Χάος έχουν προκαλέσει οι υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς έχουν αντίκτυπο στις καλλιέργειες, στα εμπορεύματα, στην ενέργεια και συνεπώς στις ίδιες τις οικονομίες. Τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορούν να γίνουν, όπως προειδοποιούν αναλυτές.
Ήδη, το 2024 τείνει να αναδειχθεί στο πιο θερμό έτος στην ιστορία του πλανήτη, καθώς το Βόρειο Ημισφαίριο οδεύει προς το καλοκαίρι. Οι τιμές ορισμένων από τα πιο σημαντικά εμπορεύματα – φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια και σπόροι όπως σιτάρι και σόγια – αυξάνονται με αμείωτο ρυθμό. Χάος επικρατεί και στις θαλάσσιες μεταφορές, από την Ερυθρά Θάλασσα έως τη Διώρυγα του Παναμά, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος καταστροφικών πυρκαγιών.
Οι προοπτικές αυτές αποτελούν μία ζοφερή υπενθύμιση για το πώς αυτές οι ακραίες καιρινές συνθήκες στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, επιδεινώνουν τον πληθωρισμό, ανεβάζουν το κόστος ενέργειας, τροφίμων και καυσίμων. Οι συχνές φυσικές καταστροφές υπογραμμίζουν τον κίνδυνο ερημοποίησης περιοχών και αύξησης του κόστους ασφαλειών, ενώ την ίδια στιγμή γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη η πρόβλεψη. Πέρυσι, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι σεισμοί προκάλεσαν παγκοσμίως ζημιές ύψους 250 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με την Munich Re.
Ορισμένοι ειδικοί προβλέπουν ότι οι τιμές φυσικού αερίου στις ΗΠΑ μπορεί να αυξηθούν επιπλέον 50%, ενώ σε ράλι επιδίδονται ήδη οι τιμές σίτου και καφέ.
Παγκοσμίως, οι τέσσερις πρώτοι μήνες του 2024 ήταν οι θερμότεροι σε διάρκεια 175 ετών, σύμφωνα με τα Εθνικά Κέντρα για Πληροφορίες σχετικές με το Περιβάλλον. Το φετινό έτος θα συμπεριληφθεί στα πέντε πιο θερμά που έχουν καταγραφεί στη Γη, με πιθανότητα 61% να ξεπεράσει το 2023 και να κατακτήσει την πρωτιά.
Ακόμη χειρότερα, η άνοδος της θερμοκρασίας στους ωκεανούς απειλεί να προκαλέσει καταστροφικούς τροπικούς κυκλώνες. Το φαινόμενο La Nina, που αναμένεται να εκδηλωθεί τον Αύγουστο, θα ξεπεράσει σε μέγεθος τους τυφώνες στον Ατλαντικό δημιουργώντας συνθήκες ξηρασίας στις Δυτικές και Νότιες πολιτείες των ΗΠΑ.
Για την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές πετρελαίου, ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν είναι ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας ή το Ιράν ή ο πόλεμος Χαμάς-Ισραήλ, επισημαίνει ο Έντγουαρντ Μόρς, ανώτατος σύμβουλος της Hartree Partners και πρώην επικεφαλής του τμήματος ερευνών σε εμπορεύματα της Citigroup. «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το καλοκαίρι, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι η περίοδος των τυφώνων στον Κόλπο του Μεξικού».
Αυτές είναι οι αγορές που μπορεί να παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη μεταβλητότητα:
Οι τιμές φυσικού αερίου ακολουθούν την ανιούσα
Τα προθεσμιακά φυσικού αερίου στις ΗΠΑ μπορεί να φθάσουν τα 4 δολάρια ανά εκατομμύριo βρετανικές θερμικές μονάδες φέτος, εάν οι υψηλές θερμοκρασίες αυξήσουν την χρήση των κλιματιστικών, αναφέρει ο Γκάρι Κάνινγκχαμ, διευθυντής έρευνας αγοράς της Tradition Energy. Την ίδια στιγμή, οι παραγωγοί περιορίζουν την παραγωγή από τα σχιστολιθικά κοιτάσματα ως απάντηση στις μέχρι τώρα σχετικά χαμηλές τιμές, γεγονός που θα ανοίξει την πόρτα για πιο σφιχτή προσφορά στην αγορά.
