Ηλίας Μπέλλος
Ακόμα και οι περιστασιακοί καπνιστές πούρων, όσοι δηλαδή καπνίζουν ένα ή δύο τον χρόνο, θα έχουν καταλάβει πως η αγορά βρίσκεται σε μεγάλη αναταραχή: μεγάλες ελλείψεις κουβανέζικων, κυρίως, πούρων και αυξήσεις τιμών που μέσα σε δύο χρόνια διαμορφώνονται κοντά στο 200%.
Το πιο χαρακτηριστικό από τα κουβανέζικα πούρα, το Cohiba Robustos, ένα από τα πιο δημοφιλή και περιζήτητα βίτολα της αγοράς, έχει γίνει δυσεύρετο. Και όπου είναι διαθέσιμο κοστίζει σήμερα κοντά στα 70 ευρώ το τεμάχιο από 25 ευρώ την περίοδο 2019-2020. Ολες οι διάσημες κουβανέζικες μάρκες, όπως τα Cohiba, τα Romeo y Julieta και τα Montecristo, όλα ιδιοκτησίας της κουβανέζικης καπνοβιομηχανίας Habanos S.A., το 50% της οποίας πέρασε τον Φεβρουάριο στην ιδιοκτησία κινεζικών συμφερόντων έναντι τιμήματος 1,2 δισ. δολαρίων, έχουν δει τις τιμές των πούρων τους να διπλασιάζονται ή και να τριπλασιάζονται. Κάποια από τα πιο μεγάλα πούρα όπως τα Churchill ξεπερνούν πια τα 120 ευρώ το κομμάτι. Αλλά ακόμα και σε αυτές τις τιμές υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις. Ετσι, η κλασική στην αγορά κούτα των 25 πούρων Cohiba Robustos κοστίζει σήμερα 1.768,75 ευρώ, δηλαδή ακριβότερα από τα περισσότερα μοντέλα iPhone της Apple.
Μια ματιά στις πιο έγκυρες ελληνικές ιστοσελίδες που πραγματοποιούν πωλήσεις πούρων διαδικτυακά πέφτει αμέσως πάνω στη σήμανση «σε έλλειψη». Στην πραγματικότητα η συντριπτική πλειονότητα των κουβανέζικων πούρων αποτελεί πλέον κρυμμένο θησαυρό της αγοράς. Οπως εξηγεί μιλώντας στην «Καθημερινή» ο Νίκος Μιάμης, ειδικός των κουβανέζικων πούρων της Habanos, που διαθέτει φυσικό κατάστημα στο κέντρο της Αθήνας αλλά και ένα από τα μεγαλύτερα στο Διαδίκτυο, οι ανατιμήσεις και οι ελλείψεις αυτές έχουν οδηγήσει σε αύξηση των τιμών και των πούρων από άλλες χώρες προέλευσης όπως ο Αγιος Δομίνικος και η Νικαράγουα, ενώ έχουν οδηγήσει στην ελληνική αγορά για πρώτη φορά πούρα από τρίτες χώρες όπως η Ονδούρα. Κάποια από αυτά είναι πραγματικά πολύ καλά, ωστόσο δεν είναι κουβανέζικα. Και η Κούβα ήταν και παραμένει ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς στα εκλεκτά αυτά καπνικά προϊόντα.
Τις τελευταίες λίγες εβδομάδες πάντως διαπιστώνει μια προσπάθεια εξομάλυνσης του ομαλού εφοδιασμού της αγοράς. Εν τω μεταξύ, επιτήδειοι ένθεν και ένθεν των ελληνικών συνόρων διοχετεύουν στην ελληνική αγορά όπως και σε άλλες χώρες, πούρα-μαϊμού, υποδεέστερης ποιότητας δηλαδή καπνά –που ενίοτε περιλαμβάνουν σύμφωνα με τους ειδικούς ακόμα και φύλλα από μπανανιές– τυλιγμένα και συσκευασμένα με πλαστογραφημένα σήματα.
