REUTERS, BLOOMBERG
Από τo πόσο φυσικό αέριο θα έχει μείνει στους ταμιευτήρες της Ευρώπης στο τέλος του χειμώνα θα κριθεί το μέγεθος του προβλήματος που θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη στην επόμενη φάση, όταν θα προσπαθεί και πάλι να διασφαλίσει επάρκεια ενέργειας. Μια φάση που αναμένεται να είναι εξαιρετικά δύσκολη, με το κόστος της ενέργειας να παραμένει σε υψηλά επίπεδα και τις κυβερνήσεις να καταφεύγουν στο επαχθές μέτρο του δελτίου καυσίμων, που κατάφεραν να αποφύγουν ώς τώρα.
Οπως επισημαίνουν οικονομολόγοι και αναλυτές, εφεξής θα είναι πολύ πιο δύσκολο να γεμίσουν οι ευρωπαϊκές χώρες τους ταμιευτήρες του φυσικού αερίου, καθώς το 2022 είχε μειωθεί σημαντικά η προσφορά ρωσικού, αλλά στο εξής πρόκειται ουσιαστικά να εκλείψει εντελώς. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) προειδοποιεί ότι το 2023 δεν θα υπάρχουν πολλές από τις συνθήκες που το 2022 κατέστησαν εφικτή την πληρότητα 96%. Αυτό σημαίνει ότι ενώ το 2022 η Ε.Ε. κατόρθωσε να γεμίσει τους ταμιευτήρες, το επόμενο έτος είναι εξαιρετικά αβέβαιο. Ειδικότερα, η Wood Mackenzie προβλέπει πως το 2023 θα έρθει στην Ευρώπη ρωσικό αέριο κατά 25 δισ. κ.μ. λιγότερο από άλλες χρονιές. Η μειωμένη προσφορά αφορά την περίοδο από τον Απρίλιο μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, την περίοδο δηλαδή που ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες και μειώνεται η ζήτηση για αέριο, οπότε δίνεται στις ευρωπαϊκές χώρες η δυνατότητα να συγκεντρώσουν στους ταμιευτήρες τους αποθέματα ενέργειας. Αυτό σημαίνει πως η δυσκολία που θα αντιμετωπίσει εφεξής η Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τη συγκέντρωση αποθεμάτων θα εξαρτηθεί από το πόσο θα έχει μείνει στις αποθήκες της στα τέλη αυτού του χειμώνα. Σύμφωνα με τον Λέον Ιζμπιτσι, αναλυτή της Energy Aspects, στα τέλη Μαρτίου στους ταμιευτήρες της Ευρώπης θα έχουν μείνει περίπου 55 δισ. κ.μ. αερίου, δηλαδή λίγο περισσότερο από το 50% της πληρότητας, όταν αυτή τη στιγμή η πληρότητα βρίσκεται στο 84%. Οπως όμως έχει επανειλημμένως τονίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το επίπεδο ενεργειακής ασφάλειας ισοδυναμεί με πληρότητα 90% των ταμιευτήρων ενέργειας την 1η Νοεμβρίου του επόμενου έτους, όταν θα αρχίζουν να υποχωρούν και πάλι οι θερμοκρασίες. Θα είναι, άλλωστε, μικρότερες και οι δυνατότητες των ευρωπαϊκών χωρών να καταβάλουν τις αυξημένες τιμές του αερίου στη διεθνή αγορά, καθώς οι οικονομίες τους έχουν πλέον αποδυναμωθεί από το μεγάλο κόστος της ενέργειας και τη συνεπακόλουθη εκτόξευση του πληθωρισμού. Υπολογίζοντας πως το 2023 μια μέση τιμή του αερίου θα είναι στα 95 ευρώ η μεγαβατώρα, ο Ιζμπιτσι της Energy Aspects εκτιμά πως για να επιτύχει τον στόχο της πληρότητας η Ευρώπη θα χρειαστεί να καταβάλει 58 δισ. ευρώ, όσα κατέβαλε δηλαδή και το έτος που τελειώνει.
Η προφανής διέξοδος στην οποία έχει ήδη στραφεί η Γηραιά Ηπειρος είναι οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και ήδη ορισμένες χώρες όπως η Γερμανία, η Πολωνία και η Ολλανδία κατασκευάζουν τερματικούς σταθμούς εισαγωγής LNG και επαναφοράς του σε αέρια κατάσταση. Ήδη η Γερμανία έχει λάβει την πρώτη πλωτή πλατφόρμα του είδους και αναμένει άλλες δύο στις αρχές του νέου έτους. Σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία ενημέρωσης για την ενέργεια, μέχρι το τέλος του 2023 η χωρητικότητα της Ευρώπης και της Βρετανίας για εισαγωγές LNG θα έχει αυξηθεί κατά περίπου 25% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021. Η ύπαρξη των αναγκαίων υποδομών, όμως, δεν διασφαλίζει επάρκεια προσφοράς, καθώς ο ανταγωνισμός θα είναι θηριώδης στην παγκόσμια αγορά και ειδικότερα για την Ευρώπη θα είναι ιδιαίτερα σκληρός από τις ενεργοβόρες οικονομίες της Ασίας.
Είναι ενδεικτικό ότι η Goldman Sachs υιοθετεί την άποψη πως το πλαφόν στο αέριο θα δυσχεράνει την Ε.Ε. στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει προμήθειες και θα επιτείνει την κρίση. Όπως τονίζουν οι αναλυτές του επενδυτικού κολοσσού, το όριο στις τιμές του αερίου συνεπάγεται πως όσες εταιρείες εισάγουν αέριο δεν θα μπορούν να προσφέρουν υψηλότερες τιμές στους εξαγωγείς για να διασφαλίσουν επαρκείς προμήθειες. Εν ολίγοις, η Goldman Sachs υιοθετεί τη θέση της βιομηχανίας, αλλά και ορισμένων χωρών όπως η Γερμανία, που προέβαλε αντιρρήσεις στο πλαφόν για το φυσικό αέριο. Προβλέπει πως τα φορτία του LNG θα προτιμούν τις αγορές της Ασίας όπου οι τιμές είναι υψηλότερες και ιδιαιτέρως τώρα που διαφαίνεται επανεκκίνηση της ενεργοβόρας Κίνας μετά τη χαλάρωση των μέτρων κατά της πανδημίας. Όπως τονίζουν οι αναλυτές της, τα ιλιγγιώδη ύψη στα οποία εκτοξεύθηκαν οι τιμές του αερίου στην Ευρώπη, όσο επώδυνες κι αν ήταν, τη βοήθησαν να διασφαλίσει πολύ μεγάλο όγκο εισαγωγών LNG φέτος.
