Σε πρώτη ζήτηση διεθνώς είναι οι ποσότητες σιτηρών, ως απότοκο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Αυτή την στιγμή, αγοράζονται φορτία ενώ βρίσκονται εν πλω και δίνεται μάχη για την εξασφάλιση εμπορευματοκιβωτίων σιτηρών από χώρες όπως η Ρουμανία. Αυτή είναι η εικόνα την οποία μεταφέρουν οι εισαγωγείς ζωοτροφών και υπογραμμίζουν ότι θα πρέπει οι ενέργειες της κυβέρνησης για εξασφάλιση των ποσοτήτων ζωοτροφών να είναι άμεσες. Υπενθυμίζουν ότι άλλες μεγαλύτερες αγορές, όπως αυτές της Αιγύπτου και του Λιβάνου ή της Τουρκίας, οι οποίες εξυπηρετούνταν μέχρι πρότινος από Ρωσία και Ουκρανία, πλέον ξεκίνησαν να βάζουν παραγγελίες από άλλες εξαγωγικές χώρες.
Οι διαβεβαιώσεις του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος δόθηκαν χθες στην Βουλή, ενώ σήμερα κατατίθεται στο Υπουργικό Συμβούλιο πρόταση για εξασφάλιση ποσοτήτων σιτηρών 36 χιλιάδων τόνων, ποσότητα για την οποία θα ζητηθεί ποσό από 12,5 μέχρι 15 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, θα αναζητηθούν 16 χιλιάδες τόνοι κριθάρι και 20 χιλιάδες τόνοι αραβόσιτος. Με αυτές τις ποσότητες, σύμφωνα με τον αρμόδιο Υπουργό Κώστα Καδή, διασφαλίζεται ότι θα υπάρχει απόθεμα ζωοτροφών για ένα επιπρόσθετο μήνα. Στη βάση του σχεδίου δράσης, το κράτος θα συνεργαστεί μέσω διαγωνισμού με τους εισαγωγείς σιτηρών για τον τρόπο διαχείρισης των στρατηγικών αποθεμάτων. Στο μεταξύ όπως δεν υπάρχουν αποθέματα σιτηρών, έτσι δεν υπάρχουν ούτε αποθέματα χρόνου, έτσι το κράτος θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο.
Ο αραβόσιτος στοίχιζε πέρσι 180 ευρώ τον τόνο και φέτος στοιχίζει 400 ευρώ, ενώ η σόγια στοιχίζει πλέον 620 ευρώ/τόνο σε σχέση με 300 που ήταν πέρσι
Στο χρονικό διάστημα του ενός μήνα, οι εισαγωγείς θα αναζητήσουν μια πιο μόνιμη λύση και νέες συμφωνίες για εισαγωγή σιτηρών. Αν αυτό δεν πετύχει, τότε το Υπουργείο, το κράτος και ο κλάδος των εισαγωγέων και των κτηνοτρόφων, θα βρεθούν ξανά στον ίδιο παρονομαστή. Πάντως όπως ανέφερε ο Κώστας Καδής, έγιναν παρεμβάσεις στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας για την ανάγκη αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών, ενώ έγινε ειδική μνεία για τα μικρά και νησιώτικα κράτη μέλη. «Παρακολουθούμε την κατάσταση και αν χρειαστεί να κάνουμε νέες ενέργειες θα διασφαλίσουμε με γενναία χρηματοδότηση την αγορά μεγάλης ποσότητας αποθεμάτων για να μπορέσουμε να είμαστε σίγουροι για την επόμενη περίοδο και σε διαβούλευση με την ΕΕ για να δούμε πώς διαχειριζόμαστε συνολικά το θέμα, θα προβούμε στις περαιτέρω ενέργειες».
