Τον Ιανουάριο 2024 η Εθνική Αρχή Στοιχημάτων κατάθεσε εκ νέου ενώπιον του υπουργού Υγείας ολοκληρωμένη πρόταση ώστε η αντιμετώπιση διαταραχών συμπεριφοράς που σχετίζονται με το στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια, να ενταχθεί στο ΓεΣΥ. Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία, το 1,5% των Κυπρίων κατηγοροιοποιούνται ως προβληματικοί παίκτες. Στο μεταξύ, το 55,3% του πληθυσμού ασχολείται με το στοίχημα ή τα τυχερά παιχνίδια, ενώ στην 1η θέση προτίμησης βρίσκονται τα ξυστά λαχεία. Η πρόεδρος της ΕΑΣ Ιωάννα Φιάκκου περιγράφει σε συνέντευξή της στην «Κ» τον τρόπο λειτουργίας της πλατφόρμας αυτοαποκλεισμού παικτών η οποία τέθηκε χθες σε λειτουργία.
-Ποιο το αποτύπωμα της στοιχηματικής δραστηριότητας στην Κύπρο το 2023 σε σύγκριση και με προηγούμενες χρονιές;
Τα κέρδη των παικτών Κλάσης Α και Κλάσης Β κατά την 3η τριμηνία του 2023 αυξήθηκαν κατά 11% σε σχέση με το 2022.
-Ο τομέας της στοιχηματικής δραστηριότητας έχει άμεση συνεισφορά στην οικονομία και έχει συμβάλει στην αύξηση των εσόδων του κράτους και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των εσόδων (turnover) του τομέα των τυχερών παιχνιδιών ανήλθε το 2022 περίπου στο 5,7% του ΑΕΠ της Κύπρου, ενώ μόνο για τον τομέα του στοιχήματος ανήλθε την ίδια χρονική περίοδο στο 3,55%. Τα έσοδα στοιχήματος για τους πρώτους εννέα μήνες του 2023 ανήλθαν στα €783.607.618, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση σε ποσοστό 18% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Σύντομα θα δοθούν στη δημοσιότητα και τα συγκεντρωτικά στοιχεία για το 2023. Ενδεικτικά είναι τα πιο πρόσφατα στοιχεία που προκύπτουν από τα οικονομικά αποτελέσματα για το γ΄ τρίμηνο του 2023 και η σύγκρισή τους με τα αντίστοιχα τρίμηνα των δύο προηγούμενων ετών. Συγκεκριμένα, τα έσοδα από το στοίχημα έφτασαν τα €259.440.696, σημειώνοντας αύξηση 9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022, κατά το οποίο είχε επίσης σημειωθεί αύξηση –της τάξεως του 24%– συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Αντίστοιχα, τα κέρδη των παικτών Κλάσης Α (επίγειο στοίχημα) και Κλάσης Β (διαδικτυακό στοίχημα) κατά την τρίτη τριμηνία του 2023 έφτασαν τα €232.011.110, κάτι που ισοδυναμεί με αύξηση 11% σε σχέση με το 2022 (€208.470.718) και 38% σε σχέση με το 2021 (€192.087.098). Ακόμη, ο συνολικός αριθμός εργοδοτουμένων στα αδειούχα υποστατικά παροχής υπηρεσιών στοιχήματος ανήλθε στα 1.472 άτομα τον Σεπτέμβριο του 2023, παρουσιάζοντας αύξηση 3% από την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Διαχρονικά παρατηρείται μια αυξητική τάση σε όλους τους οικονομικούς δείκτες της στοιχηματικής δραστηριότητας, κάτι το οποίο καταδεικνύει τη βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα.
