Του Παύλου Νεοφύτου
Στην πρόληψη και παρακολούθηση των πιθανών πηγών ρύπανσης της θάλασσας της Λεμεσού από τα αρμόδια κρατικά τμήματα φαίνεται να χωλαίνει η αντιμετώπιση ενός προβλήματος που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των πολιτών. Η έλλειψη συντονισμού των υπηρεσιών, και μάλιστα έγκαιρα, ώστε πριν από την έναρξη της κολυμβητικής περιόδου τον Μάιο να υπάρχει έτοιμο πλάνο δράσης αλλά και ελέγχου της εφαρμογής του, δημιουργεί ως απότοκο τα περιστατικά ρύπανσης, τα οποία έχουν κορυφωθεί τις τελευταίες μέρες, με αποτέλεσμα την έκδοση μίας ανακοίνωσης απόγνωσης από πλευράς του δήμου Λεμεσού το περασμένο Σάββατο, όπου κοντολογίς σηκώνει τα χέρια ψηλά και ζητά από το κράτος να αναλάβει επιτέλους δράση, καθώς αυτό διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία, όμως είναι ανενεργά.
Υπενθυμίζεται ότι πριν από έναν χρόνο, σε σύσκεψη που συγκάλεσε η υφυπουργός Ναυτιλίας, Μαρίνα Χατζημανώλη, διότι το υφυπουργείο έχει αναλάβει, μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, τον συντονισμό επίλυσης του προβλήματος, αποφασίστηκε η δημιουργία ad hoc επιτροπής, που θα προτείνει δράσεις και μέτρα προς τα αρμόδια τμήματα για επίλυση του προβλήματος της θαλάσσιας ρύπανσης της Λεμεσού, ωστόσο εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι μέχρι σήμερα η πρωτοβουλία αυτή δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Είναι άγνωστο ποια ή ποιες από τις πιθανές πηγές ρύπανσης είναι πίσω από το πρόβλημα, γιατί δεν ασκείται ο κατάλληλος έλεγχος από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγους μηνές μετά, και συγκεκριμένα τον περασμένο Φεβρουάριο, το Υπουργικό ενέκρινε τη σύσταση επιτροπής για την πρόληψη και αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης στις κυπριακές ακτές, υπό τον συντονισμό του Υφυπουργείου Ναυτιλίας.
Για αναπάντητα μέχρι σήμερα ερωτήματα σε σχέση με την πιστή εφαρμογή των απαραίτητων ελέγχων από τις 20 περίπου εμπλεκόμενες υπηρεσίες, έκανε λόγο ο περιβαλλοντολόγος και διευθυντής της κοινοπραξίας VSS-EPE/VTS (ανάδοχος εταιρεία που εκτελεί την προσφορά του Δήμου Λεμεσού για παροχή υπηρεσιών αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης), Δρ Σταύρος Παπασταύρος. Μιλώντας στην «Κ» παρομοίασε την κατάσταση με ένα «μαύρο κουτί», το οποίο χρήζει διερεύνησης.
Ο δήμος στρέφεται προς το υφυπουργείο Ναυτιλίας
Το περασμένο Σάββατο και με αφορμή καταγγελίες για ακόμη ένα περιστατικό ρύπανσης, ο δήμος Λεμεσού ανακοίνωσε ότι μέχρι στιγμής ανέλαβε πρωτοβουλίες πέραν των αρμοδιοτήτων και ευθυνών του και ότι χρειάζεται η εμπλοκή των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών που διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα καταπολέμησης της ρύπανσης. Επίσης διευκρίνισε ότι ο δήμος δεν έχει τη δικαιοδοσία να επιβάλει ποινές στους παρανομούντες και υπενθύμισε την εισήγηση του για σύσταση ουλαμού άμεσης δράσης και πρόληψης, ώστε να υπάρχει συνολικός έλεγχος της θάλασσας και να μη γίνεται αποσπασματικά από διάφορες υπηρεσίες. Την ίδια ώρα ο δήμος Λεμεσού στρέφεται προς το υφυπουργείο Ναυτιλίας, εκφράζοντας την ελπίδα ότι αυτό θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να επιτευχθεί μια συντονισμένη δράση.
Το «μαύρο κουτί»
Σε ένα «μαύρο κουτί» των σχεδίων δράσης των 20 περίπου εμπλεκόμενων υπηρεσιών, η οποίες οφείλουν να ελέγχουν 10 περίπου πιθανές πηγές ρύπανσης, αναφέρθηκε ο περιβαλλοντολόγος και διευθυντής της κοινοπραξίας VSS-EPE/VTS (ανάδοχος εταιρεία που εκτελεί την προσφορά του δήμου Λεμεσού για παροχή υπηρεσιών αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης), Δρ Σταύρος Παπασταύρος, μιλώντας στην «Κ» για αναπάντητα μέχρι σήμερα ερωτήματα σε σχέση με την πιστή εφαρμογή των απαραίτητων ενεργειών από αυτές.
