Του Απόστολου Τομαρά
Τα όσα είπε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεναπό το βήμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ε.Ε, αναμφίβολα μπορούν να διαφοροποιήσουν τα σημερινά δεδομένα για τους ενεργειακούς διαδρόμους της ανατολικής Μεσογείου.
Οι αναφορές στο φιλόδοξο έργο του EastMed αλλά και σε σταθμούς LNG σε τρείς χώρες (Κύπρο, Ελλάδα και Πολωνία) για μεταφορά των αποθεμάτων ΦΑ της ανατολικής Μεσογείου στις ευρωπαϊκές αγορές, ανακατεύουν την ενεργειακή τράπουλα βάζοντας την ευρύτερη περιοχή στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Ε.Ε. Οι αναφορές της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για την Κύπρο αν ληφθεί υπόψη πως η χώρα τοποθετείτε στο πυρήνα των σχεδιασμώντης Ε.Ε για απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Αυτό που όμως έχει προκαλέσει αίσθηση ήταν το σημείο τηςομιλίας της προέδρου της Κομισιόν για δίκτυο σταθμών LNG σε Κύπρο, Ελλάδα και Πολωνία. Για την Κύπρο η θέση της Κομισιόν ουσιαστικά αποτελεί μάνα εξ ουρανού μιας και βάζει και πάλι στην πρώτη γραμμή την διαχρονική φιλοδοξία της Λευκωσίας για δημιουργία χερσαίων υποδομών υγροποίησης ΦΑ στο Βασιλικό το οποίο στη συνέχεια θα διοχετεύεται στις αγορές.
Το Βασιλικό
Το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει και η Κύπρος στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ε.Ε, παρουσίασε στην «Κ» η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον. Σε συνέντευξή στην έντυπη έκδοση τηςπερασμένης Κυριακής και στο ερώτημα πως εντάσσεται η Κύπρος στους σχεδιασμούς για τη μεταφορά και υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ε.Ε, η ευρωπαία Επίτροπος ανάφερε πως το LNG μπορεί να καλύψει το 1/3 των εισαγωγών ΦΑ από τη Ρωσία.
«Αναμένουμε πως θα αντικαταστήσουμε περίπου 50bcmαπό τα 155bcm που εισάγουμε από τη Ρωσία με LNG. Είναι μια πιο ευέλικτη εναλλακτική σε σχέση με τους αγωγούς. Αναμφίβολα δεν θα μπορούσαμε σήμερα να απαντήσουμε στη ρωσική απειλή χωρίς τις επενδύσεις που έγιναν τη τελευταία δεκαετία σε τερματικούς σταθμούς LNG από την Ε.Ε. Έχουν ήδη ολοκληρωθεί σημαντικές υποδομές με τη στήριξη της Ε.Ε.
Μόνο φέτος, έργα κοινού ενδιαφέροντος για το φυσικό αέριο θα προσθέσουν συνολικά 20 bcm τον χρόνο στο ενεργειακό μας σύστημα». Η κα. Σίμσον αναφέρθηκε στο ενεργειακό κέντρο του Βασιλικού και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει τόσο για τις ανάγκες της Ε.Ε όσο και τηςεσωτερικής αγοράς της Κύπρου. «Στην Κύπρο θα ξεκινήσει τη λειτουργία της του χρόνου η πλωτή αποβάθρα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης στο Βασιλικό. Με δυνητική χωρητικότητα 2 bcmτον χρόνο, θα συμβάλει στο τέλος της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και θα επιτρέψει στη χώρα να απομακρυνθεί από τη χρήση του ρυπογόνου πετρελαίου».
Η νέα ανατολή του LNG
Σύμφωνα με πηγές από τις Βρυξέλλες η αναφορά την προέδρου τηςΚομισιόν για LNG και στην Κύπρο αφορά την προοπτική δημιουργίας χερσαίων υποδομών στο Βασιλικό. Ένα έργο που αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος της ενεργειακής πολιτικής τηςΚυπριακής Δημοκρατίας από την ανακάλυψη των πρώτων κοιτασμάτων, στο τεμάχιο 12.
Οι χερσαίες υποδομές επί κυπριακού εδάφους σε συνδυασμό με τις έρευνες που είχαν ξεκινήσει εντός τηςκυπριακής ΑΟΖ αποτέλεσαν από τα δυνατά χαρτιά της Κύπρου στη διαμόρφωση των γεωπολιτκών συμμαχιών που ακολούθησαν στην ανατολική Μεσόγειο. Τόσο η κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια όσο και Νίκου Αναστασιάδη, στη συνέχεια, θεωρούσαν πως η Κύπρος θα μπορούσε να έχει συμμετοχή στην ενεργειακή πίττα πέραν από της χώρας παραγωγού.
Το LNG στο Βασιλικό παρέμεινε στην κορυφή της πολιτικής στη Λευκωσία μέχρι το 2016 για να υποχωρήσει στη συνέχεια χωρίς ωστόσο να εγκαταλειφτείτελεσίδικα. Πίσω από την «εξασθένηση» της κυπριακής επιδίωξης φαίνεται να υπήρχαν γεωπολιτικές ισορροπίες όπως το Ισραήλ και η ζωηρή υποστήριξη στον αγωγό EastMed αλλά και η Αίγυπτος η οποία επιδιώκει να καταστεί το ενεργειακό κέντρο της ανατολικής Μεσογείου με τα δυο τερματικά υγροποίησης που διαθέτει.
Νέα προοπτική
Σε επίπεδο συνεργασιών η Κύπρος ευθυγραμμίστηκε με τιςυπόλοιπες χώρες των τριμερών σχημάτων ωστόσο ουδέποτε αποκήρυξε τις χερσαίες υποδομές επί κυπριακού εδάφους. Επίσημα η Λευκωσία πάντοτε μιλούσε, γενικά, για ενεργειακούς διαδρόμους ακόμα και την περίοδο που ο EastMed παρουσιαζόταν ως το εμβληματικό ενεργειακό έργο Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ. Στο παρασκήνιο τις όποιες φιλοδοξίες υπήρχαν για το LNG στο Βασιλικό τις συντηρούσε η ExxonMobil η οποία άφηνε ανοιχτή την προοπτική δημιουργίας ενός τερματικού υγροποίησης ΦΑ στην Κύπρο, υπό την αίρεση των ερευνών τόσο εντός της κυπριακής ΑΟΖ όσο και σε γειτονικά τεμάχια στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ.