-Είναι ανησυχητική η εικόνα που παρατηρείται σχετικά με την προβληματική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια;
Η Εθνική Αρχή Στοιχημάτων προβαίνει συχνά στη διενέργεια ερευνών σχετικά με το ποσοστό συμμετοχής στα τυχερά παιχνίδια στη χώρα μας και του προφίλ των παικτών, καθώς επίσης σε εξειδικευμένες έρευνες για συγκεκριμένες ομάδες-στόχους όπως π.χ. η συμμετοχή των γυναικών στα τυχερά παιχνίδια. Μέσα από τη διεξαγωγή τέτοιων ερευνών και τα ευρήματά τους, καθοδηγούνται και αναδιαμορφώνονται τεκμηριωμένα οι πολιτικές και οι δράσεις μας. Πέρυσι διενεργήσαμε την παγκύπρια έρευνα επιπολασμού, καθώς και έρευνα για τη σχέση των γυναικών με τα τυχερά παιχνίδια, ενώ φέτος έχει ξεκινήσει η διεξαγωγή έρευνας ειδικά για τους ανήλικους, οι οποίοι αποτελούν ένα σημαντικό κοινό για εμάς. Αυτό που προκύπτει ως κεντρικό συμπέρασμα από τις έρευνες που διενεργήσαμε το προηγούμενο διάστημα είναι ότι η πλειοψηφία των Κυπρίων συμμετέχει στο στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια, προσεγγίζοντάς τα ως ένα είδος διασκέδασης. Συγκεκριμένα, η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων που ασχολούνται με το στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια, το πράττουν χωρίς να εκδηλώνουν προβληματικές συμπεριφορές. Σύμφωνα με την παγκύπρια έρευνα επιπολασμού, μόλις το 1,5% των Κυπρίων κατηγοριοποιούνται ως προβληματικοί παίκτες βάσει του διεθνούς αναγνωρισμένου εργαλείου Problem Gambling Severity Index (PGSI). Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται ανάμεσα στα ποσοστά άλλων χωρών όπως η Γαλλία (1,6%) και η Αυστραλία (1,2%). Η συζήτηση για τα τυχερά παιχνίδια στην Κύπρο ήταν ταμπού μερικά χρόνια προηγουμένως. Ως αρμόδια εποπτική Αρχή έχουμε κάνει αποφασιστικά βήματα ώστε η συμμετοχή στα τυχερά παιχνίδια να σταματήσει να αποτελεί το ένοχο μυστικό της οικογένειας και να γίνεται σε ένα οργανωμένο πλαίσιο με όρους και κανόνες. Επιπλέον, στόχος μας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός και παρέμβαση για τα άτομα που ενδεχομένως να οδηγηθούν σε προβληματική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια. Ένεκα του πιο πάνω, τον Ιανουάριο 2024 καταθέσαμε εκ νέου ενώπιον του υπουργού Υγείας ολοκληρωμένη πρόταση σχετικά με τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση δράσεων πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης επί του κινδύνου ή των διαταραχών συμπεριφοράς σε σχέση με το στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια μεταξύ των ατόμων που λαμβάνουν φροντίδα εντός του ΓεΣΥ. Η ένταξη της έγκαιρης παρέμβασης στο ΓΕΣΥ, αποτελεί φιλόδοξο στόχο της Αρχής και προσβλέπουμε στη θετική ανταπόκριση από μέρους του υπουργείου Υγείας. Μέσω της εν λόγω πρότασης, υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του έμμεσου κόστους αντιμετώπισης του προβλήματος.
-Τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου για τα τυχερά παιχνίδια;
-Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει μια πλήρως ρυθμιζόμενη αγορά τυχερών παιχνιδιών, ούτως ώστε να εφαρμοστεί ένα σωστό νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο και να εξαλειφθεί η μη συμμόρφωση στον τομέα αυτό. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε προχωρήσει στη σύνταξη νομοσχεδίου με στόχους, μεταξύ άλλων, να διασφαλιστεί το δίκαιο και η διάφανης παροχή υπηρεσιών στοιχήματος, η παρεμπόδιση παράνομων δράσεων και εγκληματικών στοιχείων, η διασφάλιση της προστασίας των παικτών, ιδιαίτερα των ανηλίκων και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται διάφορες εισηγήσεις όπως η εισαγωγή νέων προϊόντων για να μπορέσει να καταστεί βιώσιμη η αγορά, η εισαγωγή αδειών B2B, η δέσμευση των αδειούχων επί θεμάτων ασφαλούς παιχνιδιού και η εισαγωγή του financial blocking σε συνεργασία με τις τράπεζες, ώστε να αποκλείονται οι πελάτες τους, οι οποίοι συμμετέχουν παράνομα σε στοιχηματική δραστηριότητα. Η εφαρμογή ενός αναθεωρημένου νομοθετικού πλαισίου θα επιφέρει πολυεπίπεδα οφέλη, τόσο στον τομέα των τυχερών παιχνιδιών και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, όσο και στην πάταξη της παράνομης αγοράς. Η Αρχή θα καταθέσει τις εισηγήσεις της ενώπιον του υπουργείου Οικονομικών ως το αρμόδιο υπουργείο και ακολούθως, το υπουργείο θα αποφασίσει εάν θα προχωρήσει ή όχι στις όποιες εισηγήσεις. Πρόκειται για εισηγήσεις οι οποίες προκύπτουν από τα δεδομένα της αγοράς, τις διεθνείς τάσεις, τις έρευνες που διεξάγει η Αρχή, καθώς επίσης από τα αποτελέσματα που προκύπτουν μέσα από τον εποπτικό μας ρόλο.