Η Ευρώπη, η οποία δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται στην ρωσική προσφορά ενέργειας, ανταγωνίζεται με την Ασία για LNG από εξαγωγείς, όπως ΗΠΑ, Κατάρ και Νιγηρία. Τα funds έχουν γίνει πιο bullish για τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου για πρώτη φορά μετά την ενεργειακή κρίση, προειδοποιώντας για ελλιπή προσφορά.
«Το φετινό καλοκαίρι θα έχουμε κύμα καύσωνα, ειδικά σε ΗΠΑ και Ευρώπη», αναφέρει ο Τζένιφερ Φράνσις, επιστήμονας της Woodwell Climate Research Center.
Τα κύματα καύσωνα στη ΝΑ Ασία αρχής γενομένης τον Απρίλιο ώθησαν τους traders της περιοχής να αυξήσουν τις προμήθειες. Ακόμη και η Αίγυπτος, παραδοσιακός εξαγωγέας, αναγκάστηκε να προσφύγει σε αγορές LNG, ενώ και στην Ινδία αυξάνεται η ζήτηση για καύσιμα, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Petronet.
Σε Ευρώπη και Ασία, η «τέλεια καταιγίδα» του καύσωνα, των διακοπών των αμερικανικών εξαγωγών λόγω τυφώνων και της επιδείνωσης της ξηρασίας στη Λατινική Αμερική θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές σε άνοδο 50% πάνω από τα σημερινά επίπεδα, σύμφωνα με ανάλυση της Citigroup.
Πιθανά μπλακάουτ
Οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας διατρέχουν παρόμοιο κίνδυνο από μια άνοδο της ζήτησης. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες σε όλο το Τέξας δοκιμάζουν το δίκτυο της πολιτείας, με τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας παράδοσης Αυγούστου να ξπερνούν τα 200 δολάρια ανά μεγαβατώρα, αγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο από το 2022 για αυτήν την εποχή. Ο ανοδικός κίνδυνος είναι τεράστιος: Οι τιμές αυξήθηκαν περισσότερο από 800% τον περασμένο Αύγουστο εν μέσω καύσωνα. Και η πολιτεία έχει επανειλημμένως φθάσει στα πρόθυρα εκτεταμένων μπλακ άουτ τα τελευταία δύο καλοκαίρια.
Στην Ευρώπη, η μεγάλη ζέστη μπορεί να αναγκάσει ορισμένους πυρηνικούς σταθμούς στη Γαλλία – που καλύπτουν περίπου το 70% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας – να κλείσουν. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί αντιδραστήρες βασίζονται σε ποτάμια για ψύξη και όταν οι θερμοκρασίες του νερού είναι πολύ υψηλές, οι περιβαλλοντικοί κανόνες για την προστασία της υδρόβιας άγριας ζωής μπορεί να αναγκάσουν τις εγκαταστάσεις να κλείσουν προσωρινά.
Απειλή για τον πληθωρισμό
Οι προβλέψεις για επίμονα υψηλές τιμές των βασικών εμπορευμάτων θα συνεχίσουν να υπονομεύουν τη «μάχη» της Fed για τον πληθωρισμό και να ενισχύουν τον κίνδυνο τα επιτόκια να παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η προοπτική αυτή υπονομεύει και την προεκλογική εκστρατεία του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν καθώς το κόστος διαβίωσης για τους Αμερικανούς έχει γίνει απρόσιτο.
Τα κύματα καύσωνα αναμένεται επίσης να «πνίξουν» την οικονομία των ΗΠΑ περιορίζοντας την παραγωγικότητα των εργαζομένων στις κατασκευές και τις επενδύσεις κεφαλαίων, σύμφωνα με μελέτη της περιφερειακής κεντρικής τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο. Εάν δεν γίνουν μεγάλης κλίμακας προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, μελλοντικές αυξήσεις στην έντονη θερμότητα θα μειώσουν το απόθεμα κεφαλαίου ή την αξία των συσσωρευμένων επενδύσεων κατά 5,4% και την ετήσια κατανάλωση κατά 1,8% έως το 2200.
Κρίσεις προσφοράς
Για τις αγορές αγροτικών αγαθών, οι διαταραχές της προσφοράς συνιστούν τη μεγαλύτερη απειλή.
