ΚΥΠΕ
Στην πρώτη θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ σε αναλογία αποχωρήσεων προς αφίξεις μεταναστών κατατάσσεται η Κύπρος το 2024 με ποσοστό 179%, με τον απόλυτο αριθμό αποχωρήσεων από τη χώρα το ίδιο έτος να ανέρχεται σε 10.941 άτομα.
Αυτό αναφέρθηκε κατά τη σημερινή κοινή Συνέντευξη Τύπου που παρέθεσαν ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου και ο Υφυπουργός Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας Νικόλας Ιωαννίδης.
Ο κ. Ιωάννου και ο κ. Ιωαννίδης παρουσίασαν τη στρατηγική που ακολουθεί η Κυβέρνηση για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, αναλύοντας τα μέτρα που λήφθηκαν και σταδιακά οδήγησαν στην ανατροπή της αρνητικής εικόνας που κατέγραφε η Κύπρος στο μεταναστευτικό.
Σημείωσαν, ωστόσο, πως δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό, δεδομένου ότι το μεταναστευτικό είναι ένα πολυσύνθετο ζήτημα με διεθνή, κυρίως, διάσταση και επηρεάζεται από εξωγενείς συνθήκες.
Μιλώντας στο πλαίσιο της Συνέντευξης Τύπου, ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε αρχικά στις ασφυκτικές πιέσεις που δεχόταν η Κύπρος, όπως και τα άλλα κράτη της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο, εξαιτίας των δυσανάλογα μαζικών ροών παράτυπων μεταναστών.
Ο κ. Υπουργός αναφέρθηκε στον αριθμό ρεκόρ των 21.565 αιτήσεων ασύλου που καταγράφηκε το 2022, καθώς και στον μεγάλο αριθμό, 17.280 προσώπων που αφίχθηκαν το 2022, σημειώνοντας πως το 95% εξ αυτών είχε εισέλθει στην Κυπριακή Δημοκρατία μέσω της Πράσινης Γραμμής από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής.
Επεσήμανε ο κ. Ιωάννου πως την ίδια στιγμή, ο αριθμός των διαμενόντων στο Κέντρο «Πουρνάρα» είχε ξεπεράσει τις 3 χιλιάδες άτομα και ήταν τριπλάσιος της τότε χωρητικότητάς του.
Πρόσθεσε πως τα δεδομένα αυτά «επέβαλαν την ολιστική παρέμβαση της Κυβέρνησης και, εξ αρχής, υιοθετήθηκε μια νέα στρατηγική που βασίστηκε σε τέσσερις κεντρικούς πυλώνες και δεκάδες επιμέρους δράσεις που προσέγγιζαν το ζήτημα σε όλα τα επίπεδά του». «Τα μέτρα που λήφθηκαν εστίασαν στη μείωση των αφίξεων, την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων, τη βελτίωση των υποδομών και την αύξηση του αριθμού επιστροφών», σημείωσε.
Ο Υπουργός Εσωτερικών απαρίθμησε στη συνέχεια τα μέτρα που εφαρμόστηκαν, επισημαίνοντας τα διαβήματα που έγιναν προς την Τουρκία διά της διπλωματικής οδού σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για βελτίωση του βαθμού ελέγχου που έφταναν στην Κύπρο μέσω του Αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης, καθώς και την ενημερωτική εκστρατεία που διενεργήθηκε στις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής για τις πραγματικότητες που επικρατούν στο νησί σε σχέση με τους παράτυπους μετανάστες.
Επιπρόσθετα, αναφέρθηκε στην εντατικοποίηση των ελέγχων σε χώρους εργασίας και στην κοινότητα για τον εντοπισμό των παράνομων μεταναστών, αλλά και στην άμεση αποκοπή των επιδομάτων για τα πρόσωπα, των οποίων η αίτηση απορρίπτεται οριστικά.
Ο κ. Ιωάννου ανέφερε πως την ίδια ώρα, στοχεύοντας στη μείωση του χρόνου εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, ενισχύθηκε η Υπηρεσία Ασύλου με επιπρόσθετο προσωπικό, με αποτέλεσμα, αφενός, τη σύντμηση του χρόνου εξέτασης των αιτήσεων από 12 ως 24 μήνες σε διάστημα από έναν μέχρι τρεις μήνες και, αφετέρου, τη διεκπεραίωση σημαντικού αριθμού αιτήσεων που βρίσκονταν σε εκκρεμότητα.
Σε σχέση με τον τομέα των επιστροφών, ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε στην αναθεώρηση του προγράμματος εθελούσιων επιστροφών και την ένταξη σε αυτό οικονομικού κινήτρου που κυμαίνεται από €1.000 μέχρι €1.500.
