Kathimerini.gr
Σημαντικές απώλειες εμφάνισαν σήμερα Δευτέρα οι χρηματαγορές στην Ασία, καθώς η Υφήλιος μπήκε σε τροχιά εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ με… σχεδόν όλο τον κόσμο, ύστερα από τους τεράστιους δασμούς που ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος σε εισαγωγές από Καναδά, Μεξικό και Κίνα και την απάντηση των Καναδών και των Μεξικανών, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να ετοιμάζεται για αντίστοιχη μεταχείριση από την Ουάσιγκτον. Οι μεσοπρόθεσμες συνέπειες παραμένουν απρόβλεπτες.
Ο Ντόναλντ Τραμπ πραγματοποίησε το Σαββατοκύριακο την απειλή του να επιβάλει δασμούς 25% σε καναδικά και μεξικάνικα προϊόντα, εκτός από τα καναδικά ενεργειακά προϊόντα, στα οποία θα επιβάλλεται 10%. Ο Τραμπ επέβαλε επίσης πρόσθετο φόρο 10% σε προϊόντα από την Κίνα.
Το πέσο και το καναδικό δολάριο υποχώρησαν, ενώ το δολάριο ενισχύθηκε
Στις ΗΠΑ η προοπτική αντιποίνων που θα πυροδοτήσουν έναν πόλεμο δασμών πλήρους κλίμακας έχει εντείνει τους φόβους μεταξύ των επενδυτών και των οικονομολόγων ότι η πληθωριστική πίεση που έπληξε την οικονομία μετά την πανδημία θα μπορούσε να επιστρέψει άμεσα.
Ηδη, λίγο μετά την ανακοίνωση Τραμπ, οι ηγέτες στον Καναδά και το Μεξικό δήλωσαν ότι θα απαντήσουν επιβάλλοντας αντίποινα σε προϊόντα των ΗΠΑ. Το πέσο και το καναδικό δολάριο υποχώρησαν, ενώ το δολάριο ενισχύθηκε.
Ο κίνδυνος ενός εμπορικού πολέμου τροφοδοτεί το ράλι του δολαρίου από τη στιγμή που η επανεκλογή του Τραμπ με την επιβολή δασμών οδηγεί πιθανότατα σε αύξηση τον πληθωρισμό και έτσι θα υποστήριζε τα επιτόκια των ΗΠΑ, καθώς και το καθεστώς του δολαρίου ως ασφαλούς καταφυγίου.
Οι νέοι δασμοί του Τραμπ τίθενται σε εφαρμογή στις 12.01 π.μ. της Τρίτης ώρα Ουάσιγκτον (07:01 ώρα Κύπρου), αφήνοντας ελάχιστα χρονικά περιθώρια πλέον για διαπραγματεύσεις. Ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου ανήγγειλε συνομιλίες «σήμερα το πρωί» με την καναδική και τη μεξικανική ηγεσία, ζητώντας την αποπληρωμή οφειλομένων, ακολουθώντας τη συνήθη τακτική του για διαπραγματεύσεις διά των απειλών.
Το Πεκίνο πάντως αντέδρασε πιο ψύχραιμα στις αμερικανικές ανακοινώσεις. Το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δεσμεύτηκε την Κυριακή να εκκινήσει νομικές διαδικασίες στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, αλλά σταμάτησε να απειλεί ρητά με νέους δασμούς. Η κυβέρνηση του προέδρου Σι Τζινπίνγκ τους τελευταίους μήνες αντιμετωπίζει προσεκτικά την Ουάσιγκτον, αποφεύγοντας οποιαδήποτε εμπορικά αντίποινα που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τις εντάσεις.
Οι δασμοί Τραμπ προειδοποιούν τις τρεις χώρες για την, όπως λέει, αποτυχία τους να αποτρέψουν τη ροή παράνομων μεταναστών και ναρκωτικών, αν και έχει επίσης προτείνει την πιθανότητα αναστολής εάν το Μεξικό και ο Καναδάς λάμβαναν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες του – δηλαδή «τακτική μαστιγίου και καρότου».
Περαιτέρω κλιμάκωση;
Οι εντολές του Ρεπουμπλικανού προέδρου περιλαμβάνουν επίσης ρήτρες αντιποίνων που θα αύξαναν τους δασμούς των ΗΠΑ εάν οι χώρες απαντήσουν με δικούς τους δασμούς. Τα νέα μέτρα θα είναι επιπλέον των υφιστάμενων εμπορικών εισφορών σε αυτές τις χώρες, σε περαιτέρω κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου.
Οι ανησυχίες για την αναζωπύρωση του πληθωρισμού ώθησαν ψηλότερα το επιτόκιο του διετούς ομολόγου των ΗΠΑ, που είναι ευαίσθητο στις αλλαγές στις προσδοκίες των επιτοκίων της Fed. «Η αυξανόμενη αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής θα αυξήσει την αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών και θα πιέσει τον ιδιωτικό τομέα, παρά τη ρητορική υπέρ των επιχειρήσεων της κυβέρνησης», δήλωσε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο Γκρέγκορι Ντάκο, επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας συμβούλων EY-Parthenon.
Αυτός ακριβώς ο φόβος για άλμα του πληθωρισμού εντός των Ηνωμένων Πολιτειών οδήγησε στην εξαίρεση των εισαγωγών ενέργειας από τον Καναδά, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, από την τους δασμούς 25%, αφού θα έχουν δασμούς μόνο 10%. Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δήλωσαν ότι αυτό είχε σκοπό να ελαχιστοποιήσει την ανοδική πίεση στις τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης.
Όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το Bloomberg, η κίνηση Τραμπ είναι εκρηκτική σε κλίμακα και ξεπερνά πολύ τους δασμούς της… πρώτης φοράς Τραμπ. Στην πράξη, οι απότομη αύξηση των δασμών θα αυξήσει το κόστος σχεδόν όλων των βασικών αγαθών όπως τα τρόφιμα, η στέγαση και η βενζίνη για τους Αμερικανούς, ενώ η συνολική επίπτωση απειλεί να διαχυθεί ευρέως σε όλες τις χώρες, που αποτελούν τις τρεις μεγαλύτερες πηγές εισαγωγών από τις ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ του συνολικού όγκου.
Μέχρι και ο ίδιος ο Τραμπ αναγνώρισε ότι οι δασμοί ενδεχομένως να πλήξουν τους Αμερικανούς, αλλά «θα επιστρέψουμε στην Αμερική το μεγαλείο της και όλο αυτό θα αξίζει το τίμημα».
Για παράδειγμα, αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η General Motors, η Ford και η Stellantis, που διαθέτουν παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και τεράστια έκθεση στο Μεξικό και τον Καναδά, μπορεί να δουν σημαντικές διακυμάνσεις. Οι βιομηχανικοί όμιλοι προειδοποίησαν ότι λόγω της στενής σχέσης της αμερικανικής και της καναδικής μεταποίησης, οι επικείμενοι δασμοί μπορεί να έχουν έντονο αντίκτυπο στην αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία.
«Η επιβολή δασμών θα είναι επιζήμια για τις θέσεις εργασίας, τις επενδύσεις και τους καταναλωτές στην Αμερική», δήλωσε η Τζένιφερ Σαφαβιάν, πρόεδρος της Autos Drive America, στο Bloomberg: «Οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες θα εξυπηρετούνταν καλύτερα από πολιτικές που μειώνουν τα εμπόδια για τους κατασκευαστές, χαλαρώνουν τους κανονισμούς που εμποδίζουν την παραγωγή και δημιουργούν μεγαλύτερες ευκαιρίες εξαγωγών», πρόσθεσε.
Πακέτα δασμών και δασμοί σε πακέτα
Οι δασμοί Τραμπ κλείνουν επίσης ένα παραθυράκι που εξαιρούσε πακέτα αξίας κάτω των 800 δολαρίων από τους δασμούς. Η κατάργηση της λεγόμενης εξαίρεσης de minimis για τα μικρά δέματα που αποστέλλονται στις ΗΠΑ από Κίνα, Καναδά και Μεξικό θα επηρεάσει σημαντικά το διαδικτυακό λιανικό εμπόριο — αν και το πεδίο εφαρμογής του μέτρου δεν ήταν άμεσα σαφές. Ενώ τέτοιες αλλαγές θα επηρέαζαν πιο άμεσα τις κινεζικές εταιρείες ιντερνετικών αγορών, πιθανότατα θα υποφέρουν και οι Αμερικανοί καταναλωτές που επωφελούνται από τα φθηνά αγαθά αυτών των πλατφορμών – που είναι λίαν δημοφιλείς και στην Ελλάδα.
Θα έχει πραγματικά ενδιαφέρον να αποτυπωθεί σε κάποια δημοσκόπηση η αντίδραση των Αμερικάνων πολιτών στην προοπτική ενός γενικευμένης κλίμακας εμπορικού πολέμου που θα έχει σκληρό αντίκτυπο στην τσέπη τους.
«Αξίζει κανείς να σκεφθεί το οξύμωρο ότι ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές του Νοεμβρίου κυρίως εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού επί Τζο Μπάιντεν», επισημαίνει στο CNN ο πολιτικός αναλυτής Ρον Μπράουνστιν.
Ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση;
Στο ίδιο πλαίσιο με Καναδά, Μεξικό και Κίνα απειλεί ο Τραμπ να βάλει και την Ε.Ε. – ακόμη και χωρίς την επίφαση των μεταναστών και της φαιντανύλης που χρησιμοποιεί για τις άλλους τρεις εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Αν και η Ε.Ε. δεν ήταν μεταξύ των στόχων των εκτελεστικών ενεργειών του Τραμπ για το το Σαββατοκύριακο, ο Αμερικανός πρόεδρος συχνά παραπονιέται για αυτό που θεωρεί ως άδικη μεταχείριση των αμερικανικών εξαγωγών, όπως τα αυτοκίνητα που πωλούνται στην Ευρώπη.
Την Κυριακή, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Γιέργκ Κούκιες προειδοποίησε να μην υπάρξει υπερβολική αντίδραση: «Δεν πρέπει να αντιδρά κανείς πανικόβλητος στην πρώτη απόφαση, αλλά μάλλον να τη βλέπει ως την αρχή των διαπραγματεύσεων, όχι το τέλος», είπε ο υπουργός στους Γερμανούς επιχειρηματίες στο Ριάντ κατά την έναρξη ενός ταξιδιού με στόχο τη βελτίωση των εμπορικών δεσμών με τη Μέση Ανατολή.
Είναι δεδομένο ότι το ζήτημα θα τεθεί και στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής που έχει συγκληθεί σήμερα Δευτέρα στις Βρυξέλλες, παρότι το κεντρικό της θέμα είναι η άμυνα της Ευρώπης και η χρηματοδότησή της.
Με πληροφορίες από The New York Times, CNN, Bloomberg, Reuters