Τα προθεσμιακά συμβόλαια σίτου έχουν φθάσει στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο και τα funds μειώνουν τα στοιχήματα για πτώση των τιμών που κρατούσαν για σχεδόν δύο χρόνια. Οι ξηρασία στη Ρωσία, που είναι κορυφαίος εξαγωγέας σιτηρών, ωθούν τους αναλυτές να αναθεωρήσουν πτωτικά τις προβλέψεις τους για τη σοδειά, τη στιγμή που οι καλλιέργειες στη Δυτική Ευρώπη έχουν πληγεί από την υπερβολική βροχόπτωση και οι επιθέσεις σε γεωργικές υποδομές της Ουκρανίας απειλούν τις εξαγωγές της.
Στη Βόρειο Αμερική, μεγάλο μέρος του κορυφαίου παραγωγού των ΗΠΑ στο Κάνσας υποφέρει από ακραία ξηρασία. Μέχρι στιγμής, οι εκτιμήσεις για φέτος δείχνουν ότι οι καλλιέργειες σίτου της πολιτείας θα παράγουν περισσότερα από ό,τι το 2023, όταν η ξηρασία ήταν το ίδιο έντονη. Ωστόσο, με περισσότερο από έναν μήνα πριν από το θερισμό, μεγαλύτερη ξηρασία ή έντονη ζέστη θα υποβάθμιζε ακόμη περισσότερο τις προβλέψεις.
Οι ακραίες καιρικές συνθήκες ήταν ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στο ράλι του κακάο με τις αγορές καφέ να αντιμετωπίζουν τώρα παρόμοιους κινδύνους. Τα προθεσμιακά του καφέ αράμπικα, των κόκκων υψηλότερης ποιότητας που προτιμούν εταιρείες όπως η Starbucks, θα μπορούσαν να αυξηθούν περίπου 30% στα 2,60 δολάρια η λίβρα τους επόμενους μήνες, εάν επικρατήσουν δυσμενείς καιρικές συνθήκες και συνεχιστούν τα προβλήματα στην παραγωγή της Βραζιλία και του Βιετνάμ.
Η αγορά πετρελαίου
Ο καύσωνας μπορεί να επηρεάσει επίσης, κάθε γωνιά της αγοράς πετρελαίου, από την παραγωγή έως τη διύλιση.
Πέρυσι, οι χειρότερες μέχρι σήμερα πυρκαγιές δασών στον Καναδά αναγκάσαν διυλιστήρια πετρελαίου και φυσικού αερίου να κλείσουν με αποτέλεσμα να πληγεί παραγωγή της τάξης των 300.000 βαρελιών ημερησίως.
Η συνεχιζόμενη ζέστη μπορεί να πλήξει τις δραστηριότητες των διυλιστηρίων, επηρεάζοντας την ικανότητά τους να διατηρούν σταθερές θερμοκρασίες, ενώ απειλεί να διακόψει αγωγούς πετρελαίου, προκαλώντας συσσώρευση αερίων. Επίσης, ορισμένοι traders προετοιμάζονται για μία ασυνήθιστα υψηλή δραστηριότητα σε τυφώνες, μία ακόμη απειλή για τα διυλιστήρια πετρελαίου.
Ναυτιλία
Ενδεχομένως να επηρεαστούν και οι μεταφορές μέσω τάνκερ, με την ξηρασία να δημιουργεί προβλήματα διέλευσης σε βασικά στενά, όπως στη Διώρυγα του Σουέζ.
Ο Ρήνος – που αποτελεί την πιο δραστήρια εμπορική πλωτή εμπορική οδό με μεταφορές πλήθους εμπορευμάτων, από ντίζελ έως άνθρακα από το λιμάνι του Ρότερνταμ στην Ολλανδία – έχει υπερβολικά χαμηλή στάθμη υδάτων τα τελευταία χρόνια.
Τους επόμενους μήνες, η απειλή των ακραίων καιρινών φαινομένων αναμένεται να κρατήσει σε ύψιστη επιφυλακή τους εμπόρους εμπορευμάτων, όπως αναφέρει ο Καρλ Νέιλ, αναλυτής της StoneX Group.
«Η αβεβαιότητα φέρνει αστάθεια. Πώς θα επηρεαστούν οι σοδειές του καλοκαιριού από τους καύσωνες; Πώς θα μπορέσουν να γεμίσουν οι αποθηκευτικοί χώροι με φυσικό αέριο με τόσο υψηλή ζήτηση; Η αγορά αρχίζει να προεξοφλεί στις τιμές όλη αυτή την αβεβαιότητα».
Πηγές: moneyreview.gr, Bloomberg