Παρά το γεγονός πως η χρήση καπνικών προϊόντων και ειδικά τσιγάρων βρίσκεται σε αποδρομή παγκοσμίως και έτσι και στην Ελλάδα μειώνεται σημαντικά ενώ ολοένα και μεγαλύτερα μερίδια κατακτούν εναλλακτικά προϊόντα όπως ο θερμαινόμενος καπνός και το άτμισμα, η ζήτηση για τα πούρα αλλά και τα πουράκια (Cigarillos) βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας. Σύμφωνα με πηγές της διοίκησης της Phoenicia Fereos Hellas S.A., του επίσημου εισαγωγέα πούρων της Habanos στην Ελλάδα, του μοναδικού δηλαδή εξουσιοδοτημένου χονδρεμπόρου, το 2021 οι πωλήσεις των κλασικών πούρων άγγιξαν τα 2 εκατομμύρια τεμάχια (sticks), επίπεδο που είναι και το υψηλότερο από την αρχή της ελληνικής κρίσης χρέους πριν 15 χρόνια. Μεταξύ αυτών και πούρα που η κουβανέζικη εταιρεία έφτιαξε ειδικά για την ελληνική αγορά με την ονομασία «Ομηρος».
«Εκτιμώ πως η ζήτηση αυτή τη στιγμή για κουβανέζικα πούρα ανέρχεται στα δυόμισι εκατομμύρια κομμάτια, ποσότητες που όμως θα χρειαστεί καιρός ακόμα για να μπορέσουμε να έχουμε διαθέσιμες στο ελληνικό κοινό δεδομένων των μεγάλων ελλείψεων που παρατηρούνται παγκοσμίως», εξηγεί κορυφαίο στέλεχος της Phoenicia Fereos Hellas. Οπως διαβεβαιώνει πάντως τα χειρότερα είναι πίσω μας. Το 2021 η Phoenicia Fereos κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ όχι μόνο όγκου αλλά και αξίας πωλήσεων και κερδοφορίας. Και το 2022 η ζήτηση ήταν ακόμα ισχυρότερη. Στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Η εδρεύουσα στην Αβάνα Corporacion Habanos S.A., που εμπορεύεται 27 κορυφαίες κουβανέζικες μάρκες με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης, όλες χειροποίητες, ανακοίνωσε στα τέλη Φεβρουαρίου πως κατά το 2022 κατέγραψε έσοδα 545 εκατομμυρίων δολαρίων, σημειώνοντας αύξηση σε σύγκριση με το 2021 παρά τις δυσκολίες στην παραγωγή που σχετίζονται με μειωμένη συγκομιδή λόγω τυφώνων, αδυναμίας έγκαιρης εξεύρεσης υλικών συσκευασίας, ετικέτας και καθυστερήσεις στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα.
Κινέζοι, τυφώνες και πολιτικές της Αβάνας εκτοξεύουν τις τιμές
Οι μεγάλες ελλείψεις και η αύξηση των τιμών στα κουβανέζικα πούρα οφείλονται στην τέλεια καταιγίδα που έχει χτυπήσει την αγορά αυτή: η ζήτηση διεθνώς αυξάνεται καθώς αναδυόμενες οικονομίες όπως της Κίνας με εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα που βλέπουν τα εισοδήματά τους να βελτιώνονται και να ανελίσσονται έτσι κοινωνικά στη μεσαία τάξη, επιζητούν ακριβές απολαύσεις όπως αυτές των αυθεντικών πούρων Κούβας. Η ζήτηση όμως είναι ισχυρή και στις ώριμες αγορές όπως η Ευρώπη σε πείσμα της αποδρομής των παραδοσιακών τσιγάρων, καθώς ολοένα και περισσότεροι επιλέγουν να καπνίζουν εκλεκτικά κάποια λίγα καλά πούρα την εβδομάδα αντί για οτιδήποτε άλλο. Την ίδια ώρα, η προσφορά κατέρρευσε μαζί με την πανδημία.