Όπως είπε, οι πιθανές πηγές ρύπανσης, οι οποίες θα έπρεπε να ελέγχονται σε τακτική βάση από τα αρμόδια κρατικά τμήματα, μεταξύ των οποίων είναι η λιμενική αστυνομία, το κρατικό χημείο, οι δημοτικές υγειονομικές υπηρεσίες, οι διευθύνσεις των μαρίνων, το τμήμα Ναυτιλίας και το τμήμα Περιβάλλοντος, είναι μεταξύ άλλων τα διερχόμενα πλοία, τα πλοία στο αγκυροβόλιο, τα σκάφη στις μαρίνες, τα σκάφη αναψυχής, οι χείμαρροι, οι οποίοι αν βρέξει μπορούν να φέρουν και στερεά απόβλητα στη θάλασσα, τα ξενοδοχεία, οι αγωγοί των όμβριων υδάτων, οι οργανωμένες πλαζ, τα συστήματα των ενοικιάσεων σκαφών ψυχαγωγίας.
Όπως τόνισε ο Δρ Παπασταύρος, σήμερα κανένας δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποια ή ποιες από τις πιο πάνω πιθανές πηγές ρύπανσης είναι πίσω από το πρόβλημα, γιατί δεν ασκείται ο κατάλληλος έλεγχος από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. «Έχουν σχέδιο δράσης οι υπηρεσίες; Πόσες δειγματοληψίες έχει κάνει η κάθε μία; Πόσες φορές επισκέφτηκαν τα σκάφη στις μαρίνες; Ποια σκάφη, όταν βγαίνουν έξω για να κάνουν μία βόλτα, φέρνουν τα λύματά τους πίσω και τα παραδίδουν στη μαρίνα;», διερωτήθηκε, παραθέτοντας ένα δείγμα σημαντικών ερωτημάτων.
Η εικόνα από τις επιτηρήσεις
Τους καλοκαιρινούς μήνες το εξειδικευμένο σκάφος της εταιρείας επιτηρεί καθημερινά και από το πρωί τη θαλάσσια περιοχή από το παλιό λιμάνι Λεμεσού μέχρι το ξενοδοχείο «St Raphael». Το πλήρωμα συνήθως καθαρίζει είτε στερεά απορρίμματα, όπως κουτιά αναψυκτικών, πλαστικά μπουκάλια και σβόλους από πετρέλαια (κατράδες), είτε λύματα, τα οποία απορρίπτονται στη θάλασσα από μία σειρά πιθανών πηγών. Σύμφωνα με τον διευθυντή της εταιρείας, είναι χαρακτηριστικό το ότι δεν παρατηρείται πρόβλημα ρύπανσης από πετρελαιοειδή, ενώ τα περιστατικά δεν είναι καθημερινά. Ωστόσο τόνισε την ανάγκη να γίνει συστηματικό πρόγραμμα αναγνώρισης των πιθανών πηγών ρύπανσης, αλλά και οι αρμόδιες υπηρεσίες να κάνουν σωστά τους ελέγχους.
Υποδείξεις της Κομισιόν και αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
Λύση στο πρόβλημα ρύπανσης της θαλάσσιας περιοχής Λεμεσού έχει ζητήσει εκ νέου ο Όμιλος Χειμερινών Κολυμβητών και Φίλων Λεμεσού «Ακτή Ολυμπίων», ο οποίος πρόσφατα, σε ανοικτή επιστολή του, κάλεσε τους αρμόδιους υπουργούς και υφυπουργούς σε δημόσια συζήτηση. Στην επιστολή, που υπογράφει η πρόεδρος του Ομίλου, Έρμα Στυλιανίδη, αναφέρεται ότι είναι γνωστές οι πηγές ρύπανσης της θαλάσσιας περιοχής της Λεμεσού «αλλά τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα εκμεταλλεύονται την ολιγωρία του κράτους και τον κατακερματισμό των ευθυνών».
Σημειώνοντας ενέργειες του Ομίλου προς αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και ότι υπάρχουν υποδείξεις της Κομισιόν και αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η κ. Στυλιανίδη επισημαίνει ότι «έχουν περάσει τόσα χρόνια και ακόμη δεν έχουμε εναρμονιστεί με τις νομοθεσίες της ΕΕ». Επαναφέρει επίσης το αίτημα για δημιουργία υπηρεσίας ακτοφυλακής, ώστε να εποπτεύονται, με σκάφη οι θάλασσες και ακτές επί 24ωρου βάσεως και να συλλαμβάνονται και να τιμωρούνται όσοι εντοπίζονται να ρυπαίνουν τη θάλασσα. Καλώντας τα αρμόδια υπουργεία και υφυπουργεία σε μια δημόσια συζήτηση για το θέμα, η κ. Στυλιανίδη εκφράζει την ελπίδα ότι ο πρόεδρος του ΕΟΑ και ο δήμαρχος Λεμεσού θα επιληφθούν επίσης του προβλήματος που ταλαιπωρεί για χρόνια τους κολυμβητές.
Διαρροή από φρεάτιο
Τη Δευτέρα στον απόηχο έντονων αντιδράσεων για ακόμη ένα περιστατικό ρύπανσης, που είχε ως αποτέλεσμα δημοσιεύσεις φωτογραφιών, που απεικονίζουν νερά από αγωγούς ομβρίων υδάτων να καταλήγουν στη θάλασσα της Λεμεσού, ο δήμος Λεμεσού ανακοίνωσε ότι η αιτία ήταν ζημιά που προκλήθηκε σε κεντρικό φρεάτιο. Την ίδια ώρα χαρακτήρισε το συμβάν ως «μεμονωμένο γεγονός». Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι μετά τον εντοπισμό της διαρροής, λειτουργοί του δήμου μετέβησαν άμεσα στο σημείο και αποκατέστησαν τη ζημιά (10:10 εντοπισμός διαρροής – 11:00 αποκατάσταση ζημιάς).
