ΚΥΠΕ
Η Ολομέλεια της Βουλής ενέκρινε, την Πέμπτη, ομόφωνα τροποποίηση του περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών Νόμου, ώστε να αναθεωρηθεί το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο το οποίο διέπει την παραχώρηση τ/κ περιουσιών, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας των διαδικασιών που ακολουθούνται, καθώς και τη δίκαιη και ισόνομη κατανομή τους. Η συζήτηση έγινε παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου.
Η Βουλή ενέκρινε επίσης τρεις προφορικές τροπολογίες από ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ που ρυθμίζουν την κατά προτεραιότητα παραχώρηση σε πρόσφυγες φιλέτων κατά τον πλειοδοτικό διαγωνισμό, καθορίζουν το ανώτατο χρονικό διάστημα μίσθωσης και ρυθμίζουν τη βάση κριτηρίων για παραχωρήσεις σε πλειοδοτικούς κανονισμούς με πέραν του ενός ενδιαφερομένων.
Μεταξύ άλλων, καθίσταται δυνατή η παραχώρηση τ/κ περιουσιών σε μη πρόσφυγες, σε περίπτωση που οι περιουσίες αυτές παραμένουν αδιάθετες λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος από πρόσφυγες και η παραχώρηση σύμβασης μίσθωσης τ/κ περιουσίας, για σκοπούς στέγασης, στους κληρονόμους του αποβιώσαντος πρόσφυγα ο οποίος την κατείχε κατά τον χρόνο του θανάτου του. Παρέχεται επίσης δυνατότητα παραχώρησής τους σε απευθείας και εκ πλαγίου συγγενείς, μέχρι τρίτου βαθμού συγγένειας.
Επιτρέπεται επίσης, υπό προϋποθέσεις, η μεταβίβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που απορρέουν από την σύμβαση αυτή, για σκοπούς στέγασης, από τον δικαιούχο της εν λόγω σύμβασης σε άλλο πρόσφυγα αποκλειστικά για σκοπούς στέγασης.
Σε ό,τι αφορά τον καθορισμό ειδικών περιοχών διαχείρισης και τη διενέργεια πλειοδοτικού διαγωνισμού, διασφαλίζεται ότι αυτές είναι περιοχές που καθορίζονται από τον Κηδεμόνα, στη βάση των ειδικών πολεοδομικών, οικονομικών, εμπορικών ή και άλλων χαρακτηριστικών τους, και εγκρίνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, οι οποίες δύναται να διατεθούν μόνο κατόπιν πλειοδοτικού διαγωνισμού.
Ο Κηδεμόνας δύναται να εκμισθώσει τουρκοκυπριακή περιουσία σε μη πρόσφυγες στην περίπτωση κατά την οποία προβεί σε δημοσίευση της εν λόγω περιουσίας για σκοπούς εκμίσθωσής της σε πρόσφυγες και η εν λόγω περιουσία δεν εκμισθωθεί λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος από τους τελευταίους και η δυνατότητα παρέχεται μόνο στην περίπτωση έλλειψης ενδιαφέροντος για εκμίσθωση περιουσίας που αφορά γεωργική γη.
Εξάλλου, επεκτείνεται η περίοδος δημοσίευσης του καταλόγου των προς εκμίσθωση τ/κ περιουσιών στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών από δεκαπέντε σε σαράντα πέντε ημέρες και επιπρόσθετα δημοσιεύονται και στον ημερήσιο τύπο.
Η νέα νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών εισάγει ένα σύγχρονο και δίκαιο σύστημα παραχώρησης με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας, της ισονομίας και της αξιοκρατίας, περιορίζοντας τη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών, ως Κηδεμόνα, αναφέρει σε γραπτή δήλωσή του ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, σε σχέση την σημερινή ψήφιση του νομοσχεδίου για τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ο κ. Ιωάννου χαιρετίζει με «ιδιαίτερη ικανοποίηση» την ψήφιση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων του ολοκληρωμένου νομοσχεδίου που διέπει τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών σημειώνοντας ότι «μέσα από ενδελεχή συζήτηση και επεξεργασία, από κοινού με το νομοθετικό Σώμα, πετύχαμε να θέσουμε τις βάσεις που θα επιτρέψουν τον εξορθολογισμό της διαχείρισης των τ/κ περιουσιών, αλλάζοντας άρδην την πολιτική και τις υφιστάμενες διαδικασίες, υιοθετώντας ένα σύγχρονο σύστημα παραχώρησής τους, με επίκεντρο το συμφέρον των εκτοπισθέντων, που εδώ και 50 τόσα χρόνια εξακολουθούν να βιώνουν τις τραγικές συνέπειες της κατοχής».