Επεσήμανε πως αποτέλεσμα των ενεργειών της Κυβέρνησης ήταν ο πολλαπλασιασμός των προσώπων που αποχώρησαν το 2023 και το 2024 από τη χώρα σε σύγκριση με το 2022. «Για πρώτη φορά στην ιστορία του μεταναστευτικού στην Κύπρο, φεύγουν περισσότεροι από όσους έρχονται. Χαίρομαι ιδιαίτερα διότι για αυτές τις ενέργειές μας, ειδικά όσον αφορά τις επιστροφές, έχουμε λάβει και τα εύσημα από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επίτροπος Γιόχανσον σε τοποθετήσεις της αναφέρθηκε στην Κύπρο ως παράδειγμα προς μίμηση, όπως επίσης και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που χαρακτήρισε την Κύπρο ως πρωταθλήτρια στις επιστροφές», είπε ο κ. Ιωάννου.
Στη συνέχεια, ο κ. Ιωάννου τόνισε πως όλα τα μέτρα που λήφθηκαν, είχαν ως αποτέλεσμα την ανατροπή της αρνητικής εικόνας στο μεταναστευτικό, και έδωσε προς αυτό συγκεκριμένα στοιχεία. «Πετύχαμε τον αρχικό στόχο μας, μειώνοντας κατά 69% τον αριθμό των αιτούντων άσυλο μεταξύ 2022 και 2024», ανέφερε. «Συγκεκριμένα, η μείωση των Αφρικανών αιτούντων ξεπέρασε το 85% σε σύγκριση με το 2022, ενώ οι αυξημένες αφίξεις διά θαλάσσης Σύρων υπηκόων που καταγράφηκαν ιδιαίτερα μετά τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη γειτονιά μας, αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά με την απόφαση για αναστολή της εξέτασης των αιτήσεων και, από τον Μάιο και έπειτα, οι αφίξεις μέσω των θαλάσσιων οδών είναι μηδενικές», είπε.
Ο κ. Ιωάννου εξήγησε πως οι χαμηλότερες αφίξεις συνέβαλαν στην καλύτερη διαχείριση του συστήματος υποδοχής και βοήθησαν στη μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε τρεις μήνες ή ακόμα και σε έναν για συγκεκριμένες κατηγορίες αιτούντων.
Ο Υπουργός επιβεβαίωσε εκ νέου την προσήλωση της Κυβέρνησης στον στόχο για διατήρηση της κατάστασης υπό έλεγχο, τονίζοντας όμως πως «δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό ούτε για πανηγυρισμούς στο μεταναστευτικό, δεδομένης της ρευστής κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή μας».
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Υφυπουργός Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας χαρακτηρίζοντας αρχικά τη μεταναστευτική πολιτική της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη ολιστική, αποφασιστική και υπεύθυνη, που στόχο έχει να ενισχύσει σημαντικά το αίσθημα ασφάλειας των νομίμως διαμενόντων πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στη συνέχεια ο κ. Ιωαννίδης παρέθεσε τα επίσημα στοιχεία, λέγοντας πως εντός του 2024 επαναπατρίστηκαν μέσω του προγράμματος εθελούσιων επιστροφών 8.213 υπήκοοι τρίτων χωρών, σε σύγκριση με τα 4.636 άτομα που αξιοποίησαν το πρόγραμμα εντός του 2022.
«Από την αρχή της διακυβέρνησής μας μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024 έχουν αναχωρήσει συνολικά από την Κυπριακή Δημοκρατία 18.055 υπήκοοι τρίτων χωρών», είπε και πρόσθεσε πως σε αυτούς περιλαμβάνονται 977 υπήκοοι, οι οποίοι έχουν αναχωρήσει μέσω του Προγράμματος EURP (European Reintegration Programme) του FRONTEX, καθώς και 2.348 υπήκοοι, οι οποίοι έχουν αναχωρήσει με δικά τους έξοδα.
Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των μετεγκαταστάσεων, είπε πως σύμφωνα με την Υπηρεσία Ασύλου, έχουν μετεγκατασταθεί σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2.517 άτομα.
Ο κ. Ιωαννίδης ανέφερε στη συνέχεια πως το 2024 οι αποχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένων απελάσεων, εθελούσιων επιστροφών και μετεγκαταστάσεων, ανήλθαν συνολικά στα 10.941 άτομα.
«Σε συνδυασμό με την σημαντική μείωση των παράτυπων αφίξεων και τον περιορισμό στους αριθμούς νέων αιτήσεων ασύλου, λόγω των μέτρων που είχε λάβει η Κυβέρνηση, η Κυπριακή Δημοκρατία κατατάσσεται στην πρώτη θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ σε αναλογία αποχωρήσεων προς αφίξεις, με 179%», τόνισε ο Υφυπουργός.
