BLOOMBERG, REUTERS
Φιλία «χωρίς όρια» υποσχέθηκαν Κίνα και Ρωσία πριν από την έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου και τη σφράγισαν με μια σειρά νέων συμφωνιών που προβλέπουν την προμήθεια ρωσικών υδρογονανθράκων και σιτηρών στη δεύτερη οικονομία στον κόσμο. Ο πόλεμος περιπλέκει, όμως, τα πράγματα για τη Ρωσία, καθώς οι κυρώσεις που της επέβαλε η Δύση ανάγκασαν τις τράπεζες να διακόψουν τη χρηματοδότηση των εξαγωγών της. Παράλληλα, οι συγκρούσεις πολλαπλασίασαν τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και το Πεκίνο έσπευσε να εκφράσει την ανησυχία του τονίζοντας πως δεν θέλει να υποστεί κυρώσεις και ότι δεν αποτελεί μέρος της κρίσης στην Ουκρανία.
Το σημαντικότερο διακύβευμα τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Κίνα αφορά, βέβαια, την ενέργεια, με την ενεργοβόρο Κίνα να θέτει συνεχώς φιλόδοξους στόχους ανάπτυξης που προϋποθέτουν όλο και περισσότερες εισαγωγές άνθρακα και φυσικού αερίου για την ηλεκτροδότηση των εργοστασίων της και τη θέρμανση των νοικοκυριών. Η Ρωσία είναι ο δεύτερος προμηθευτής της Κίνας σε πετρέλαιο μετά τη Σαουδική Αραβία και το πετρέλαιο είναι η κυριότερη από τις εισαγωγές της Κίνας από τη Ρωσία. Σύμφωνα με στοιχεία του 2020, οι εισαγωγές της Κίνας σε πετρέλαιο και παράγωγα πετρελαίου από τη Ρωσία έφθασαν στα 27 δισ. δολάρια. Μπροστά σε αυτές τις διμερείς συναλλαγές ωχριούν όλες οι άλλες εισαγωγές της Κίνας από τη Ρωσία, που αφορούν κυρίως χαλκό, ξυλεία, υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), άνθρακα, μέταλλα και σιδηρομετάλλευμα. Οι κυρώσεις, όμως, που επέβαλαν οι ΗΠΑ στις ρωσικές τράπεζες τούς απαγορεύουν μεταξύ άλλων να διενεργούν εντολές σε δολάρια, εμποδίζοντας έτσι την Κίνα να πληρώσει για να εισαγάγει ρωσικό πετρέλαιο.
Οι πλούσιες χώρες του G7 απορροφούν πάνω από το 1/3 των κινεζικών εξα-γωγών, ενώ μόλις 1% με 2% κατευθύνεται στη Ρωσία.
Η Ρωσία είναι, άλλωστε, ο δεύτερος προμηθευτής της Κίνας σε άνθρακα μετά την Ινδονησία, ενώ έχουν αυξηθεί σημαντικά και οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Κίνα από το 2019, οπότε και ολοκληρώθηκε αγωγός που συνδέει τη Σιβηρία με τη δεύτερη οικονομία του κόσμου. Μετά την εισβολή, οι κινεζικές βιομηχανίες, όπως και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που χρηματοδοτούσαν τις συναλλαγές, έχουν διακόψει τις φορτώσεις άνθρακα, πετρελαίου και LNG. Είναι σαφές ότι αιτία είναι η ανησυχία για το πού οδεύει αυτή η αντιπαράθεση ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση και πού θα καταλήξει το ενιαίο μέτωπο κατά της Μόσχας. Παράλληλα, όμως, βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή ακόμη ενός αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει τις δύο χώρες και σύμφωνα με τη Wood Mackenzie οι επενδύσεις της Κίνας στον τομέα των υδρογονανθράκων του ενεργειακού πλούσιου γείτονά της ανέρχονται στα 24 δισ. δολάρια. Ανάμεσά τους και κάποια σχέδια στον αγωγό Yamal, όπως και στις εξορύξεις LNG στη ρωσική πλευρά της Αρκτικής.
Στο μεταξύ, η Κίνα έχει κάθε λόγο να περιφρουρήσει τις εμπορικές της σχέσεις με τη Δύση. Οι εξαγωγές της Κίνας στη Ρωσία παραμένουν πενιχρές παρά τη σύσφιξη των μεταξύ τους οικονομικών σχέσεων μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και τις κυρώσεις που ακολούθησαν. Σήμερα δεν αντιπροσωπεύουν παρά το 1% με 2% του συνόλου των κινεζικών εξαγωγών. Η Κίνα εξάγει μεν κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρονικά είδη, υπολογιστές, ρούχα, παιχνίδια και παπούτσια στη Ρωσία, αλλά οι εξαγωγές της στις δυτικές οικονομίες είναι πολλαπλάσιες. Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, το 2020 οι εξαγωγές κινεζικών κινητών στις ΗΠΑ έφτασαν σε αξία στα 32,4 δισ. δολάρια. Τα τελευταία 20 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη και έφτασε στα 16 τρισ. δολάρια, η κινεζική οικονομία μείωσε κάπως την εξάρτησή της από το εμπόριο. Το εμπόριο εξακολουθεί, όμως, να είναι σημαντικό για την Κίνα, καθώς αντιπροσωπεύει περίπου το 35% του κινεζικού ΑΕΠ, όταν των ΗΠΑ δεν υπερβαίνει το 23%. Και στο μεταξύ οι πλούσιες χώρες του G7 που έχουν συμπήξει μέτωπο κατά της Ρωσίας απορροφούν πάνω από το 1/3 των κινεζικών εξαγωγών. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τις αγορές της Ε.Ε., τα στοιχεία του πρώτου διμήνου του έτους φέρουν τις κινεζικές εξαγωγές να έχουν αυξηθεί κατά 24%.
Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει στραφεί σε άλλους προμηθευτές για ορισμένα μέταλλα μειώνοντας την εξάρτησή της από τη Ρωσία. Η Ινδονησία, για παράδειγμα, αποτελεί σήμερα τον σημαντικότερο προμηθευτή της Κίνας σε νικέλιο. Παράλληλα, η Κίνα αναπτύσσει τη βιομηχανία χυτηρίων και εισάγει έτσι σιδηρομετάλλευμα άμεσα από χώρες της Νότιας Αμερικής.