Σημειώνεται ότι η ουσιαστικότερη αλλαγή που επιφέρει το νομοθετικό πλαίσιο που εγκρίθηκε απόψε αφορά την εισαγωγή διατάξεων που ενισχύουν τη διαφάνεια, την ισονομία και την αξιοκρατία στη διάθεση των τ/κ περιουσιών, περιορίζοντας τη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών, ως Κηδεμόνας, η οποία, όπως σημειώνει ο Υπουργός «ομολογουμένως δημιουργούσε περιστατικά κατάχρησης και εκμετάλλευσης».
Προστίθεται ότι με βάση τις νέες διατάξεις, εξορθολογίζεται σε μεγάλο βαθμό η οικονομική διαχείριση του Κηδεμόνα, αφού επιτρέπεται πλέον ο καθορισμός «περιοχών ειδικής διαχείρισης», οι οποίες θα περιλαμβάνουν τ/κ περιουσίες, με ειδικά πολεοδομικά, εμπορικά ή και άλλα χαρακτηριστικά, που θα διατίθενται σε εκτοπισθέντες μέσω πλειοδοτικών διαγωνισμών.
Όπως αναφέρεται στόχος της εν λόγω ρύθμισης είναι, μεταξύ άλλων, η μεγιστοποίηση των εσόδων του Ταμείου Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, που στη συνέχεια θα διοχετεύονται σε άλλα προγράμματα ενίσχυσης των εκτοπισθέντες που εφαρμόζει ο Κηδεμόνας.
Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι οι νέες διατάξεις του Νόμου αναβαθμίζουν τα δικαιώματα των εκτοπισθέντων κατόχων τ/κ περιουσιών, μέσω ρυθμίσεων που προωθούν την αναγνώριση/παραχώρηση δικαιωμάτων στους εκτοπισθέντες/κατόχους τ/κ κατοικιών, καθώς και στις περιπτώσεις, όπου αυτοί κατέχουν και αξιοποιούν νόμιμα τ/κ υποστατικά για επαγγελματική χρήση και μέσα από τη δραστηριότητα αυτή έχουν καταβάλει σημαντικά κεφάλαια για την ανάπτυξή της.
«Η σημερινή ψήφιση του νομοσχεδίου αποτελεί την κορωνίδα της πολιτικής των τελευταίων δύο ετών ως προς τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών. Η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έθεσε ως προτεραιότητα την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβληματικού καθεστώτος διαχείρισης των τ/κ περιουσιών που παγιώθηκε εδώ και πέντε δεκαετίες», αναφέρει ο κ. Ιωάννου.
Στη γραπτή του δήλωση ο Υπουργός Εσωτερικών σημειώνει ότι πέραν της νομοθετικής ρύθμισης, ενδεικτικά αναφέρει την υλοποίηση από την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών Σχεδίων Δράσης, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση εκείνη της περιοχής Μακένζυ, τη διεξαγωγή ελέγχων στις συμβάσεις μίσθωσης τ/κ επαγγελματικών υποστατικών και περιουσιών που παραχωρούνται σε Δήμους και Κοινότητες, την ενίσχυση της εισπρακτικής ικανότητας του Κηδεμόνα, μέσα από είσπραξη καθυστερημένων και συσσωρευμένων οφειλών, καιψτην εξυγίανση της τιμολογιακής πολιτικής, μέσα από την επανεξέταση των ειδικών χαρακτηριστικών του χρήστη και της χρήσης των επαγγελματικών τ/κ περιουσιών, ώστε κλιμακωτά το ύψος των ενοικίων να αναπροσαρμοστεί στο επίπεδο που καθορίζει η νομοθεσία.
Ο κ. Ιωάννου ευχαριστεί ιδιαίτερα τον Πρόεδρο και τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων για τη στενή συνεργασία και την εποικοδομητική συνδρομή τους κατά τη συζήτηση και την τελική διαμόρφωση του νομοσχεδίου.
«Είμαι βέβαιος πως με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών του Υπουργείου Εσωτερικών έχει πλέον τα απαραίτητα εργαλεία για την αξιοποίηση των τ/κ περιουσιών κατά τρόπο δίκαιο και αξιοκρατικό για τον προσφυγικό κόσμο», καταλήγει η γραπτή δήλωση του Υπουργού Εσωτερικών.