Ο ανταγωνισμός
Η Κύπρος επηρεάζεται έμμεσα από την εισβολή στην Ουκρανία και τις κυρώσεις, έμμεσα, όσον αφορά τον τομέα των σιτηρών. Όπως εξήγησε ο κ. Κατωδρύτης, η Κύπρος εισάγει ζωοτροφές από Ρουμανία, Ουγγαρία και Βουλγαρία, και σημαντικές ποσότητες από Ουκρανία και Ρωσία. Στην ουσία το πρόβλημα που δημιουργήθηκε είναι ότι η Ουκρανία και η Ρωσία κάλυπτε τις μεγάλες αγορές όπως της Αιγύπτου. Όταν έκλεισε η Ουκρανία αυτές οι αγορές αναζήτησαν άλλους προμηθευτές από Αμερική, ωστόσο μέχρι την άφιξη των φορτίων θα αναζητήσουν πιο βραχυπρόθεσμες λύσεις από τις περιοχές από τις οποίες εισάγει η Κύπρος και θα πάρουν προτεραιότητα λόγω του ότι είναι μεγαλύτερες αγορές. Εξέφρασε την ανησυχία ότι μέχρις ότου να φτάσουν τα φορτία που έχουν παραγγείλει από Αμερική δεν θα μείνουν αρκετές ποσότητες για μικρότερες αγορές όπως η Κύπρος. «Ζητούμε εδώ και μία εβδομάδα φορτίο από Ρουμανία και δεν βρίσκουμε γι΄αυτό ζητήσαμε την συνδρομή του κράτους, αφού δεν έχουμε τη δυνατότητα για παραγγελίες ύψους 15 εκατ. ευρώ», ανέφερε χαρακτηριστικά
Οριακή επάρκεια
Αυτή την στιγμή, η επάρκεια των σιτηρών που θα διατεθούν για ζωοτροφές είναι οριακή και διαρκεί μόλις μέχρι τις 15 Απριλίου. Καλύτερη είναι η εικόνα για τα σιτηρά που διατίθενται για ανθρώπινη χρήση και αλευροποίηση αφού υπάρχει επάρκεια τριών μηνών. Οπότε αυτό που επείγει στο παρόν στάδιο, είναι οι ζωοτροφές. «Δεν μπορούμε να μιλούμε για αποθέματα ασφαλείας γιατί όποια ποσότητα φτάσει το επόμενο διάστημα στην Κύπρο θα καταναλωθεί άμεσα όπως ανέφερε ο Κώστας Κωνσταντίνου της εταιρείας εισαγωγής σιτηρών Miloubar Cyprus LTD, τονίζοντας ενώπιον της Επιτροπής Γεωργίας της Βουλής που συζήτησε το θέμα, την ανάγκη επίσπευσης των διαδικασιών για να μην ξεμείνουμε από σιτηρά. Σύμφωνα με τα στοιχεία των εισαγωγέων, τα οποία παραθέτει στην «Κ» ο πρόεδρος του συνδέσμου εμπόρων ζωοτροφών Γιώργος Κατωδρύτης, οι ανάγκες της Κύπρου σε ζωοτροφές κατά μέσο όρο ετησίως ανέρχονται στους 6000 χιλιάδες τόνους, και μηνιαία στους 50 χιλιάδες τόνους. Οι μεγαλύτερες ποσότητες αφορούν αραβόσιτο και κριθάρι, ενώ εισάγονται επίσης ζαχαρόπιτες, ηλιανθόπιτες, σογιάλευρα, πίτερα τα οποία μπορεί να λειτουργήσουν ως υποκατάστατα το ένα προϊόν έναντι άλλου. Στην Κύπρο παράγονται περίπου 50-60 χιλιάδες τόνοι ζωοτροφών. Οι τάσεις της εγχώριας παραγωγής ζωοτροφών καταγράφεται και σε έρευνα του γραφείου εμπορικών και οικονομικών υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στην Κύπρο που δημοσιεύθηκε το 2020. Με την εγχώρια παραγωγή ζωοτροφών διαρκώς να συρρικνώνεται λόγω μη ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την σταδιακή αύξηση του κόστους παραγωγής των εγχώριων πρώτων υλών και ταυτόχρονα την εξάρτηση από τις εισαγωγές, κάτι που επηρεάζει αρνητικά και άλλους διατροφικούς κλάδους όπως του κρέατος και των γαλακτοκομικών. Συγκεκριμένα για τα γαλακτοκομικά, οι ζωοτροφές ευθύνονται για το 60% του συνολικού κόστους παραγωγής του γάλακτος και των προϊόντων του. Επιπλέον, η επιτόπια παραγωγή ζωοτροφών καλύπτει μόλις το 30% των αναγκών των κτηνοτροφικών μονάδων, ενώ για το υπόλοιπο 70% οι κτηνοτρόφοι καταφεύγουν στις εισαγωγές. Κατά συνέπεια, τα επιτόπια γαλακτοκομικά προϊόντα είναι αρκετά ακριβότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Το θέμα του πλαφόν
Η άμεση εισαγωγή ποσοτήτων σιτηρών από εναλλακτικές αγορές αποσκοπεί και στην ρύθμιση των τιμών στην αγορά. Έτσι χθες κατά την συζήτηση στην Επιτροπή Γεωργίας συζητήθηκε και το θέμα της επιβολής πλαφόν στα σιτηρά. Η υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου, εξέφρασε επιφυλακτικότητα για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου εργαλείου ενώ τόνισε ότι ένα τέτοιο μέτρο θα πρέπει να περιοριστεί για τα σιτηρά που αφορούν την ανθρώπινη κατανάλωση. Επισήμανε ότι θα πρέπει να βρεθεί μηχανισμός που να διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχει αισχροκέρδεια και αφετέρου να στηριχθούν οι σωστές ομάδες επιχειρηματιών για να υπηρετήσουν την αγορά. «Η στήριξη είναι καλύτερο μέτρο από το πλαφόν. Οι μηχανισμοί για στήριξη των κτηνοτρόφων ίσως είναι καλύτερο μέτρο από το πλαφόν ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα όπως η δημιουργία μαύρης αγοράς».
