Kathimerini.gr
Η τουρκική λίρα έχει ανατιμηθεί τελευταία και ορισμένες από τις μεγαλύτερες τουρκικές τράπεζες πέτυχαν να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους. Φαίνεται λοιπόν πως, παρά τα δυσθεώρητα χρέη και τη μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της, η Τουρκία θα κατορθώσει να αντιπαρέλθει τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας χωρίς να υποχρεωθεί σε μια ταπεινωτική προσφυγή στο ΔΝΤ.
Οπως σχολιάζει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, η τουρκική λίρα έχει ανακάμψει τις τελευταίες εβδομάδες, μετά τη συνεχιζόμενη διολίσθηση που σημείωνε τον περασμένο μήνα και μέχρι τις αρχές Μαΐου. Είχε προηγηθεί, στη διάρκεια του Μαρτίου και του Απριλίου, η υποχώρησή της σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, κάτω και από εκείνα στα οποία βρισκόταν το καλοκαίρι του 2018, όταν η χώρα βυθιζόταν σε μια επικίνδυνη νομισματική κρίση.
Τις τελευταίες εβδομάδες, όμως, άρχισε να ανακάμπτει, όταν οι τουρκικές αρχές επέβαλαν σειρά περιορισμών στις δυνατότητες των ξένων επενδυτών να διεξάγουν συναλλαγές σε τουρκικές λίρες. Ενισχύθηκε, άλλωστε, περαιτέρω τις τελευταίες ημέρες, μετά τη συμφωνία της Αγκυρας με το Κατάρ και την επέκταση του swap νομισμάτων ανάμεσα στις δύο χώρες. Η ισοτιμία διαμορφώνεται στις 6,77 λίρες προς ένα δολάριο.
Η εν λόγω συμφωνία θα ενισχύσει μερικώς τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας με το αντίστοιχο των 10 δισ. δολαρίων σε ριάλ του Κατάρ.
Αναπληρώνεται, έτσι, ώς ένα βαθμό το κενό στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας, η οποία, παρά τη διπλωματική εκστρατεία της, δεν κατόρθωσε να πείσει ούτε την αμερικανική Federal Reserve ούτε τις κεντρικές τράπεζες της Ιαπωνίας και της Βρετανίας να προχωρήσουν σε ανάλογες συμφωνίες swap νομισμάτων με την τουρκική λίρα.
Κάλυψη υποχρεώσεων
Τις τελευταίες εβδομάδες πολλές από τις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες, μεταξύ των οποίων οι Akbank και Is Bank, αλλά και η κρατική τράπεζα Vakifbank πέτυχαν να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους, που ανέρχεται σε πολλά δισ. δολάρια. Απομακρύνεται, έτσι, το ενδεχόμενο να μην καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. Δεν έχουν, άλλωστε, καταγραφεί πτωχεύσεις μεγάλων τουρκικών επιχειρήσεων, παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισαν πρόσφατα, όταν διολίσθαινε συνεχώς η τουρκική λίρα, καθώς πολλές από αυτές έχουν μεγάλο όγκο χρέους σε ξένο νόμισμα.
Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα ο Ρότζερ Κέλι, οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, σχολίασε τους ελιγμούς με τους οποίους η Τουρκία αποφεύγει την πτώχευση και την προσφυγή στο ΔΝΤ. Ομολογεί χαρακτηριστικά ότι έχει κατά καιρούς αισθανθεί σαν το μικρό παιδί που φώναξε αδικαιολόγητα «λύκος» όσον αφορά την Τουρκία και προσθέτει πως «φαίνεται πολύ πιθανόν ότι, με διάφορους ελιγμούς, θα τα καταφέρει και πάλι, όπως έχει κάνει στο παρελθόν».
Εν ολίγοις, οι εξελίξεις κατατείνουν στο συμπέρασμα πως η κυβέρνηση Ερντογάν θα κατορθώσει να αποφύγει μια προσφυγή της Τουρκίας στο ΔΝΤ, που αποτελεί ανάθεμα για τον Τούρκο πρόεδρο αλλά και για τον τουρκικό λαό. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει επανειλημμένως υποσχεθεί πως δεν θα υποκύψει στις πιέσεις ξένων κέντρων και των χρηματοπιστωτικών οργανισμών τους και δεν θα δέσει ποτέ την Τουρκία στα «δεσμά» του ΔΝΤ. Αρνήθηκε, μάλιστα, να το κάνει ακόμη και το καλοκαίρι του 2018, όταν η νομισματική κρίση οδήγησε την τουρκική οικονομία σε ύφεση αλλά και σε εκτίναξη του πληθωρισμού και της ανεργίας. Σύμφωνα, άλλωστε, με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ιδρύματος Οικονομικών Ερευνών της Κωνσταντινούπολης, το 70% των Τούρκων τάσσεται κατηγορηματικά κατά μιας προσφυγής στο ΔΝΤ, έχοντας, βέβαια, αρνητική εμπειρία από τις πολιτικές του.
Η πανδημία έχει αποδυναμώσει σαφώς την οικονομία της Τουρκίας και έχει επιδεινώσει τη δημοσιονομική της κατάσταση, όπως άλλωστε και όλων των οικονομιών, με αποτέλεσμα πάνω από 90 χώρες να έχουν ζητήσει τις τελευταίες εβδομάδες την αρωγή του ΔΝΤ. Τη βρήκε, άλλωστε, σε μια περίοδο που είχε συγκεντρώσει μεγάλο εξωτερικό χρέος και με μειωμένα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Η Τουρκία πρέπει να αποπληρώσει χρέος ύψους 169 δισ. δολαρίων, που λήγει μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
Στο μεταξύ, έχουν μειωθεί δραματικά τα συναλλαγματικά διαθέσιμά της έπειτα από αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος, που στόχευαν να ανακόψουν την πτώση της τουρκικής λίρας. Ετσι, τα διαθέσιμά της, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού της χώρας, έχουν περιορισθεί σε μόλις 84 δισ. δολάρια. Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις ορισμένων αναλυτών, αν από αυτά αφαιρεθούν τα δάνεια της κεντρικής τράπεζας από τις τουρκικές τράπεζες, τότε τα διαθέσιμα της Τουρκίας έχουν εξανεμισθεί πλήρως. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, η Τουρκία αντιμετωπίζει ένα χρηματοδοτικό κενό ύψους περίπου 20 δισ. δολαρίων για το τρέχον έτος. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση Ερντογάν σπεύδει να κηρύξει λήξασα την πανδημία και να προχωρήσει σε μια επανεκκίνηση ζωτικών τομέων της οικονομίας και ιδιαιτέρως όσων φέρνουν σκληρό νόμισμα στη χώρα, όπως ο τουρισμός.
Οπως τονίζει ο Καντρί Σαμσουνλού, διευθύνων σύμβουλος της κοινοπραξίας που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, «η Τουρκία είναι αποφασισμένη να ανοίξει τις πόρτες της χώρας στον τουρισμό». Ο ίδιος δηλώνει αισιόδοξος για την εικόνα που θα έχει η τουρκική οικονομία το δεύτερο ήμισυ του έτους, ενώ προβλέπει αργή αλλά σημαντική ανάκαμψη τους τελευταίους τέσσερις μήνες του 2020.