Κατόπιν, ο κ. Ιωαννίδης έκανε αναφορά στην κατάσταση με τους Σύρους πρόσφυγες μετά την πτώση του καθεστώτος Άσσαντ, λέγοντας πως υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από Σύρους υπηκόους που επιθυμούν να αποσύρουν την αίτηση για διεθνή προστασία ή να ανακαλέσουν το προσφυγικό ή/και καθεστώς επικουρικής προστασίας που κατέχουν.
«Από τις 9 Δεκεμβρίου 2024 και έπειτα, έχουμε κατά μέσο όρο 40 αιτήματα την ημέρα από Σύρους για απόσυρση της αίτησης ή ανάκληση του καθεστώτος τους. Συγκεκριμένα, από τις 9 Δεκεμβρίου 2024 μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2025, 1.367 υπήκοοι Συρίας έχουν εκφράσει την πρόθεση και την επιθυμία τους να επαναπατρισθούν. Ως εκ τούτου, 944 απέσυραν τις αιτήσεις τους για παραχώρηση διεθνούς προστασίας, 11 παραιτήθηκαν από το προσφυγικό τους καθεστώς και 412 ανακάλεσαν το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας που τους είχε παραχωρηθεί. Από αυτούς, οι 755 έχουν ήδη αναχωρήσει από την Κύπρο», είπε.
Ο κ. Ιωαννίδης εκτίμησε στη συνέχεια πως με την πάροδο του χρόνου και τη διασφάλιση μεγαλύτερης σταθερότητας στη Συρία, ο αριθμός των ατόμων που θα επιχειρήσουν να επαναπατριστούν θα αυξηθεί. Πρόσθεσε πως για αυτό το λόγο, από την πρώτη στιγμή, συστάθηκαν στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης ειδικές ομάδες με σκοπό τη διευκόλυνση των Σύρων που επιθυμούν να επαναπατριστούν, στο πλαίσιο του προγράμματος εθελούσιων επιστροφών.
Εξήγησε, ωστόσο, πως «η αναγκαστική επιστροφή στη Συρία δεν είναι δυνατή μέχρι να υπάρξει σταθερότητα και να διασαφηνιστούν οι συνθήκες που επικρατούν στη χώρα, ούτως ώστε να ληφθεί σχετική απόφαση σε επίπεδο ΕΕ».
Ο Υφυπουργός Μετανάστευσης είπε στη συνέχεια πως η αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχει λάβει η Κυβέρνηση από την ανάληψη των καθηκόντων της, φαίνεται και στην σημαντική μείωση που σημείωσε ο αριθμός των νέων εισδοχών στο ΚεΠΥ “Πουρνάρα” κατά το 2024 σε σχέση με το 2022.
Συγκεκριμένα, ανέφερε, ο αριθμός των διαμενόντων στο Κέντρο μειώθηκε δραστικά κατά 90%, από 3.145 άτομα που ήταν ο υψηλότερος αριθμός διαμενόντων εντός του 2022, σε μόλις 274 που είναι χαμηλότερος αριθμός διαμενόντων εντός του 2024. Πρόσθεσε πως στις 31 Δεκεμβρίου 2024, ο αριθμός διαμενόντων ήταν 359.
Από την πλευρά του, ο Υπουργός Εσωτερικών, αναφερόμενος στις ενέργειες που έγιναν για την αναβάθμιση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας των μεταναστών και αφού αναφέρθηκε στα βελτιωτικά έργα που έγιναν στο ΚεΠΥ «Πουρνάρα» και στο Κέντρο Υποδοχής και Φιλοξενίας Αιτητών Διεθνούς Προστασίας στην Κοφίνου, υπογράμμισε τη σημασία της δημιουργίας Προαναχωρησιακού Κέντρου, με δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 1.000 προσώπων.
«Η απουσία ενός χώρου κράτησης των ατόμων που είναι υπό απέλαση ή εθελούσια θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους, δεν μας επιτρέπει αυτή τη στιγμή να υλοποιήσουμε σε απόλυτο βαθμό τους σχεδιασμούς μας για ενίσχυση και αύξηση των επιστροφών», είπε ο Υπουργός υπογραμμίζοντας πως με την ολοκλήρωση του έργου, οι αρμόδιες Αρχές θα έχουν στη διάθεσή τους περισσότερα εργαλεία, για να εντείνουν την ήδη επιτυχημένη πρακτική της Κύπρου στον τομέα των επιστροφών.
Ο κ. Ιωαννίδης συμπλήρωσε πως η μείωση στους αριθμούς δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά συμβάλλει στην αποσυμφόρηση του συστήματος ασύλου, το οποίο πρέπει να καταστεί και να παραμείνει βιώσιμο, για να εξυπηρετεί αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη και δικαιούνται διεθνούς προστασίας.
