Kathimerini.gr
Σε μια στιγμή που ο πληθωρισμός πλήττει τις περισσότερες οικονομίες ανά τον κόσμο, με το βαρύτερο τίμημα να πληρώνουν τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, η κρίση γύρω από την Ουκρανία εγκυμονεί κινδύνους εκτόξευσης των τιμών των τροφίμων σε απαγορευτικά επίπεδα. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, στη διάρκεια του περασμένου έτους οι τιμές των τροφίμων σημείωσαν άνοδο κατά 28% σε παγκόσμιο επίπεδο και αναμένεται να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία και φέτος, καθώς παρατείνεται το έμφραγμα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Μια κλιμάκωση της κρίσης ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία εγκυμονεί τον κίνδυνο εκτόξευσής τους σε δυσθεώρητα επίπεδα, καθώς η Ρωσία είναι η πρώτη δύναμη στον κόσμο σε εξαγωγές σιτηρών ενώ η Ουκρανία είναι τέταρτη σε εξαγωγές τόσο σιτηρών όσο και καλαμποκιού. Και καθώς οι επενδυτές παρακολουθούν τις εξελίξεις, οι τιμές παρουσιάζουν ήδη ανησυχητικές διακυμάνσεις. Μιλώντας στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNN, ο Πίτερ Μάιγερ, επικεφαλής της μονάδας αναλύσεων στην αγορά σιτηρών της S&P Globall Platts, τόνισε πως «υπάρχει σαφώς μεγάλη αστάθεια εξαιτίας των όσων συμβαίνουν». Οπως επισήμανε, οποιαδήποτε παρέμβαση στις εξαγωγές σιτηρών ή καλαμποκιού από τη Ρωσία και την Ουκρανία θα εκτοξεύσει στα ύψη τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων και ιδιαιτέρως στις περιοχές του πλανήτη που εξαρτώνται από αυτές τις δύο χώρες για τις προμήθειές τους σε βασικά είδη διατροφής. Ομοίως η Οφίλια Κουτς, Ρωσίδα αναλύτρια διεθνούς κινδύνου στη συμβουλευτική Verisk Maplecroft, επισημαίνει πως η Ουκρανία είναι ανάμεσα στις σημαντικότερες χώρες σε εξαγωγές σιτηρών και καλαμποκιού και οποιαδήποτε διακοπή των εξαγωγών της θα εκτοξεύσει τις τιμές σε παγκόσμιο επίπεδο. Προβλέπει μάλιστα πως «ο συνδυασμός ακριβών τροφίμων και υψηλών τιμών ενέργειας θα οξύνει περαιτέρω την κρίση του κόστους διαβίωσης που βρίσκεται σε εξέλιξη και θα αυξήσει τον κίνδυνο κοινωνικών ταραχών σε πολλές χώρες και ιδιαιτέρως σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής».
Οπως επισημαίνει το CNN, κυριότερη ανησυχία μεταξύ επενδυτών και αναλυτών της αγοράς είναι πως η Ρωσία θα μπορούσε ενδεχομένως να αποκλείσει τα λιμάνια της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα για να εντείνει τις πιέσεις στη χώρα σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης. Ο Πίτερ Μάιγερ, άλλωστε, εκφράζει φόβους για το ενδεχόμενο να μην μπορούν οι αγρότες της Ουκρανίας να έχουν πρόσβαση στις εισαγωγές απαιτούμενων για την καλλιέργειά τους προϊόντων, όπως για παράδειγμα των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων, ενώ επίκειται η κατάλληλη σεζόν.
Η Ρωσία είναι η πρώτη δύναμη στον κόσμο σε εξαγωγές σιτηρών, ενώ η Ουκρανία είναι τέταρτη τόσο σε σιτηρά όσο και σε καλαμπόκι.
Σύμφωνα δε με τον Τράσεϊ Αλεν, στρατηγικό αναλυτή της JPMorgan για θέματα αγροτικών προϊόντων, η Ρωσία και η Ουκρανία δεν έχουν ακόμη φορτώσει αναμενόμενες εξαγωγές περίπου 15 εκατ. μετρικών τόνων σιτηρών από την τελευταία σοδειά τους. Οπως τονίζει ο ίδιος, αν επιβληθούν κυρώσεις στο εμπόριο σιτηρών της Ρωσίας ή παρουσιαστεί άλλου είδους εμπόδιο ικανό να διακόψει τις εξαγωγές ρωσικών σιτηρών, τότε οι τιμές ενδέχεται να εκτοξευθούν στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008 φτάνοντας στα 11 δολάρια ανά μπούσελ, τη μονάδα μέτρησης σιτηρών. Αυτή τη στιγμή η τιμή τους ανέρχεται περίπου στα 7,93 δολάρια ανά μπούσελ, ενώ η τιμή του καλαμποκιού μπορεί να αγγίξει τα ιστορικά υψηλά επίπεδά της, φτάνοντας τα 8 δολάρια το μπούσελ. Αυτή τη στιγμή η τιμή του ανέρχεται σε 6,47 δολάρια το μπούσελ.
Σχολιάζοντας σχετικά ο Μάικλ Μάγκντοβιτζ, αναλυτής εμπορευμάτων στην Rabobank, τονίζει πως «όταν βλέπουμε τη Ρωσία να κινεί το ναυτικό της ανησυχούμε για το τι θα γίνει στη ροή των αγαθών» . Το χειρότερο για τις αγορές σιτηρών θα ήταν, όμως, κατά γενική ομολογία να αποφασίσει η Δύση να επιβάλει εμπάργκο στις εξαγωγές ρωσικών σιτηρών. Η Ρωσία αντιπροσωπεύει περίπου το 20% του παγκόσμιου εμπορίου σιτηρών, σύμφωνα με αναλυτές της ING και σημαντικότεροι πελάτες της είναι η Τουρκία και η Αίγυπτος. Ο Μάικλ Μάγκντοβιτζ δεν θεωρεί, πάντως, πιθανή μια τέτοια αντίδραση της Δύσης δεδομένου ότι θα έπληττε τους φτωχότερους ανά τον κόσμο. Οπως τονίζει, «η αγορά σιτηρών δεν βλέπει να επιβάλλονται τακτικές τύπου εμπάργκο ανάλογες με εκείνες που ενδέχεται να επιβληθούν σε άλλους τομείς της ρωσικής οικονομίας». Αλλοι παράγοντες της αγοράς παραμένουν, πάντως, ανήσυχοι καθώς εκτιμούν πως το εμπόριο σιτηρών της Ρωσίας μπορεί να υποστεί τις παρενέργειες από κυρώσεις σε άλλους τομείς της ρωσικής οικονομίας όπως, για παράδειγμα, στις τράπεζες της χώρας.
Αναλυτές της ING έχουν από τον περασμένο μήνα προειδοποιήσει πως τυχόν κυρώσεις και εμπάργκο στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ρωσίας, με ακραία περίπτωση τον αποκλεισμό του ρωσικού χρηματοπιστωτικού συστήματος από το σύστημα διεθνών πληρωμών SWIFT, μπορεί να καταστήσουν εξαιρετικά δύσκολες τις εμπορικές συναλλαγές της χώρας.
