ΚΥΠΕ
Άνοδο 5,6% αναμένει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) να καταγράψει το ΑΕΠ το 2021, μετά και την καταγραφείσα αύξηση 5,1% το πρώτο εξάμηνο του περσινού έτους, ενώ τονίζει πως «οι κίνδυνοι σε σχέση με βασικό σενάριο για το ΑΕΠ αξιολογούνται ισορροπημένοι και ελαφρώς προς τα πάνω για τον πληθωρισμό τα έτη 2021-24».
Σύμφωνα με το Οικονομικό Δελτίο Δεκεμβρίου της ΚΤΚ, το οποίο ετοιμάζεται σε εξαμηνιαία βάση, περαιτέρω αύξηση κατά 3,7% περίπου ετησίως προβλέπεται τα έτη 2022 - 24, «λόγω ανάκαμψης της εγχώριας ζήτησης και των καθαρών εξαγωγών».
Επιπλέον, η ΚΤΚ αναμένει πτώση της ανεργίας το δεύτερο εξάμηνο του 2021 με συνεχιζόμενη μείωση τα επόμενα έτη, φθάνοντας το 5,6% το 2024, ενώ για τον πληθωρισμό η ΚΤΚ αναμένει να σημειώσει «σημαντική άνοδο το 2021 και το 2022 (στο 2,2% και στο 2,5%, αντίστοιχα), λόγω κυρίως των σημαντικών αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας, καθώς επίσης των προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού (supply bottle-necks)».
Σημειώνει ότι πιο συγκρατημένοι πληθωρισμοί αναμένονται τα έτη 2023 - 24 (1,2% και 1,5% αντίστοιχα), επηρεαζόμενοι από μειώσεις στις τιμές του πετρελαίου.
«Η ανάκαμψη του ΑΕΠ το πρώτο εξάμηνο του 2021 προέρχεται από την αυξημένη δραστηριότητα στους πλείστους οικονομικούς τομείς, εξαιρουμένης της κατηγορίας των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων (συνεισφορά -0,2 ποσοστιαίων μονάδων)», υπογραμμίζει η ΚΤΚ.
Σημειώνει πως οι τομείς με τη μεγαλύτερη συνεισφορά ήταν αυτοί του εμπορίου, των μεταφορών, των ξενοδοχείων και εστιατορίων (2,2 ποσοστιαίες μονάδες).
Αναφορικά με τον πληθωρισμό με βάση τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), αυτός έφτασε στο 1,8% κατά τη διάρκεια του πρώτου δεκάμηνου του 2021 σε σύγκριση με -1,1% την αντίστοιχη περίοδο του 2020.
Αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με την ΚΤΚ, «οφείλεται στις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας λόγω κυρίως της σημαντικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές αλλά και στην ανοδική επίδραση βάσης, καθώς και στη σημαντική ανάκαμψη της οικονομίας το τρέχον έτος σε σχέση με το 2020».
Αναφέρει επίσης ότι άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την πανδημία, όπως για παράδειγμα οι διαταραχές ή ελλείψεις στην αλυσίδα εφοδιασμού στο διεθνές εμπόριο και οι σημαντικές αυξήσεις του κόστους μεταφορών συνείσφεραν επίσης στην άνοδο συγκεκριμένων συνιστωσών του ΕνΔΤΚ, όπως τα βιομηχανικά προϊόντα εξαιρουμένης της ενέργειας και των υπηρεσιών.
Τουρισμός
Αναφορικά με τον τουρισμό, η ΚΤΚ αναφέρει στο οικονομικό Δελτίο Δεκεμβρίου ότι η πορεία του τουρισμού το 2021 παρουσιάζεται πιο βελτιωμένη από ότι αρχικά προβλεπόταν, με τις αφίξεις τουριστών για το πρώτο δεκάμηνο του 2021 να ανέρχονται στο 46% του επιπέδου του 2019.
«Η πρόκληση είναι μεγάλη για τα επόμενα χρόνια, και ιδιαίτερα για το 2022, εν μέσω της αβεβαιότητας που επικρατεί σε σχέση με την πορεία της πανδημίας, εντούτοις αναμένεται σταδιακή ανάκαμψη του τουρισμού σε προ κρίσης επίπεδα το 2024», υπογραμμίζει.
Ανεργία
Σύμφωνα με το Οικονομικό Δελτίο Δεκεμβρίου της ΚΤΚ, τα μέτρα στήριξης της οικονομίας συνέβαλαν στη συγκράτηση τόσο της επιδείνωσης της ανεργίας όσο και της συρρίκνωσης της απασχόλησης κατά το 2020 σε σχέση με την προηγούμενη κρίση του 2013.
