Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι κυπριακές τράπεζες σχεδιάζουν νέες τιμολογήσεις, σε μία προσπάθεια επανασχεδιασμού των τιμολογήσεων των δανείων που θα παραχωρούν. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023 θα δούμε στις κυπριακές τράπεζες μεγάλες αλλαγές στις τιμολογήσεις των νέων δανείων που θα δίνονται, φυσικά με αυξήσεις των επιτοκίων που θα τα συνοδεύουν, αφήνοντας ως μακρινή ανάμνηση την παρατεταμένη περίοδο που τα επιτόκια του δανεισμού ήταν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Έτσι, οι συνεχείς αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μια προσπάθεια να δαμάσει μέσω νομισματικών αποφάσεων τον πληθωρισμό, έχει βάλει τις τράπεζες της Κύπρου σε μία καινούργια άσκηση εργασίας, ώστε ο νέος δανεισμός να αντανακλά τις συνθήκες και το πλαίσιο των επιτοκίων που ζούμε τώρα. Οι δύο μεγάλες τράπεζες, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα, έχουν ήδη ανακοινώσει πως θα προχωρήσουν σε αυξήσεις, αλλά και έχουν επίσημα εκφράσει τις θέσεις τους για επανασχεδιασμό των τιμολογήσεων των δανείων τους.
Με ισχύ από τις 15/03/2023, το ποσό χρηματοδότησης της Τράπεζας Κύπρου από τις χρηματαγορές θα συμπεριλαμβάνει το ομόλογο υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας ύψους 300 εκατ. ευρώ που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2021 (Senior Preferred Bond) και φέρει σταθερό ετήσιο επιτόκιο ύψους 2,50% (κόστος χρηματοδότησης από τις χρηματαγορές). Όπως έχει ενημερώσει τους πελάτες της, εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια της Τράπεζας να συμπεριλάβει ανά πάσα στιγμή το κόστος νέων μελλοντικών χρηματοδοτήσεων από τις χρηματαγορές (wholesale funding) στη μεθοδολογία υπολογισμού των βασικών επιτοκίων της Τράπεζας, εάν κριθεί απαραίτητο. Συγχρόνως, όλες οι πιστωτικές διευκολύνσεις που συνδέονται με τα βασικά επιτόκια της Τράπεζας επηρεάζονται από την συμπερίληψη του κόστους χρηματοδότησης από τις χρηματαγορές. Οι πιστωτικές διευκολύνσεις που συνδέονται με το EURIBOR και το βασικό Επιτόκιο Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB MRO) δεν επηρεάζονται από την συμπερίληψη του κόστους χρηματοδότησης από τις χρηματαγορές στα βασικά επιτόκια της Τράπεζας Κύπρου. Επίσης, η Τράπεζα Κύπρου έχει ενημερώσει πως, σε μεταγενέστερο στάδιο, μπορεί να τροποποιήσει τη μεθοδολογία ώστε να συνδέσει τα βασικά επιτόκια με άλλο επιτόκιο αναφοράς. Σε περίπτωση που το επιτόκιο αναφοράς αλλάξει, το σχετικό περιθώριο πάνω από το επιτόκιο αναφοράς ενδέχεται να αλλάξει αναλόγως. Ακόμα, να τροποποιήσει τη μεθοδολογία του υπολογισμού των βασικών επιτοκίων εάν αυτό κρίνεται αναγκαίο λόγω πιθανών αλλαγών στο ρυθμιστικό πλαίσιο, στις συνθήκες της αγοράς ή ενδεχόμενης μη διαθεσιμότητας του δείκτη που χρησιμοποιείται για το επιτόκιο αναφοράς.
