ΠΗΓΗ: Ανακοινώσεις
Ανακοίνωση με την οποία σχολιάζει τις ανακοινώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, εξέδωσε ο τέως Υπουργός Παιδείας, Πρόδρομος Προδρόμου. Όπως αναφέρει, «το πραγματικό ζήτημα της παιδείας δεν είναι αυτή καθαυτή η αξιολόγηση/ διαπίστωση, όσο είναι η διδασκαλία, η αποτελεσματικότητα της και τα ίδια τα μαθησιακά αποτελέσματα».
Αυτούσια η ανακοίνωση
Άκουσα τη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας για την αξιολόγηση των μαθητών/τριών Μέσης Εκπαίδευσης. Η κυβέρνηση οφείλει, πράγματι, να προχωρήσει σε αποτίμηση του νέου Σχεδίου Αξιολόγησης με την ολοκλήρωση της εφαρμογής του, στο τέλος αυτής της σχολικής χρονιάς. Το προβλέπει και ο Νόμος. Αξιολογώντας όλα τα δεδομένα μπορεί να επιφέρει αλλαγές, μεταξύ των οποίων ενδεχομένως -όπως ακούστηκε- ίσως προσαρμόσει τη βαρύτητα της γραπτής αξιολόγησης. Στην πραγματικότητα, όμως, το ουσιαστικό ζήτημα δεν είναι αυτή καθαυτή η αξιολόγηση. Αλλά είναι τα ίδια τα μαθησιακά αποτελέσματα.
Η απόφαση για να εφαρμοστεί ένα αξιόπιστο σύστημα αξιολόγησης προήλθε από τη διαπίστωση ότι στο τέλος του λυκείου, κάθε χρόνο, σημαντικό ποσοστό αποφοίτων και υποψηφίων για τα πανεπιστήμια -περίπου ένα τέταρτο- είχαν τόσο στα Ελληνικά όσο και στα Μαθηματικά γνώσεις απελπιστικά φτωχές, 1-5/20. Ενώ, πέραν των μισών δεν είχαν τις βασικές γνώσεις αφού αξιολογούνταν κάτω από τη «βάση». Παραδίδονταν δηλαδή στην κοινωνία νέοι άνθρωποι που δεν είχαν καν τη βασική γνώση της γλώσσας μας (όπως και Μαθηματικών, Ιστορίας, κοκ). Η μόνη αξιόπιστη αξιολόγηση που διαθέταμε τότε (Παγκύπριες Εξετάσεις) έδειχνε ότι αυτό συνέβαινε το 2012, όσο και το 2015 και 2016, αλλά και στη συνέχεια. Από εκεί ξεκίνησε ο προβληματισμός. Βάση του ήταν ότι πρέπει να παρακολουθούνται τα αποτελέσματα της διδασκαλίας σε κάθε στάδιο, να εντοπίζονται κενά και αδυναμίες όσο το δυνατόν έγκαιρα και να τίθενται συνεχώς στόχοι βελτίωσης.
Η αξιολόγηση ανά τετράμηνο και η διοργάνωση για πρώτη φορά αξιόπιστων ενιαίων διαγνώσεων (ασχέτως της βαρύτητας ή της συχνότητας της γραπτής αξιολόγησης), παρά τις όποιες αδυναμίες -οι οποίος συνεχώς αντιμετωπίζονται με βελτιωτικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια, είχε τα ακόλουθα πολύ θετικά αποτελέσματα:
- Για πρώτη φορά υπάρχει ένα ενιαίο, ίδιο για όλους, σύστημα αξιολόγησης (στη βάση αρχών αξιοκρατίας και φυσικής δικαιοσύνης).
- Για πρώτη φορά παρακολουθείται και υπάρχει μια σχετική βεβαιότητα ως προς το ρυθμό διδασκαλίας σε όλα τα σχολεία, σε όλα τα τμήματα (πράγμα που δεν συνέβαινε προηγουμένως). Για πρώτη φορά εξασφαλίζεται -ιδιαίτερα φέτος στα Γυμνάσια- ότι πραγματικά διδάσκεται ό,τι προβλέπεται. Προηγουμένως υπήρχε μια «πανσπερμία» ανά το παγκύπριο, ποικιλομορφία πρακτικών (και, άρα, «τυχαίες» διαφορές και ανισότητες).
- Για πρώτη φορά υπάρχει ένας αξιόπιστος έλεγχος των «πλαισίων μάθησης» και επιδιώκονται συγκεκριμένοι δείκτες «επάρκειας/επιτυχίας», σε συνάρτηση με το Ωρολόγιο Πρόγραμμα.
- Για πρώτη φορά ΟΛΟΙ, μαθητές, εκπαιδευτικοί, σχολείο, γονείς/κηδεμόνες, μπορούν να έχουν έγκαιρα (τώρα, από την Α’ τάξη Γυμνασίου) μια καθαρή εικόνα για τις επιδόσεις και τυχόν προηγούμενα μαθησιακά κενά, την αποδοτικότητα της διδασκαλίας και την κλίση και το ταλέντο κάθε μαθητή/τριας σε συγκεκριμένα μαθήματα.
