ΚΥΠΕ
Επιβεβαίωσε σε ΒΒΒ τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση για την Κύπρο σε ξένο και εγχώριο νόμισμα ο οίκος αξιολόγησης DBRS Morningstar την Παρασκευή, με σταθερές προοπτικές. Επιπλέον, ο οίκος επιβεβαίωσε και τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση σε ξένο και εγχώριο νόμισμα στο R-2 (ψηλό), επίσης με σταθερές προοπτικές.
Η σταθερή προοπτική εξισορροπεί την πρόσφατη ευνοϊκή δημοσιονομική δυναμική έναντι σημαντικών καθοδικών κινδύνων για τις δημοσιονομικές και οικονομικές προοπτικές, αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο οίκος αξιολόγησης.
Ο οίκος επισημαίνει ότι αναμένει από τη νέα κυβέρνηση να παραμείνει προσηλωμένη στη δημοσιονομική σύνεση.
Όπως αναφέρει, τα δημοσιονομικά ισοζύγια έχουν βελτιωθεί σημαντικά το περασμένο έτος. Το ισοζύγιο του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης μετατράπηκε σε πλεονασματικό με 2,3% του ΑΕΠ από έλλειμμα 1,7% το 2021, λόγω της μεγάλης μείωσης των δημοσίων μέτρων στήριξης για τον κορωνοϊό. Επιπλέον, τα ονομαστικά φορολογικά έσοδα ενισχύθηκαν από τον υψηλό πληθωρισμό και την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 5,6% το 2022, σημειώνει.
"Αυτή η ευνοϊκή δημοσιονομική και οικονομική δυναμική συνέβαλε στην αισθητή πτώση του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σε ένα αν και ακόμη υψηλό 86,5% το 2022 από 101% το 2021. Κατά την άποψη της DBRS Morningstar, η διατήρηση αυτής της πτωτικής τάσης στις μετρήσεις του χρέους είναι το κλειδί για την αύξηση της ανοδικής πίεσης στην αξιολόγηση", σημειώνει ο DBRS στην ανακοίνωσή του.
Ο οίκος επισημαίνει ότι αναμένει από τη νέα κυβέρνηση να παραμείνει προσηλωμένη στη δημοσιονομική σύνεση. Επιπλέον, εκτιμά ότι η μελλοντική δυναμική της οικονομικής ανάπτυξης είναι πιθανό να υποστηριχθεί από το άνοιγμα τουριστικών εγκαταστάσεων μεγάλης κλίμακας και τις εισροές κεφαλαίων από το πρόγραμμα Next Generation EU.
Ταυτόχρονα, η DBRS Morningstar σημειώνει ότι οι οικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές εκτίθενται σε σημαντικούς καθοδικούς κινδύνους, όπως η περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης στην Ουκρανία και η πρόσφατη αξιοσημείωτη αύξηση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής ευθραυστότητας. "Ενώ η ανθεκτικότητα του μεγάλου εγχώριου τραπεζικού τομέα σε ένα διεθνές χρηματοοικονομικό σοκ υποστηρίζεται από πολύ ισχυρά αποθέματα ρευστότητας, μια πιθανή περαιτέρω αύξηση της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής αστάθειας μπορεί να αποδυναμώσει την εξωτερική και εσωτερική ζήτηση σε σχέση με την κυπριακή οικονομία και, ως εκ τούτου, να επιβαρύνει φορολογικά έσοδα", σημειώνει.
Μια υψηλότερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να περιορίσει την πρόσφατη ευνοϊκή δυναμική του δημόσιου χρέους, προσθέτει ο οίκος. Εκτός από ένα πιθανό αναπτυξιακό σοκ, κίνδυνοι για τη δυναμική του χρέους ενδέχεται να προκύψουν από πιθανή πραγματοποίηση ενδεχόμενων υποχρεώσεων στον τραπεζικό τομέα που σχετίζεται με το ακόμη υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τραπεζικό σύστημα.
Οι αξιολογήσεις BBB υποστηρίζονται από ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον, τις υγιείς δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια και το ευνοϊκό προφίλ του δημόσιου χρέους, αναφέρει, καθώς και από τη θέση της Κύπρου στην ΕΕ, που διασφαλίζει την "ποιότητα των θεσμών", παρόλο, που όπως αναφέρει ο οίκος, οι δείκτες διακυβέρνησης έχουν αποδυναμωθεί τα τελευταία χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, η Κύπρος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω της υψηλής ακόμη επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους και του συγκριτικά χαμηλού επιπέδου παραγωγικότητας της εργασίας της οικονομίας. Επιπλέον, οι αξιολογήσεις της Κύπρου συνεχίζουν να περιορίζονται από το μικρό μέγεθος της οικονομίας της που βασίζεται στις υπηρεσίες, γεγονός που την καθιστά ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς, σημειώνει.
Ο οίκος σημειώνει ότι η αξιολόγηση της Κύπρου μπορεί να αναβαθμιστεί είτε με μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και διαρκή ισχυρή δημοσιονομική απόδοση που οδηγεί σε περαιτέρω μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους, είτε με στοιχεία που να αποδεικνύουν αυξημένη οικονομική ανθεκτικότητα και αύξηση των επιπέδων παραγωγικότητας της εργασίας, ή με συνδυασμό των δύο παραγόντων.
Από την άλλη, η αξιολόγηση θα μπορούσε να υποβαθμιστεί είτε εξαιτίας σημαντικής επιδείνωσης της τροχιάς του δημόσιου χρέους, πιθανώς λόγω παρατεταμένης περιόδου ασθενούς ανάπτυξης, αυξανόμενων δημοσιονομικών πιέσεων ή υλοποίησης μεγάλων ενδεχόμενων υποχρεώσεων, ή λόγω ουσιαστικής αντιστροφής της πτωτικής τροχιάς στο απόθεμα των ΜΕΔ στον τραπεζικό τομέα, καθώς και με συνδυασμό των παραπάνω παραγόντων.