Η Κούβα χρησιμοποίησε το δικό της εμβόλιο, όχι τόσο αποτελεσματικό όπως αποδείχτηκε, με αποτέλεσμα περίπου το 50% των εργαζομένων στη χειροποίητη παραγωγή τυλίγματος πούρων να παραμείνει επί μία διετία σχεδόν εκτός εργασίας. Αλλά δεν έφτανε μόνο αυτό. Ιδιαίτερα κακές καιρικές συνθήκες με τυφώνες που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της παραγωγής καπνών επικράτησαν την τελευταία τριετία.
Ακόμα όμως και όταν γινόταν η συλλογή των καπνών και οι εργάτες ήταν έτοιμοι να τα τυλίξουν, τα ξύλινα κουτιά στα οποία συσκευάζονται αλλά και οι χάρτινες ετικέτες οι οποίες περιτυλίγουν το κάθε stick δεν ήταν διαθέσιμες λόγω των γνωστών προβλημάτων που προκάλεσε στην διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα η πανδημία. Να σημειωθεί πως κουτιά και ετικέτες παράγονται στην πλειοψηφία τους εκτός Κούβας, όπως εξηγούν οι ειδικοί. Πέραν όμως της ανισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης η ίδια η κρατική κουβανέζικη εταιρεία Corporacion Habanos, S.A. έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει ήδη εδώ και κάποια χρόνια δύο πολιτικές που οδηγούν σε αυξήσεις: κατ’ αρχήν εδώ και κάποια χρόνια οι τιμές των πούρων αυξάνονταν κατά 3% έως 5% ετησίως οριζοντίως.
Δεύτερον, αποφάσισε να προσπαθήσει να εξομοιώσει παγκοσμίως τις τιμές των πιο καλών πούρων της, αυτών δηλαδή που ενέταξε στη λεγόμενη σειρά Luxury Line που είναι οι καλύτερες σειρές από τις μάρκες Cohiba, Romeo y Julieta και Montecristo. Στην πολιτική αυτή αποδίδονται αυξήσεις που έφτασαν πριν καν δημιουργηθούν τα προβλήματα στην παραγωγή σε ορισμένες χώρες άνω του 100% ανάλογα και με το πόσο επαχθές είναι για τα πούρα το φορολογικό καθεστώς στην κάθε περιοχή.
Ωστόσο η ανησυχία μεταξύ εμπόρων και καπνιστών, ειδικά στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί έτι περαιτέρω, κλιμακώθηκε νωρίτερα φέτος, όταν έγινε γνωστό πως η κινεζικών συμφερόντων εταιρεία Allied Cigar Corp, που εδρεύει στο Χονγκ Κονγκ, απέκτησε το 50% της Habanos S.A. καταβάλλοντας τίμημα που ξεπέρασε το 1,2 δισ. δολάρια. Η εξέλιξη διαβάστηκε ως απόδειξη πως από δω και στο εξής η Κίνα θα απορροφήσει πολύ μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής της Κούβας διαιωνίζοντας τη σπανιότητα τον πολυπόθητων brands της στη Δύση.
Οι αγορές που απέφεραν τις υψηλότερες πωλήσεις για τη Habanos το 2022 ήταν η Ισπανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Κίνα και η Ελβετία. Ανά περιοχή, η Ευρώπη παραμένει η κύρια αγορά της Habanos, με 53,7% της αξίας πωλήσεων, ακολουθούμενη από την περιφέρεια Ασίας – Ειρηνικού (19,3%), την Αμερική (15,3%) και την Αφρική και Μέση Ανατολή (11,7%).
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στις αρχές Απριλίου έγινε γνωστό από δημοσίευμα της Granma, της κρατικής εφημερίδας της Κούβας, ότι το Pinar del Rio, η περιοχή στη δυτική Κούβα όπου καλλιεργείται το μεγαλύτερο μέρος του καπνού υψηλής ποιότητας, αντιμετωπίζει ίσως τη χειρότερη συγκομιδή καπνού στην Ιστορία. Οι παρατεταμένες επιπτώσεις του τυφώνα «Ιαν», ο οποίος κατέστρεψε τους περισσότερους καπνοπαραγωγούς του Pinar del Rio στα τέλη Σεπτεμβρίου, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό.