Πολύ σημαντικά ευρήματα που έχουν προκύψει από τις διαδικασίες του νέου σχεδίου αξιολόγησης θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής, πέραν από τα «επιφαινόμενα». Τέτοια ευρήματα δείχνουν ότι μια σημαντική μερίδα μαθητών δεν είναι καθόλου σε θέση να παρακολουθήσουν τα προγράμματα στα οποία είναι ενταγμένοι. Υπάρχει μια μερίδα μαθητών οι οποίοι, ως εκ των γνώσεων τους, είναι αδύνατο να παρακολουθήσουν το σχολικό πρόγραμμα τους. Είναι πραγματικά κρίμα να ταλαιπωρούνται κάθε μέρα, για χρόνια και να μην αποκομίζουν τελικά κανένα μαθησιακό όφελος.
Μπορεί να υπάρχει «άγχος» σε σχέση με την αξιολόγηση, περισσότερο όμως θα πρέπει να υπάρχει ανησυχία μπροστά σε αποτελέσματα που δείχνουν ότι από το δημοτικό σχολείο ποσοστό 10-15% των μαθητών/τριών προωθούνται στη Μέση Εκπαίδευση σε κατάσταση αναλφαβητισμού (όπως και μια πρόσθετη μερίδα στα «όρια» του αναλφαβητισμού). Γιατί ακόμα στην πρώτη τάξη λυκείου ποσοστό 10-15% των μαθητών/τριών έχουν επιδόσεις κάτω από το ένα τρίτο (1-7/20) ταυτόχρονα και στα τρία ή και τα τέσσερα βασικά μαθήματα (ενώ μια άλλη μερίδα που έχουν περάσει στην Τεχνική Εκπαίδευση, συμμετέχουν σε τάξεις με μέσο όρο γραπτής αξιολόγησης αρκετά κάτω από το 1/3). Αυτό δεν οφείλεται στην αξιολόγηση. Απλώς εμφανίζεται μέσα από αυτήν. Μάλλον οφείλεται στην οργάνωση των σπουδών, το περιεχόμενο των προγραμμάτων και τις σχετικές ρυθμίσεις, διατάξεις, κανονισμούς των σχολείων, που μπορεί και να πρέπει να αλλάξουν. Τέτοιας λογικής είναι νομοθετική πρόταση που βρίσκεται στη Βουλή για κατάργηση της στασιμότητας και πρόσβαση σε Ομάδες Προσανατολισμού στο Λύκειο αναλόγως γνώσεων.
Αυτά, νομίζω, είναι τα ουσιαστικά ζητήματα και διλήμματα και θα πρέπει να αντιμετωπισθούν με το σχεδιασμό νέων προγραμμάτων σπουδών, προσαρμοσμένων στις αντικειμενικές ανάγκες και δυνατότητες (έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Υπουργείο).
Στα αποτελέσματα εμφανίζονται, όπως θα αναμενόταν, διακυμάνσεις χρόνο με το χρόνο, αλλά θα πρέπει να παρακολουθούνται οι επαναλαμβανόμενες, διαχρονικές τάσεις. Μια ενδελεχής και τεκμηριωμένη ανάλυση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και των προγραμμάτων έχει τεθεί στη διάθεση της Υπουργού Παιδείας και μπορεί, ενδεχομένως να τεθεί στη διάθεση και του Προέδρου της Δημοκρατίας εφόσον φαίνεται, προς τιμήν του, να δείχνει προσωπικό ενδιαφέρον.
Διαμαρτυρίες που ακούγονται συχνά αφορούν το τι διδάσκεται και τι εξετάζεται (το περίφημο ερώτημα της «ύλης»). Το ζήτημα αυτό έχει να κάνει με την επανεξέταση και αξιολόγηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων και όχι με την αξιολόγηση μαθητών. Κατά γενική ομολογία το έργο αναθεώρησης/επικαιροποίησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων πρέπει να ξεκινήσει αμέσως. Αυτό το δημιουργικό όσο και απαιτητικό έργο, πρέπει να γίνει για την Παιδεία.
Επειδή αλλαγές, τροποποιήσεις και βελτιωτικές προσαρμογές μπορεί και πρέπει να γίνουν και στη διαδικασία αξιολόγησης, το Υπουργείο Παιδείας είχε προτείνει από τον προηγούμενο χρόνο σειρά απλοποιήσεων και «αποφόρτωση», με μείωση των εξεταζόμενων μαθημάτων στο Γυμνάσιο και ταυτόχρονη μείωση των γραπτών ασκήσεων («διαγωνισμάτων»). Δεν κατέστη όμως δυνατό να τις εγκρίνει η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας. Με δεδομένο πάντως ότι ο ΔΗΣΥ ήταν θετικά διακείμενος, ίσως μια νέα απόπειρα με διαφορετική στάση των πολιτικών δυνάμεων που στηρίζουν την προεδρία να φέρει τώρα αποτελέσματα.
