Απαισιοδοξία δύο ταχυτήτων

Απόσταση μεταξύ των κοινωνικών και πολιτικών πραγματικοτήτων και ανησυχιών στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή κοινότητα, καταγράφει η τελευταία έκδοση του Ευρωβαρόμετρου για το φθινόπωρο του 2024.

Από τη μία, και οι δύο κοινότητες παρουσιάζονται απαισιόδοξες, με τους Τ/κ ωστόσο να κινούνται γρηγορότερα προς αυτή την κατεύθυνση, εστιάζοντας περισσότερο σε θέματα ποιότητας ζωής, αλλά συμφωνώντας με τους Ε/κ για το αυξημένο κόστος ζωής.

Το Ευρωβαρόμετρο, είναι ένα κατατοπιστικό εργαλείο παρακολούθησης της κοινής γνώμης στην ΕΕ και τα κράτη-μέλη, αν και τα δελτία Τύπου της Επιτροπής (και κατ’ επέκταση οι πλείστοι τίτλοι στα ΜΜΕ) εστιάζουν συνήθως σε θετικά μεν, μη ενδιαφέροντα δε ευρήματα για την ικανοποίηση ή τις γνώσεις των πολιτών για την ΕΕ.

Στην περίπτωση της Κύπρου, πέρα από την καταγραφή της κοινής γνώμης στη χώρα γενικότερα (που παραδόξως αλλά αναπόφευκτα καλύπτει μόνο τις ελεύθερες περιοχές που ελέγχει η ΚΔ και ως εκ τούτου κυρίως τους Ελληνοκύπριους), το Ευρωβαρόμετρο συλλέγει τακτικά στοιχεία και για την τ/κ κοινότητα, δεδομένης της διαφορετικής πολιτικής και οικονομικής κατάστασης στα κατεχόμενα. Μια άσκηση ιδιαίτερα χρήσιμη εφόσον τα κατεχόμενα λειτουργούν, από την οπτική της ΕΕ, ως μια περιφέρεια της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις δικές της ιδιαιτερότητες, όπου το καθεστώς μπορεί να μην αναγνωρίζεται αλλά έχει χαρακτηριστικά αυτόνομης διακυβέρνησης – η οποία θα διατηρηθεί σε περίπτωση λύσης.

Δεν προκαλεί έκπληξη για παράδειγμα το γεγονός πως ενώ οι Ε/κ κρίνουν θετικά την κατάσταση της οικονομίας σε ποσοστά συγκρίσιμα με αυτά του μέσου όρου της ΕΕ, οι Τ/κ εκτιμούν σε μεγαλύτερο ποσοστό πως η οικονομία των κατεχομένων δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση, αν και απαντούν ότι η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους και η εργασιακή τους κατάσταση είναι καλή σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους Ε/κ.

Οι Τ/κ εμφανίζονται, ωστόσο, πιο απαισιόδοξοι σε σχέση με το μέλλον της οικονομίας αλλά και της απασχόλησης στις κοινωνίες τους για τους επόμενους 12 μήνες, με την απαισιοδοξία αυτή να έχει κάνει μεγάλα άλματα ανόδου σε σχέση με το προηγούμενο Ευρωβαρόμετρο της άνοιξης του 2024. Άλματα αρκετά μεγαλύτερα από την αυξημένη απαισιοδοξία και στην ε/κ κοινότητα.

Το Ευρωβαρόμετρο πραγματοποιήθηκε την περίοδο 10/10 - 3/11 με δείγμα 26.525 ατόμων στην ΕΕ, την περίοδο 10 - 31/10 και δείγμα 501 ατόμων στην Κύπρο (την ε/κ κοινότητα) και την περίοδο 12 - 23/10 και δείγμα 502 ατόμων στην τ/κ κοινότητα. Οι συγκρίσεις γίνονται με βάση το Ευρωβαρόμετρο της άνοιξης που καλύπτει την περίοδο Απριλίου - Μαΐου 2024.

Αυξημένη απαισιοδοξία

Οι τάσεις όσον αφορά σε ερώτηση για το ποιες είναι οι προσδοκίες τους για την οικονομική κατάσταση στην Κύπρο και στην τ/κ κοινότητα αντίστοιχα, τους επόμενους 12 μήνες, καταγράφουν μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δύο κυπριακών κοινωνιών παρά το γεγονός πως βρίσκονται στην ίδια χώρα και παρά τις κάποιες έστω οικονομικές σχέσεις μέσω των σημείων διέλευσης και των εμπορικών σχέσεων που ρυθμίζονται μέσω του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής.

