χώρα με όφελος για όλη την οικονομία. Ταυτόχρονα, ωστόσο, διατηρούνται οι υποδομές για εξυπηρέτηση των παραδοσιακών αερογραμμών. Όσον αφορά την εμπειρία και το επίπεδο εξυπηρέτησης των αερολιμένων, αναμένεται να βελτιωθούν αισθητά, μέσω της αναβάθμισης και αύξησης των διαθέσιμων χώρων προς εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού. Επιπλέον, αναμένεται να αναβαθμιστεί η διαδικασία διαχείρισης αποσκευών και στους δυο αερολιμένες.
Παράδοση Υποδομών
Με βάση τον σχεδιασμό αναμένεται να ολοκληρωθούν οι υποδομές στον αερολιμένα της Λάρνακας σε 30 μήνες και του αερολιμένα της Πάφου σε 27 μήνες. Όπως πληροφορούμαστε, προνοείται σταδιακή παράδοση των υποδομών με προτεραιότητα τις αναγκαίες εργασίες του αερολιμένα της Πάφου. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή είναι προγραμματισμένα με βάση τα τελευταία πρότυπα και με στόχο οι υποδομές να ανταποκρίνονται στις ανάγκες βιώσιμης ανάπτυξης, με όρους ανθεκτικότητας όπως προνοείται στη συμφωνία. Ταυτόχρονα, προωθούνται δράσεις εντός των αεροδρομίων ώστε να αναπτύσσονται υποδομές για παροχή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και χρήση ηλεκτρικών οχημάτων με σκοπό τη μείωση των εκπομπών. Την ίδια ώρα προνοούνται αναπτύξεις υποδομών για περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας των αεροδρομίων.
Για την Πάφο: Επέκταση χώρου ελέγχων ασφάλειας, εμπορικών χώρων, χώρων και συστημάτων διαχείρισης αποσκευών νέων αιθουσών αναμονής, επέκταση του νότιου τροχοδρόμου.
Για τη Λάρνακα: Κατασκευή νέου χώρου ελέγχων διαβατηρίων και ασφάλειας, νέων αιθουσών αναμονής, γραφειακών κι εμπορικών χώρων, χώρων στάθμευσης για πρόσθετα αεροσκάφη.
Αποποίηση αποζημίωσης λόγω Τύμπου
Με τη συμφωνία η εταιρεία αποποιείται του δικαιώματός της για αποζημίωση εξαιτίας της λειτουργίας του παράνομου ανταγωνιστικού αεροδρομίου της Τύμπου, που αποτελούσε αίτημα της Δημοκρατίας από την έναρξη της συμφωνίας μεταξύ των δυο μερών.
Με την αναθεωρημένη συμφωνία η Hermes αποποιείται, όλων των απαιτήσεών της, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αποζημίωση για αλλαγές που επήλθαν στο επιχειρηματικό περιβάλλον από νέες φορολογίες και νομοθεσίες, επηρεασμό της λειτουργίας των αεροδρομίων λόγω της πανδημίας, των κυρώσεων κατά της Ρωσίας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η συμφωνία περιλαμβάνει και την αποποίηση απαιτήσεων για τα πιο πάνω, που υπεβλήθησαν και για την περίοδο από το 2022 μέχρι το 2024. Οι πιο πάνω απαιτήσεις και διεκδικήσεις της Hermes έναντι της Δημοκρατίας ξεπερνούν τα €430 εκατομμύρια.