Ο DBRS αναφέρει επίσης ότι μέτριες δημοσιονομικές πιέσεις είναι πιθανό να προκληθούν από το ΓεΣΥ και την εφαρμογή του σχεδίου "Ενοίκιο έναντι δόσης" της ΚΕΔΙΠΕΣ, καθώς και από μελλοντικές αλλαγές στη διεθνή φορολογία εταιρειών, δεδομένου του σχετικά υψηλού μεριδίου της Κύπρου στα δημοσιονομικά έσοδα που προέρχονται από αυτή την πηγή. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων ανήλθαν στο 6,5% του ΑΕΠ το 2021 σε σύγκριση με μέσο όρο 3,1% για τις χώρες του ΟΟΣΑ.
Επιπλέον, αναφέρει ότι οι πρόσφατες αυξήσεις επιτοκίων, αν συνεχιστούν, μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένο κόστος χρηματοδότησης της κυβέρνησης, το οποίο είχε μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια. Σημειώνεται ωστόσο ότι οι κίνδυνοι από την αύξηση των επιτοκίων χρηματοδότησης μετριάζονται από το ευνοϊκό προφίλ χρέους λόγω της επέκτασης της μέσης διάρκειας του χρέους τα τελευταία χρόνια, που φτάνει τα 7,3 έτη το 2022, από 4,5 έτη το 2012. Επιπλέον, οι πιθανοί κίνδυνοι βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης μετριάζονται από το μεγάλο χρηματικό απόθεμα της κυβέρνησης που ανερχόταν στο 9,7% του ΑΕΠ τον Δεκέμβριο του 2022 και καλύπτεται περίπου το 68% των συνολικών εξαγορών χρέους κατά το 2023 και το 2024.
Αναφορικά με την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών, σημειώνει ότι οι κίνδυνοι έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αλλά εξακολουθούν να είναι υψηλότεροι από ό,τι στις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ. Παρόλο που ο δείκτης ΜΕΔ μειώθηκε σημαντικά στο 9,5% τον Δεκέμβριο του 2022, κυρίως λόγω των πωλήσεων και των διαγραφών προβληματικών δανείων, εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλότερος από ό,τι στις περισσότερες άλλες οικονομίες της Ευρωζώνης που διαμορφώθηκε στο 2,9% τον Σεπτέμβριο του 2022. Ο οίκος σημειώνει τον κίνδυνο αύξησης των ΜΕΔ στο μέλλον εξαιτίας της ισχυρής αύξησης των επιτοκίων.
Επιπλέον, ο DBRS Morningstar σημειώνει ότι το απόθεμα των δανείων του Σταδίου 2, αν και μειώθηκε, εξακολουθεί να είναι αισθητά πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα. Τα δάνεια του Σταδίου 2 αντιπροσώπευαν το 12% των ακαθάριστων δανείων τον Δεκέμβριο του 2022, από 9% τον Δεκέμβριο του 2019. Η αύξηση οφείλεται σε ανοίγματα προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και ενδέχεται να υποδηλώνει αυξανόμενους κινδύνους ποιότητας του ενεργητικού, σημειώνει.
Αντίθετα, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα υποστηρίζεται από την ισχυρή κεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα, η οποία έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, με τον μέσο δείκτης κεφαλαίων Tier 1 να ανέρχεται σε 20,6% τον Σεπτέμβριο του 2022 σε σύγκριση με 15,9% τον Δεκέμβριο του 2016.
"Επιπλέον, ο τραπεζικός τομέας έχει δημιουργήσει πολύ ισχυρά αποθέματα ρευστότητας τα τελευταία χρόνια καθώς μεγάλη εισροή καταθέσεων κατοίκων από νοικοκυριά και επιχειρήσεις διοχετεύτηκε κυρίως σε μετρητά των τραπεζών", αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο οίκος, σημειώνοντας ότι τα μετρητά και οι καταθέσεις αντιπροσώπευαν το 37% του συνολικού ενεργητικού τον Σεπτέμβριο του 2022.
Αντίθετα, το σχετικό μέγεθος του χαρτοφυλακίου εγχώριων δανείων μειώθηκε λόγω της απομόχλευσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων στον απόηχο της κρίσης 2012-2013, με το ιδιωτικό μη χρηματοοικονομικό χρέος να μειώνεται στο 169% του ΑΕΠ τον Σεπτέμβριο του 2022 από 282% τον Μάρτιο του 2015 και να βρίσκεται πλέον σε παρόμοιο επίπεδο με αυτό των περισσότερων άλλων οικονομιών της ζώνης του ευρώ.
Τέλος, ο DBRS αναφέρει ότι η αξιολόγηση υποστηρίζεται από το σταθερό πολιτικό περιβάλλον, καθώς δεν αναμένει σημαντική αλλαγή στην κατεύθυνση της πολιτικής υπό τη νέα κυβέρνηση, ιδιαίτερα αναφορικά με τη δημοσιονομική πολιτική και τις μεταρρυθμίσεις που ενσωματώνονται στο σχέδιο ανάκαμψης της Κύπρου, που στοχεύουν στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης, στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στην τόνωση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της οικονομίας. "Η εφαρμογή του σχεδίου θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της κυβέρνησης να συγκεντρώσει επαρκή υποστήριξη στο κοινοβούλιο για την ψήφιση νομοθεσίας", υπογραμμίζει.