Πέραν του 50%
-Υπάρχουν πρόσφατα στοιχεία σε σχέση με το προφίλ του Κύπριου παίκτη και το πεδίο που συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη στοιχηματική δραστηριότητα;
-Σύμφωνα με τα ευρήματα της παγκύπριας έρευνας επιπολασμού που διενεργήθηκε από την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων, περισσότεροι από τους μισούς Κύπριους (55,3%) ασχολούνται με το στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια. Επιπλέον, το 75% των ατόμων που παίζουν τυχερά παιχνίδια, το κάνουν τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Στην πλειοψηφία τους οι παίκτες είναι άντρες μεταξύ 18 και 34 ετών, με πλέον δημοφιλή τα παιχνίδια λοταρίας –λαχεία και ξυστά– (49,5%), το αθλητικό στοίχημα (10,2%) και την τόμπολα (7,4%) με τα υπόλοιπα να ακολουθούν σε μικρότερα ποσοστά. Ανάμεσα στους παίκτες, το 14,1% στοιχημάτισε διαδικτυακά το τελευταίο έτος, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 50.647 άτομα στο σύνολο του πληθυσμού της Κύπρου. Σημαντικό επίσης εύρημα είναι ότι ποσοστό 1,5% των παικτών πληρούσε τα κριτήρια για προβληματική ενασχόληση, ποσοστό παρόμοιο με αυτό άλλων χωρών. Παρόλο που υπήρξε αύξηση των συνολικών εσόδων στοιχήματος τα τελευταία έτη, τα ποσοστά προβληματικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια βρίσκονται σε χαμηλό ποσοστό και είναι αντίστοιχα με αυτά άλλων χωρών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
-Πρόστιμα και παραβάσεις: Τι κατέδειξε ο έλεγχος για το 2023 σε αριθμούς;
-Κατά τα έτη 2022 και 2023, επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους περίπου €85.000 και €90.000, αντίστοιχα. Οι παραβάσεις αφορούσαν κυρίως παροχή παράνομων υπηρεσιών σε υποστατικά, παροχή υπηρεσιών χωρίς άδεια από διαδικτυακές ιστοσελίδες, παρουσία ανήλικων προσώπων σε υποστατικά, μη εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου προστασίας παικτών και διαφήμισης, μη δηλωμένα υπεύθυνα πρόσωπα παροχής υπηρεσιών στοιχήματος σε αδειούχα υποστατικά κ.ά. Στόχος της Αρχής είναι να δρα προληπτικά, ούτως ώστε να ελαχιστοποιεί σημαντικούς κινδύνους με απώτερο σκοπό την προστασία των παικτών και τη βιωσιμότητα της αγοράς. Η Αρχή διατηρεί στην ιστοσελίδα της μητρώο των αδειοδοτημένων εταιρειών, τη λίστα φραγής, καθώς και πληροφορίες για όλες τις νόμιμες υπηρεσίες τυχερών παιχνιδιών στη Δημοκρατία. Ως εκ τούτου, προτρέπει το κοινό να αντλεί πληροφόρηση μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της.
Αυτοαποκλεισμός του παίκτη
-Σε ποιο βαθμό μπορεί να κάνει διαφορά η επιλογή του αυτοαποκλεισμού από ιστοσελίδες παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικού στοιχήματος η οποία τέθηκε χθες σε λειτουργία;
- Η εν λόγω πλατφόρμα (www.exclusion.cy) παρέχει τη δυνατότητα στον παίκτη να αυτοαποκλειστεί από όλες τις διαδικτυακές στοιχηματικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται νόμιμα στη Δημοκρατία για όσο χρονικό διάστημα ο ίδιος επιθυμεί. Ο αυτοαποκλεισμός είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας ο παίκτης μπορεί να περιορίσει την πρόσβασή του σε ιστοσελίδες παροχής υπηρεσιών στοιχήματος. Ο παίκτης αναγνωρίζει ότι η ενασχόλησή του αρχίζει να επιφέρει αρνητικές συνέπειες στη ζωή του, και μπορεί να χρησιμοποιήσει το εργαλείο τού αυτοαποκλεισμού για αποτελεσματικότερο έλεγχο της στοιχηματικής του δραστηριότητας. Ο παίκτης μπορεί να αποκλείσει οικειοθελώς τον εαυτό του είτε προσωρινά είτε επ’ αόριστον από όλες τις ιστοσελίδες παροχής υπηρεσιών στοιχήματος που κατέχουν άδεια από την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτοαποκλεισμού, ο παίκτης μπορεί να συνδεθεί με τον υφιστάμενο λογαριασμό του μόνο για την ανάληψη των ποσών που έχει ήδη κατατεθειμένα στον πάροχο και δεν μπορεί να δημιουργήσει νέο λογαριασμό σε αδειοδοτημένη ιστοσελίδα παροχής υπηρεσιών στοιχήματος. Η πλατφόρμα προσφέρεται δωρεάν στο κοινό. Σε πρώτο στάδιο η πλατφόρμα αφορά μόνο τις διαδικτυακές σελίδες παροχής υπηρεσιών στοιχήματος οι οποίες κατέχουν άδεια Κλάσης Β. Σκοπός είναι να εφαρμοστεί σε όλο τον τομέα εν ευθέτω χρόνο, και τώρα διερευνούμε την πιθανότητα ένταξης στην πλατφόρμα συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού, όπως οι λήπτες ΕΕΕ, οι αθλητές, κ.ά., σε συνεργασία πάντα με τους αρμόδιους φορείς και τα εμπλεκόμενα μέρη.
