Του Απόστολου Τομαρά
Η αντίστροφη μέτρηση για ολική άρση των περιορισμών που συνόδευσαν την πανδημία για δυο χρόνια, ουσιαστικά σηματοδοτεί το τέλος των όσων βίωσε ο πλανήτης, ωστόσο ο ιός θα παραμείνει για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα εγκαινιάζοντας μια νέα περίοδο, αυτής της συνύπαρξης με τον COVID-19. Με την επιστημονική κοινότητα να έχει πραγματοποιήσει τεράστια άλματα μέσα στα δυο πανδημικά χρόνια, το νέο στοίχημα που καλείται να κερδίσει είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών του ιού, έτσι όπως αυτές αποτυπώνονται σε ένα κομμάτι όσων νόσησαν και αποθεραπεύτηκαν. Η νέα ορολογία που μπαίνει στην ζωή όλων είναι το σύνδρομο Long Covid, έτσι όπως προσδιορίζονται όσοι ασθενείς έχουν αποθεραπευτεί, δεν διασπείρουν τον ιό, ωστόσο συνεχίζουν να παρουσιάζουν συμπτωματολογία COVID-19. Ήδη στην επιστημονική κοινότητα γίνεται λόγος για δυο παράλληλες πανδημίες, αυτή της οξείας μόλυνσης και την άλλη με τα μακροχρόνια συμπτώματα COVID-19, η χρονική διάρκεια της οποίας επεκτείνεται έως και 12 εβδομάδες μετά την αποθεραπεία. Δεδομένης της μικρής χρονικής διάρκειας συντεταγμένης παρακολούθησης του συνδρόμου COVID-19, δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ασφάλεια το ποσοστό των ασθενών που παρουσιάζουν το σύνδρομο. Ωστόσο, με βάση διεθνείς δημοσιεύσεις, το ποσοστό των Long Covid υπολογίζεται από 20% έως 30%, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό που εάν μεταφρασθεί σε απόλυτους αριθμούς ανεβάζει τους ασθενείς με σύνδρομο σε μερικά εκατομμύρια.
Η Κύπρος
Στην Κύπρο το σύνδρομο COVID-19 παρακολουθείται με ιδιαίτερη προσοχή από το περασμένο φθινόπωρο. Στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας από τον περασμένο Νοέμβριο λειτουργούν τα ιατρεία COVID για ασθενείς που παρουσιάζουν μακροχρόνια συμπτωματολογία. Ο επικεφαλής των ιατρείων, ειδικός παθολόγος Ανδρέας Τοφαρίδης, μίλησε στην «Κ» σκιαγραφώντας το σύνδρομο Long Covid καθώς και το έργο που επιτελείται στα νοσοκομεία του ΟΚΥπΥ. Τα ιατρεία στελεχώνονται από ομάδα επαγγελματιών υγείας που αποτελείται από Παθολόγους, Πνευμονολόγους, Καρδιολόγους, Νευρολόγους, Λογοθεραπευτές, Φυσιοθεραπευτές και Ωτορινολαρυγγολόγους. «Στόχος μας είναι συντεταγμένα να αναγνωριστεί πως το Long Covid είναι μια πολυσυστηματική ιατρική κατάσταση με μακροχρόνιες επιπτώσεις σε ατομικό, κοινωνικό, οικογενειακό, οικονομικό και επαγγελματικό επίπεδο». Ο κ. Τοφαρίδης προσδιορίζει τους Long Covid στην Κύπρο στα ίδια επίπεδα των διεθνών δημοσιεύσεων.