Απαντώντας σε ερώτηση για το ποια προσδοκούν πως θα είναι η ανάπτυξη της οικονομίας τους επόμενους 12 μήνες (καλύτερη, χειρότερη, η ίδια) στην Κύπρο και στην τ/κ κοινότητα αντίστοιχα, το ίδιο ποσοστό Ε/κ και Τ/κ (14%) απάντησαν πως αναμένουν την κατάσταση να γίνει καλύτερη, λίγο πιο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (19%). Σε σχέση με το Ευρωβαρόμετρο της άνοιξης, όμως, το ποσοστό των αισιόδοξων μειώθηκε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) μεταξύ των Ε/κ, αλλά κατά 11 πμ μεταξύ των Τ/κ (σε σχέση με πτώση 2 πμ στην ΕΕ).

Η διαφορά γίνεται πολύ πιο αισθητή στις άλλες δύο απαντήσεις. Το 37% των ερωτηθέντων Ε/κ αλλά μόλις το 16% των Τ/κ θεωρούν πως η οικονομική κατάσταση θα παραμείνει η ίδια τους επόμενους 12 μήνες, έχοντας μειωθεί κατά 1 πμ μεταξύ των Ε/κ και κατά 10 πμ μεταξύ των Τ/κ. Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ ήταν 43% με αύξηση 3 πμ.

Κι ενώ το ποσοστό κατά μέσο όρο στην ΕΕ που θεωρεί πως η κατάσταση θα γίνει χειρότερη έμεινε σταθερό στο 35%, μεταξύ των Ε/κ βρισκόταν στο 47% (αύξηση 5 πμ), και στην τ/κ κοινότητα ακόμα ψηλότερα, στο 69% (αύξηση 21 πμ).

Κόστος ζωής

Οι δύο κοινότητες βρίσκονται σε διαφορετικούς κόσμους και όσον αφορά την ερώτηση για το ποια θεωρούνται τα πιο σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ και τα κράτη-μέλη (μέχρι δύο επιλογές), και στην περίπτωση των κατεχομένων η τ/κ κοινότητα, με κύριο σημείο σύγκλισης την αύξηση των τιμών, τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής, το οποίο επέλεξε το 40% των Ε/κ (δεύτερο θέμα στην κατάταξη μετά τη μετανάστευση) και το 45% των Τ/κ (πρώτο στην κατάταξη), σε σχέση με 33% στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η μετανάστευση βρισκόταν χαμηλά για τους Τ/κ (13%) και για τον μέσο όρο της ΕΕ (20%), και πρώτο θέμα για τους Ε/κ (50%).

Από εκεί και πέρα, οι Τ/κ εστιάζουν σε σημαντικό βαθμό σε θέματα ποιότητας ζωής πέρα από την οικονομία. Μετά το κόστος ζωής, ακολουθεί η οικονομική κατάσταση (41% σε σχέση με 26% μεταξύ των Ε/κ και 18% στην ΕΕ), η εγκληματικότητα (21% σε σχέση με 10% μεταξύ των Ε/Κ και στην ΕΕ), η υγεία (20% σε σχέση με 7% στους Ε/Κ και 15% στην ΕΕ) και το εκπαιδευτικό σύστημα (16%, σε σύγκριση με 10% στην ε/κ πλευρά και 9% στην ΕΕ).

Θέλουν κεκτημένο

Η πλειοψηφία των Τ/κ φαίνεται, τέλος, γενικά θετική όσον αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ, αν και έχει σημειωθεί μικρή αρνητική μεταβολή σε σχέση με την άνοιξη, όπως φαίνεται στις απαντήσεις τους σε ερώτηση που πάει ένα βήμα παραπέρα από τις γενικές ερωτήσεις για το αν κάποιος βλέπει θετικά ή όχι την ΕΕ.

Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ειδική ερώτηση αν «γενικά ομιλούντες, θεωρείτε πως για την τ/κ κοινότητα η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ θα ήταν» καλή, κακή ή ούτε καλή ούτε κακή, το 46% απάντησε πως θα ήταν καλή, με το ποσοστό να παραμένει σταθερό σε σχέση με την άνοιξη. Ωστόσο, το ποσοστό όσων θεωρούν πως θα ήταν κάτι κακό αυξήθηκε κατά 5 πμ στο 29%, κατ’ αντιστοιχία με μια πτώση κατά 5 πμ μεταξύ αυτών που δεν θεώρησαν πως θα ήταν ούτε καλό ούτε κακό. Το ποσοστό όσων δεν ξέρουν έμεινε σταθερό στο 1%.

Σε ερώτηση αν «λαμβάνοντας τα πάντα υπόψη» θεωρούν πως «η τ/κ κοινότητα θα επωφελείτο από την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ», το 61% απάντησε θετικά (5 πμ χαμηλότερο σε σχέση με την άνοιξη), ενώ το 37% απάντησε αρνητικά (αύξηση 4 πμ). Όσοι δεν ξέρουν αυξήθηκαν από 1% σε 2%.