Τοποθετήσεις Βουλευτών
Κατά τη συζήτηση, ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Μιχάλης Γιακουμή, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο αγγίζει την καρδιά της τραγωδίας της Κύπρου δηλαδή των προσφύγων. Ανέφερε ότι οι τ/κ περιουσίες δεν είναι απλά τεμάχια γης, αλλά ένα εργαλείο που αποτελεί ελάχιστο δείγμα αλληλεγγύης και στήριξης στους εκτοπισθέντες που δεν γίνεται να γίνουν για 2η φορά πρόσφυγες.
Επέκρινε το γεγονός ότι τ/κ περιουσίες δόθηκαν, όπως είπε, σε μη δικαιούχους και σήμερα οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους δεν μπορούν να ορθοποδήσουν. Ο κ. Γιακουμή ανέφερε ότι το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα διαφάνειας, οικονομικής αποδοτικότητας και δικαιοσύνης.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ ,Χρίστος Σενέκης, ανέφερε ότι γίνεται ένα αποφασιστικό βήμα για εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό στη διαχείριση τ/κ περιουσιών και διορθώνονται αδικίες και στρεβλώσεις . Εξήρε την αποφασιστικότητα του ΥΠΕΣ και το γεγονός ότι έγινε ένας εξαντλητικός διάλογος. Ανέφερε επίσης ότι για τρεις δεκαετίες τα έσοδα από τα φιλέτα στο Μακένζι ήταν μηδενικά και τώρα τα έσοδα θα ανέρχονται στο 1 εκατ. ευρώ ετησίως.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου, είπε ότι το 1991 η πολιτεία θέσπισε νομοθεσία για κηδεμόνα τ/κ περιουσιών αλλά, λόγω μη έγκαιρης επικαιροποίησής της, οι πλείστες διατάξεις περιέπεσαν σε αρχησία και είχαμε συχνά διατάγματα και άλλες νομοθεσίες για διάφορα θέματα που προέκυπταν. Ανέφερε ότι το παρόν νομοσχέδιο ετοιμάστηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση και κατατέθηκε από την παρούσα αναλλοίωτο και αποσκοπεί στον εξορθολογισμό και στη διαφάνεια και στην άρση αδικιών.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο είναι προς την σωστή κατεύθυνση, αλλά τόνισε ότι κάποιοι πρόσφυγές μας έφυγαν από τη ζωή αδικαίωτοι και σήμερα προς μνήμη τους μπαίνουν σωστά κριτήρια και εισάγεται η διαφάνεια.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, Πρόεδρος της Επιτροπής Προσφύγων, ανέφερε ότι προηγήθηκε πολλή δουλειά από Βουλή και ΥΠΕΣ, υπήρξαν διαφωνίες αλλά τελικά, έπειτα από 50 χρόνια στρεβλώσεων, αδικίας και σκανδάλων, εισάγονται ρυθμίσεις που τα επιλύουν και εισάγεται έλεγχος και λογοδοσία. Κάλεσε το ΥΠΕΣ να ενημερώσει τη Βουλή για καταγγελίες που έγιναν πριν τέσσερα χρόνια για υπαλλήλους που εμπλέκονται σε παρατυπίες.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, ανέφερε ότι η τ/κ γη σε όλη την επικράτεια ήταν 12% και στην ελεύθερη Κύπρο πολύ πιο συρρικνωμένη . Αναφέρθηκε σε μικρά παρατράγουδα στη διαχείριση και διαφώνησε με την άρση της εξουσίας από το ΥΠΕΣ για κατά χάρη παραχώρηση τ/κ περιουσιών, όπως είπε.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, ανέφερε ότι σωστά γίνεται ο εξορθολογισμός αλλά η συζήτηση δεν πρέπει να γίνεται με προοπτική για το διηνεκές και επ' άπειρον αλλά να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να επανενώσουμε την πατρίδα μας. Ανέφερε ότι ψηφίζουμε υπό συνθήκες έκρυθμης κατάστασης.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, ανέφερε ότι μπαίνει η βάση για εκσυγχρονισμό στην παραχώρηση τ/κ περιουσιών και είναι σε εξέλιξη και η συζήτηση αναθεώρησης κριτήριων και αναβάθμισης των δικαιωμάτων των προσφύγων για ένα πιο αξιοκρατικό σύστημα επιλογής των δικαιούχων. Ανέφερε ότι προβληματισμός υπάρχει για το ύψος του ενοικίου για καταστήματα και αν πρέπει να βασίζεται στο αγοραίο ενοίκιο. Η κ. Σούπερμαν ανέφερε επίσης ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμες τ/κ κατοικίες για νέες παραχωρήσεις για τις ανάγκες του προσφυγικού κόσμου και για αντιμετώπιση του στεγαστικού τους προβλήματος.
