ΚΥΠΕ
Συνεχίζεται η αύξηση των τιμών κατοικιών κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023, ωθούμενη κυρίως από τις αυξήσεις στις τιμές διαμερισμάτων. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιοποίησε την Τρίτη η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚ) της ΚΤΚ συνέχισε την ανοδική του πορεία, καταγράφοντας αύξηση τόσο σε ετήσια όσο και σε τριμηνιαία βάση.
Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023, οι τιμές κατοικιών συνέχισαν να καταγράφουν ανοδική πορεία, παρά τη μικρή μείωση στη ζήτηση τους, που αποτυπώνεται στα στοιχεία συγκριτικών πωλήσεων του ΤΚΧ. Με την άνοδο των στεγαστικών επιτοκίων να έχει επηρεάσει σημαντικά τη ζήτηση νέων στεγαστικών δανείων, τη ζήτηση από ξένους αγοραστές να ομαλοποιείται, την προσφορά οικιστικών ακινήτων να αυξάνεται και τις τιμές των κατασκευαστικών υλικών να σταθεροποιούνται, ο ΔΤΚ αναμένεται να καταγράψει πιο συγκρατημένες αυξήσεις βραχυπρόθεσμα.
Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ), ο συνολικός αριθμός πωλητηρίων εγγράφων που κατατέθηκαν στα Επαρχιακά γραφεία, και τα οποία αφορούν όλους τους τύπους ακινήτων, κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023 σημείωσε επιβραδυνόμενη αύξηση σε ετήσια βάση.
Η εν λόγω αύξηση στη συνολική ζήτηση ακινήτων προήλθε από τους εγχώριους αγοραστές, ενώ παρατηρήθηκε μείωση στον αριθμό πωλητηρίων εγγράφων που κατατέθηκαν από ξένους αγοραστές. Επιπλέον, παρατηρείται μείωση και στον αριθμό εγγραφών εταιρειών ξένων συμφερόντων μέσω της Μονάδας Διευκόλυνσης Εταιρειών σε σχέση με το 2022, στα πλαίσια της “Στρατηγικής για την Προσέλκυση Εταιρειών για Δραστηριοποίηση ή/και Επέκταση των Δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο” (headquartering policy).
Από την πλευρά της ζήτησης, σύμφωνα με τα στοιχεία συγκριτικών πωλήσεων του ΤΚΧ, η συνολική αξία και ο αριθμός συναλλαγών οικιστικών ακινήτων (οικίες και διαμερίσματα) κατά το 2023 σημείωσαν μικρή μείωση σε σύγκριση με το 2022. Σ’ αυτό συνέτεινε η συνεχιζόμενη αύξηση στα επιτόκια στεγαστικών δανείων, η οποία καταγράφηκε και κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023, όπως και η μείωση στην έγκριση νέων στεγαστικών δανείων το 2023 σε σχέση με το 2022.
Επίσης, συνεχίζει να καταγράφεται σχετικά μεγαλύτερη ζήτηση διαμερισμάτων σε σχέση με τις οικίες. Αυτό πηγάζει από τη στροφή των αγοραστών σε μικρότερου μεγέθους ακίνητα, όπως αντανακλάται στα μειωμένα τετραγωνικά ανά οικιστική μονάδα για την οποία εκδόθηκε άδεια οικοδομής.
Από την πλευρά της προσφοράς, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αυτή είναι περιορισμένη σε σχέση με τα ψηλά επίπεδα ζήτησης. Το γεγονός αυτό φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει στην αύξηση του ΔΤΚ. Εντούτοις, η αύξηση στον αριθμό οικιστικών μονάδων για τα οποία εκδόθηκε άδεια οικοδομής κατά το 2023, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ήδη υπάρχει σημαντικός αριθμός κατασκευαστικών έργων υπό κατασκευή, αναμένεται να αυξήσουν την προσφορά οικιστικών ακινήτων στο μεσοπρόθεσμο μέλλον, η οποία αναμένεται να αμβλύνει τις εν λόγω πιέσεις για άνοδο των τιμών
Αύξηση 2,3% στο δείκτη τιμών κατοικιών
Ο ΔΤΚ (οικίες και διαμερίσματα) κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023 κατέγραψε αύξηση 2,3% σε σχέση με αύξηση 2,2% το προηγούμενο τρίμηνο. Η άνοδος του ΔΤΚ κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο προήλθε από αύξηση 1,8% στις τιμές των οικιών και 3,2% στις τιμές διαμερισμάτων.