Τι είναι Long Covid
Αυστηρά ομιλούντες στο ερώτημα τι είναι το Long Covid δεν υπάρχουν ξεκάθαροι ορισμοί και κατά συνέπεια απάντηση. Όπως μας εξηγεί ο κ. Τοφαρίδης, κοινό σημείο των ορισμών αυτών είναι η παραμονή συμπτωμάτων έως και 12 εβδομάδες μετά το πέρας της οξείας φάσης της νόσου. Αφορά ασθενείς οι οποίοι δεν θεωρούνται μεταδοτικοί. Όμως συνεχίζουν να παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα COVID-19, που πέρασαν κατά την οξεία φάση της νόσου, είτε παρουσιάζουν συνδυασμό παλαιών και νέων συμπτωμάτων, ή ακόμα και μια εντελώς νέα σημειολογία συμπτωμάτων. Όπως προκύπτει από την παρακολούθηση των ασθενών Long Covid, έχουν περιγραφεί πάνω από 200 συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με το σύνδρομο. Τα συχνότερα κατά τον κ. Τοφαρίδη είναι η κούραση, η αίσθηση της χρόνιας κόπωσης, διαταραχές στην αναπνοή, αίσθημα δύσπνοιας, διαταραχές στη γεύση και όσφρηση, διαταραχές της συγκέντρωσης, διαταραχή του ύπνου. Όπως μας είπε ο κ. Τοφαρίδης, υπάρχουν ασθενείς που περιγράφουν την κατάσταση που βιώνουν με τον όρο Ομίχλη του Εγκεφάλου, νιώθουν όπως οι ίδιοι λένε στους γιατρούς που τους παρακολουθούν, πως δεν είναι αυτοί που ήταν πριν νοσήσουν.
Οι επιπτώσεις
Έχοντας ως δεδομένο πως το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα του συνδρόμου Long Covid είναι η εις βάθος χρόνου διάρκειά του, οι επιπτώσεις δε μπορεί να είναι μονοδιάστατες. Ήδη, όπως μας επισημαίνει ο κ. Τοφαρίδης, υπάρχουν δημοσιεύσεις οι οποίες προετοιμάζουν τα συστήματα υγείας για την μετά πανδημία εποχή. Και εδώ το ζητούμενο είναι οι κατάλληλες ιατρικές υποδομές προκειμένου να είναι σε θέση να παρακολουθείται ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών με μακροχρόνιες επιπτώσεις, οι οποίες ωστόσο περιορίζονται μόνο στην ιατρική κοινότητα. Καλύπτουν την καθημερινότητα, την εργασία, ενώ έχουν και κοινωνικοοικονομικές συνέπειες. Στο περιβάλλον αυτό η προτροπή του κ. Τοφαρίδη είναι η προφανής. «Πρέπει οργανωμένα και συντεταγμένα η πολιτεία και οι φορείς να αναπτύξουν πολιτικές υγείας για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους ασθενείς. Όλες οι επιπτώσεις είναι συγκοινωνούντα δοχεία, το ένα επηρεάζει το άλλο».
Αύξηση των ποσοστών των ασθενών Long Covid
Κάνοντας μια σύγκριση των ποσοστών Long Covid με τα αντίστοιχα, οκτώ μηνών πριν, φαίνεται ξεκάθαρα πως παρατηρείται μια αύξηση. Σύμφωνα με στοιχεία από ρεπορτάζ της «Κ» τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι μακροχρόνιοι ασθενείς, όπως προσδιορίζονταν οι Long Covid, υπολογίζονταν σε ένα 10% όσων μολύνθηκαν από τον ιό, ανάρρωσαν, και στη συνέχεια εμφάνισαν παρατεταμένη συμπτωματολογία. Σήμερα το ποσοστό αυτό προσδιορίζεται μεταξύ 20% και 30%. Οι υποδομές Long Covid που έχουν δημιουργηθεί σε νοσοκομεία του ΟΚΥπΥ, αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για υποστήριξη όσων ταλαιπωρούνται από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του ιού. Όπως ορθά υποδεικνύει ο κ. Τοφαρίδης, σημαντικό ρόλο στον εντοπισμό Long Covid έχουν να διαδραματίσουν οι προσωπικοί γιατροί λόγω της επαφής που έχουν με ασθενείς, οι οποίοι για διάφορους λόγους αποφεύγουν να ζητήσουν βοήθεια από τα ιατρεία Long Covid.