Η Ελληνική Τράπεζα από την άλλη, δια στόματος του CEO της, Όλιβερ Γκάτσκε, έχει παρουσιάσει ότι αναπόφευκτα θα αρχίσει ο επανασχεδιασμός των τιμολογήσεων του δανεισμού στο επόμενο διάστημα. Τα μηνύματα αυτά τα έχει αποστείλει από το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και είναι δεδομένο πως μέχρι να ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του έτους θα προχωρήσει και αυτή σε ανακοινώσεις που θα έχουν σχέση με την τιμολόγηση δανείων. Κατά την τελευταία ετήσια συνέλευση της Τράπεζας για παράδειγμα, που στιγματίστηκε από άλλο γεγονός που είχε πρωταγωνιστή τον ίδιο, ο CEO τόνισε ότι ο εταιρικός πιστωτικός κίνδυνος δεν αντικατοπτρίζεται σωστά επί του παρόντος στην τιμολόγηση των νέων δανείων στην Κύπρο. Όπως είχε υποδείξει, τα επιτόκια θα πρέπει να αντανακλούν το μακροοικονομικό περιβάλλον λειτουργίας, επομένως είναι αναπόφευκτη μια αύξηση από τα χαμηλά επιτόκια όλων των εποχών. Είχε παρουσιάσει δε, το παράδειγμα του ομολόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του δανεισμού της που είναι στο 4%. Είχε τονίσει πως δεν γίνεται οι τράπεζες της Κύπρου να δίνουν δανεισμό σε πολύ χαμηλότερο επιτόκιο από αυτό που δανείζεται η ΚΔ, και ότι θα πρέπει να αντανακλάται ανάλογα και το ρίσκο. «Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της ΚΔ είναι σημαντικά υψηλότερη από το μέσο επιτόκιο των εταιρικών δανείων», είχε συμπληρώσει εμφατικά, δίνοντας επί της ουσίας το μήνυμα ότι επίκεινται αυξήσεις.
Ανηφόρισαν τα επιτόκια δανείων
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στα τελευταία της διαθέσιμα στοιχεία, το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια σημείωσε το Νοέμβριο αύξηση στο 3,84%, σε σύγκριση με 3,57% τον Οκτώβριο του 2022. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας αυξήθηκε στο 2,95%, σε σύγκριση με 2,93% τον Οκτώβριο. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. ευρώ παρουσίασε αύξηση στο 4,52% το Νοέμβριο, σε σύγκριση με 4,17% τον Οκτώβριο, ενώ το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ κατέγραψε αύξηση στο 4,35% το Νοέμβριο, σε σύγκριση με 3,43% τον προηγούμενο μήνα.
Πήγαν πάνω και τα δάνεια
Το παράδοξο είναι πως αν και τα επιτόκια των δανείων «ανηφόρισαν», αυξήθηκαν συνάμα και τα ποσά των νέων δανείων. Τον Νοέμβριο του 2022 τα συνολικά νέα δάνεια παρουσίασαν αύξηση και έφτασαν στα 413,1 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 240,3 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, ενώ τα νέα καταναλωτικά δάνεια μειώθηκαν στα 14,1 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 15,1 εκατ. ευρώ τον Οκτώβρη του 2022. Τα ίδια στοιχεία αναφέρουν ότι τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας παρουσίασαν αύξηση στα 91,8 εκατ. ευρώ το Νοέμβριο του 2022, σε σύγκριση με 72,7 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. ευρώ σημείωσαν αύξηση στα 48,9 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 42,7 εκατ. ευρώ τον Οκτώβρη του 2022. Τέλος, τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ κατέγραψαν αύξηση στα 247,5 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 102,6 εκατ. ευρώ τον Οκτώβρη του 2022.
Κάτω τα επιτόκια καταθέσεων
Μετά τις αυξήσεις των επιτοκίων που έχουν φέρει αυξήσεις στις δόσεις που καλούνται να δώσουν οι δανειολήπτες, τα επιτόκια των καταθέσεων δεν έχουν λάβει αντίστοιχη αύξηση. Κεφάλαιο που μέσα στο 2023 θα πρέπει οι τράπεζες να λάβουν κάποια μέτρα. Η ΚΤΚ αναφέρει στα τελευταία της δεδομένα ότι το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά σημείωσε μείωση στο 0,12% το Νοέμβρη του 2022, σε σύγκριση με 0,19% τον προηγούμενο μήνα. Τέλος, το αντίστοιχο επιτόκιο για καταθέσεις από μη χρηματοδοτικές εταιρείες παρουσίασε μείωση στο 0,41%, σε σύγκριση με 0,47% τον Οκτώβρη του 2022.