Η επιτροπή Σιτηρών και το Σιλό Λεμεσού
Ο υπ. Γεωργίας τόνισε ότι το πρόβλημα δεν απασχολεί μόνο την Κύπρο αλλά συζητείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον αντέκρουσε τον ισχυρισμόα ότι με το κλείσιμο της Επιτροπής Σιτηρών δημιουργήθηκαν όλα τα προβλήματα. Έδωσε κάποια στοιχεία τα οποία καταδεικνύουν, όπως ανέφερε, το επιχείρημα του. Το 2004 η Επιτροπή Σιτηρών είχε ολόκληρη την πίτα, ήταν μονοπώλιο. Από την πρώτη χρονιά μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, απώλεσε το 40% του κύκλου εργασιών της. Μέχρι το 2013 έπεσε στο 25% ο κύκλος εργασιών της και πριν κλείσει ήταν στο 5%. Τα τελευταία χρόνια είχε ζημιά γύρω στα 4 εκατ. ευρώ ετησίως. Δεν θα είχε την δύναμη η Επιτροπή Σιτηρών να διαχειριστεί την κατάσταση αυτή την στιγμή, δήλωσε ενώπιον της Επιτροπής Γεωργίας ο Κώστας Καδής. Στο μεταξύ η κυβέρνηση κινείται και στην κατεύθυνση διατήρησης στρατηγικών αποθεμάτων μέσα από συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα μέσω εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή για το Σιλό Λεμεσού. Για τον σκοπό αυτό έχει ζητηθεί η αποδέσμευση κονδυλίου ύψους 90 χιλιάδων ευρώ για αγορά υπηρεσιών για σκοπούς επικαιροποίησης και οριστικοποίησης των όρων διαγωνισμού και προκήρυξης διαγωνισμού για επιλογή «στρατηγικού επενδυτή στον οποίο θα παραχωρηθεί το δικαίωμα χρήσης του Σιλό.
Στήριξη των κτηνοτρόφων
Η επάρκεια των σιτηρών είναι θέμα που απασχολεί την αγορά εντός και εκτός Κύπρου από το Φθινόπωρο του 2021. Τον περασμένο Οκτώβριο είχαν καταγραφεί ελλείψεις στη διεθνή αγορά σιτηρών ενώ οι κτηνοτρόφοι έκαναν τότε λόγο για κίνδυνο υποσιτισμού των ζώων, ενώ είχαν γίνει ενέργειες για στήριξη του κλάδου των κτηνοτρόφων. Ανάλογη φόρμουλα αναμένεται ότι θα εφαρμοστεί και στην προκειμένη περίπτωση. Όπως διαβεβαίωσε ο Κώστας Καδής ενώπιον της Επιτροπής Γεωργίας της Βουλής, μελετώνται ήδη έκτακτα μέτρα στήριξης των κτηνοτρόφων και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας. Όπως ανέφερε τόσο η Κύπρος όσο και άλλα κράτη μέλη, ζήτησαν να τεθεί πλαίσιο από την ΕΕ για στήριξη των κτηνοτρόφων που επηρεάζονται άμεσα και αναμένονται οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Ακούσαμε διάφορες εισηγήσεις για στήριξη των κτηνοτρόφων μας, είναι στις προθέσεις μας να προχωρήσουμε σε επιπρόσθετη στήριξη», τόνισε ο Υπουργός Γεωργίας.