Το 2021 παρατηρήθηκε σταδιακή ανάκαμψη στην απασχόληση, η οποία κατέγραψε ετήσια άνοδο 0,8% το πρώτο εξάμηνο.
Η ανεργία ανήλθε στο 8,5% το πρώτο εξάμηνο του 2021, εντούτοις, με τη δημοσίευση των στοιχείων για το τρίτο τρίμηνο του έτους μετά και την τελευταία ημερομηνία ενημέρωσης των στατιστικών στοιχείων του παρόντος Οικονομικού Δελτίου, κατέγραψε πτώση στο 6,6%, καταδεικνύοντας έτσι την περιορισμένη πιθανότητα επιδράσεων υστέρησης (hysteresis effects).
Τιμές κατοικιών
Σύμφωνα με την ΚΤΚ, οι τιμές κατοικιών σημείωσαν ετήσια αύξηση 0,9% και 0,3% κατά το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του 2021, αντίστοιχα, καθοδηγούμενες από την αυξημένη ζήτηση για διαμερίσματα από εγχώριους αγοραστές.
Η τάση αυτή υποστηρίζεται από το σχέδιο της Κυβέρνησης για μερική επιχορήγηση επιτοκίου για νέα στεγαστικά δάνεια και το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, ενώ συμβολή στην αύξηση των τιμών έχει και η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, αν και δεν σχετίζεται με τις επιδράσεις της ζήτησης.
Αντίθετα οι τιμές των εμπορικών ακινήτων έχουν επηρεαστεί από την πανδημία, με τις τιμές καταστημάτων, αποθηκών και γραφείων να σημειώνουν μείωση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 κατά 5,2%, 4,3% και 0,9%, αντίστοιχα.
Καταθέσεις
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα κατέγραψε αξιοσημείωτη αύξηση της τάξης του 5,3% τον Οκτώβριο του 2021, σε σύγκριση με 2,5% τον Δεκέμβριο του 2020.
«Η ανοδική πορεία των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα οφείλεται κυρίως στην ενίσχυση τόσο της προληπτικής όσο και της αναγκαστικής αποταμιευτικής συμπεριφοράς των νοικοκυριών λόγω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας και της αβεβαιότητας ως προς την εξέλιξη της», αναφέρει και σημειώνει πως σε προληπτική αύξηση των καταθέσεων τους προχώρησαν και οι επιχειρήσεις.
Πιστωτική επέκταση
Όσον αφορά την πιστωτική επέκταση, η ΚΤΚ αναφέρει ότι παρά τον τερματισμό της αναστολής δόσεων δανείων και την επανέναρξη των αποπληρωμών, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καθαρών δανείων προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα επιταχύνθηκε το πρώτο δεκάμηνο του 2021 και έφτασε το 3,8% τον Οκτώβριο του 2021 σε σύγκριση με 3,3% στο τέλος του 2020.
Προσθέτει ότι «σε αυτό συνέβαλε η ανάκαμψη που παρουσίασε ο νέος δανεισμός του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα από τα μέσα του 2020 και εντεύθεν».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ΚΤΚ, το πρώτο εννιάμηνο του 2021 ο νέος δανεισμός προς τον μη-χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα ανήλθε στα €2,3 δισ. σε σύγκριση με €1,9 δισ. την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Το υπόλοιπο των ΜΕΧ, εντός του τραπεζικού συστήματος, παρέμεινε σε γενικές γραμμές σταθερό στα 5 δισ. ευρώ κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2021 μετά την υποχώρηση που είχε καταγραφεί το 2020 μεσούσης της πανδημίας.
«Ωστόσο, τα δάνεια εκτός τραπεζικών ισολογισμών συνεχίζουν να επιβαρύνουν την πραγματική οικονομία, γι’ αυτό δίδεται ιδιαίτερη σημασία στη μείωση του ιδιωτικού χρέους», τονίζει.
Επιτόκια
Η ΚΤΚ αναφέρει ότι τα επιτόκια στην Κύπρο «εξακολούθησαν να διατηρούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα» κατά το πρώτο ενιάμηνο του 2021 σε σχέση με την τελευταία πενταετία, προσθέτοντας ωστόσο ότι «παρατηρήθηκαν ελαφρές ανοδικές πιέσεις στα επιτόκια δανείων κατά την υπό εξέταση περίοδο, λόγω της αντίληψης αυξημένου κίνδυνου επισφαλειών από τις τράπεζες, συνέπεια των επιπτώσεων της πανδημίας».
Τέλος, η ΚΤΚ σημειώνει πως η συνεχής επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και η αναθεώρηση της στρατηγικής της τον Ιούλιο του 2021, συγκρατεί σε μεγάλο βαθμό τις ανοδικές πιέσεις στα δανειστικά επιτόκια.
