Του Παύλου Νεοφύτου
Κι όμως, εν έτει 2024 σε κράτη όπως η Κυπριακή Δημοκρατία, συμβαίνει κι αυτό. Το μηχανογραφικό σύστημα των εκλογών είναι περίπου 30 χρονών και έχει εδώ και χρόνια φτάσει στα όριά του. Αδυνατεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης και ψηφιακής εποχής για τη στατιστική ανάλυση και παρουσίαση δεδομένων των εκλογικών διαδικασιών, παρέχοντας συγχρόνως χρήσιμα εργαλεία, τόσο στην Υπηρεσία Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών όσο και στα κόμματα, στην προσπάθεια των δεύτερων να διαβάζουν σωστά τα μηνύματα από το εκλογικό σώμα και να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες και τα θέλω του. Την ίδια ώρα, το πεπαλαιωμένο σύστημα βάζει τροχοπέδη στην εφαρμογή συστάσεων από την Ελεγκτική Υπηρεσία, στα πλαίσια του διοικητικού κόστους και της διαφάνειας. Και όλα αυτά την ίδια ώρα, που αντιθέτως προχωρούν αλλαγές στον εκλογικό νόμο (από τις 6 Σεπτεμβρίου και μέχρι τις 7 Οκτωβρίου βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση) και οι κομματικοί μηχανισμοί εργάζονται πυρετωδώς για τις επόμενες βουλευτικές εκλογές του 2026.
Όπως φαίνεται, το ζήτημα έχει σκαλώσει στο Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Η Υπηρεσία Εκλογών έχει εντοπίσει και καταγράψει τις αδυναμίες, έχοντας εδώ και καιρό αιτηθεί στο Υφυπουργείο τη δημιουργία νέου μηχανογραφικού συστήματος εκλογών. Ακολούθησε σειρά συναντήσεων, όπου καθορίστηκαν οι απαιτήσεις του νέου συστήματος, ωστόσο εκκρεμεί η απόφαση του Υφυπουργείου να βγει σε διαδικασία διαγωνισμού. Σήμερα διαφαίνεται ότι το συγκεκριμένο έργο δεν είναι στις προτεραιότητες του Υφυπουργείου, ενώ στο Υπουργείο Εσωτερικών επικρατεί η ανησυχία ότι δεν θα έχουν έγκαιρα στη διάθεσή τους το νέο λογισμικό, ώστε να αξιοποιηθεί στις βουλευτικές εκλογές του 2026.
Ηλεκτρονικός κατάλογος
Αν έχεις στη διάθεσή σου ένα καλό μηχανογραφικό, σου δίνει τα εχέγγυα για να κάνεις σωστές διαδικασίες, ανέφερε στην «Κ» ο έφορος Εκλογών, Μενέλαος Βασιλείου. Όπως εξήγησε, το νέο σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει την Υπηρεσία σε θέματα οργανωτικής φύσεως, δηλαδή στο να γίνεται αυτόματη κατανομή των εκλογέων στα εκλογικά κέντρα και την ημέρα των εκλογών να μπορεί να χρησιμοποιείται ο ηλεκτρονικός κατάλογος εκλογέων, ώστε να δίνεται η ζωντανή ροή των αποτελεσμάτων από αυτά.
Σκιαγράφηση της αποχής
Την ίδια ώρα, η απουσία νέου μηχανογραφικού συστήματος εμποδίζει την «ανάγνωση» της αυξανόμενης αποχής των ψηφοφόρων. Η Υπηρεσία Εκλογών επιθυμεί να εφαρμόσει σχετική πρόταση νόμου, την οποία κατέθεσε τον Μάιο του 2022 στη Βουλή ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης, ώστε ο Γενικός Έφορος Εκλογών να εξάγει και να δημοσιοποιεί στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό αυτών ανά ηλικία, φύλο και αστική περιοχή ή περιοχή της υπαίθρου, καθώς και συνολικά.
Σε δηλώσεις του στην «Κ», ο κ. Παντελίδης τόνισε ότι με βάση την αιτιολογική έκθεση της πρότασης, «οι προτεινόμενες ρυθμίσεις κρίνονται αναγκαίες, για σκοπούς σκιαγράφησης των χαρακτηριστικών των ψηφοφόρων που επιλέγουν την αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες, με απώτερο στόχο την καλύτερη αξιολόγηση των δεδομένων της αποχής και την αύξηση της συµµετοχής των ψηφοφόρων στις επόμενες εκλογές». Όπως είπε, μέχρι σήμερα ο γενικός έφορος Εκλογών ανακοινώνει, ανήμερα των εκλογών, μόνο τον αριθμό όσων ψήφισαν και το ποσοστό αυτών επί των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, χωρίς οποιαδήποτε άλλη στατιστική πληροφορία. «Όμως, το στοιχείο αυτό, αν και χρήσιμο, δεν είναι αρκετό για σκιαγράφηση της αποχής, που είναι απολύτως αναγκαία και χρήσιμη στην προσπάθεια περιορισμού της», τόνισε. Τα στοιχεία που αναφέρονται στην πρόταση νόμου θα είναι μόνο στατιστικά και όχι εξατομικευμένα και επομένως, πρόσθεσε, δεν εγείρεται οποιοδήποτε θέμα παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της πρότασης νόμου, είναι προφανές ότι είναι εφικτή με τη χρήση της τεχνολογίας, δηλαδή ενός λογισμικού στο οποίο, σύμφωνα με τον κ. Παντελίδη, θα καταχωρούνται οι αριθμοί ταυτότητας όσων απείχαν και θα συνδυάζονται με τα στοιχεία που είναι ήδη καταχωρημένα στο Αρχείο Πληθυσμού ή/και στον Εκλογικό Κατάλογο.
Έξοδα υποψηφίων
Την ίδια ώρα, την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου μηχανογραφικού συστήματος εκλογών υποδεικνύει στην Υπηρεσία Εκλογών και η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεση τον Ιανουάριο του 2024 με θέμα «Έλεγχος εκθέσεων εκλογικών εξόδων των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές του 2023». Συγκεκριμένα, ζητά από την Υπηρεσία Εκλογών να επισπεύσει τις διαδικασίες για υλοποίηση της μηχανογράφησης της υποβολής των εκθέσεων των εκλογικών εξόδων των υποψηφίων. Σύμφωνα με τον κ. Βασιλείου, η Υπηρεσία Εκλογών συμφωνεί με την Ελεγκτική Υπηρεσία, τονίζοντας ότι χρειάζεται ένα νέο μηχανογραφικό, όπου οι υποψήφιοι θα μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις εκθέσεις εκλογικών εξόδων.