Σε ετήσια βάση, καταγράφεται αύξηση 8,3% στις τιμές κατοικιών το τέταρτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με 7,6% το τρίτο τρίμηνο του 2023. Οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν αύξηση 12,7% και των οικιών 5,7% κατά το υπό εξέταση τρίμηνο.
Όπως αναφέρεται, η άνοδος των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, ένεκα της ενιαίας περιοριστικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, έχει αυξήσει το κόστος δανεισμού για υφιστάμενους αλλά και δυνητικούς νέους πελάτες των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, επηρεάζοντας τη ζήτηση νέων δανείων για αγορά κατοικίας το 2023. Η εξέλιξη αυτή φαίνεται να έχει επηρεάσει τη ζήτηση οικιστικών ακινήτων, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία συγκριτικών πωλήσεων του ΤΚΧ, με τη συνολική αξία και αριθμό συναλλαγών οικιστικών ακινήτων κατά το 2023 να σημειώνουν μείωση σε σύγκριση με το 2022.
Σημαντικές αυξήσεις σε Λεμεσό και Λάρνακα
Οι τιμές κατοικιών σε τριμηνιαία βάση σημείωσαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες για τέταρτη συνεχόμενη τριμηνία και κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία καταγράφηκε αύξηση 1,5%, στη Λεμεσό 3%, στη Λάρνακα 2,5%, στην Πάφο 2,7% και στην Αμμόχωστο 2,1%.
Όσον αφορά τις ετήσιες μεταβολές στους ΔΤΚ ανά επαρχία, καταγράφηκε αύξηση σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 5,1%, στη Λεμεσό κατά 10,7%, στη Λάρνακα κατά 11%, στην Πάφο κατά 8,3% και στην Αμμόχωστο κατά 9,5%.
Οι τιμές των οικιών, σε τριμηνιαία βάση, κατέγραψαν αυξήσεις σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 1,5%, στη Λεμεσό κατά 2,5%, στη Λάρνακα κατά 1,2%, στην Πάφο κατά 1,7% και στην Αμμόχωστο κατά 1,4%. Σε ετήσια βάση, οι τιμές οικιών κατέγραψαν αύξηση επίσης σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, οι τιμές οικιών στη Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο αυξήθηκαν κατά 5%, 6,5%, 7,7%, 2,6% και 10,9%, αντίστοιχα.
Μείωση στις πωλήσεις σε ξένους αγοραστές
Κατά το υπό εξέταση τρίμηνο, σημειώθηκε αύξηση 21,5% σε ετήσια βάση στον αριθμό ακινήτων που πωλήθηκαν σε εγχώριους αγοραστές (2.437 σε σύγκριση με 2.005 το τέταρτο τρίμηνο του 2022,) ενώ ο αριθμός ακινήτων που πωλήθηκαν σε ξένους αγοραστές μειώθηκε κατά 10,2% σε ετήσια βάση (1.611 σε σύγκριση με 1.794 το τέταρτο τρίμηνο του 2022).
Η ζήτηση από εγχώριους αγοραστές οφείλεται, μεταξύ άλλων και σε επενδύσεις για σκοπούς ενοικίασης (buy-to-let).
Το 2023 πέραν του 70% της συνολικής αξίας συναλλαγών αφορά οικιστικά ακίνητα με τις συναλλαγές διαμερισμάτων να είναι σημαντικά μεγαλύτερες σε αξία σε σύγκριση με τις συναλλαγές οικιών.
Οι συναλλαγές γης (χωράφια και οικόπεδα) αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία συναλλαγών μετά τα οικιστικά ακίνητα, συγκεντρώνοντας, όμως, μικρότερο μερίδιο της αγοράς ακινήτων (16% της συνολικής αξίας συναλλαγών).
Το 2022 και 2023 η συνολική αξία και αριθμός συναλλαγών οικιστικών ακινήτων ξεπέρασαν τα επίπεδα του 2019, αποτυπώνοντας τη δυναμική της ζήτησης. Όπως αναφέρεται, η μείωση στη συνολική αξία και στον αριθμό συναλλαγών οικιστικών ακινήτων κατά το 2023 σε σύγκριση με το 2022 (κατά 10% και 1,8%, αντίστοιχα) ενδεχομένως να αντανακλά τις εξελίξεις στα πλαίσια του headquartering policy. Συγκεκριμένα, ενώ το 2022 οι εγγραφές εταιρειών ξένων συμφερόντων μέσω της Μονάδας Διευκόλυνσης Εταιρειών ανήλθαν στις 1.640, το 2023 καταγράφηκε μείωση με τον αριθμό εγγραφών εταιρειών ξένων συμφερόντων να ανέρχεται στις 2863.
