Τραμπ – Ζελένσκι: Μετά τη σύγκρουσή, τι;

Για «καταιγίδα που ξέσπασε» ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ουκρανία κάνουν λόγο οι New York Times στη σκιά της πρωτοφανούς επίθεσης που εξαπέλυσαν οι Ντόναλντ Τραμπ και Τζέι Ντι Βανς απέναντι στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι χτες στο Οβάλ Γραφείο. Αντίστοιχους χαρακτηρισμούς έχουν επιλέξει δεκάδες κορυφαία ΜΜΕ ανά τον κόσμο τα οποία προσπαθούν να χαρτογραφήσουν τις συνέπειες και τα ενδεχόμενα της επόμενης μέρας.

Οι σχέσεις των δύο ανδρών έτσι κι αλλιώς δεν βρίσκονταν στο καλύτερο σημείο. Το BBC, σε ανάλυσή του, επισημαίνει τον χαρακτηρισμό «δικτάτορας» που είχε απευθύνει ο Τραμπ προς τον Ζελένσκι, όπως και το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ σε μια από τις πρώτες συνεντεύξεις του από όταν επέστρεψε στον Λευκό Οίκο είχε αποδώσει και στον πρόεδρο της Ουκρανίας ευθύνες για την εκκίνηση του πολέμου στην Ουκρανία.

Και τώρα, τι;

Το χθεσινό σκηνικό στο Οβάλ Γραφείο επιβεβαιώνει τόσο τη διάσταση μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι, αλλά και συνολικά το βαρύ κλίμα που διαμορφώνεται στο «τρίγωνο» ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Ευρώπη. Το BBC σχολιάζει χαρακτηριστικά πως πλέον εγείρονται πολύ περισσότερες αμφιβολίες και ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, εκτός του ζητήματος της Ουκρανίας. Το μεγαλύτερο ερώτημα, κατά την ίδια ανάλυση, είναι κατά πόσον ο πρόεδρος Τραμπ θα τηρήσει την υπόσχεση που έδωσε ο προκάτοχός του Χάρι Τρούμαν το 1949, ότι οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν μια επίθεση εναντίον ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ ως επίθεση εναντίον της Αμερικής.

Οι παραπάνω ανησυχίες εδράζονται στην αποφασιστικότητα που φαίνεται να επιδεικνύει ο Τραμπ στην κατεύθυνση αποκατάστασης των σχέσεων με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ασκήσει ήδη μεγάλες πιέσεις στην Ουκρανία για παραχωρήσεις που εκ των πραγμάτων θα ευνοούσαν τον Πούτιν. Το BBC, στη σκιά των παραπάνω εξελίξεων, παρατηρεί ότι πλέον η ασφάλεια της Ουκρανίας τίθεται σε δεύτερη μοίρα κι επομένως είναι εύλογο και οι Ευρωπαίοι να ανησυχούν για τη δική τους ασφάλεια.

Οσον αφορά, πάντως, τη χθεσινή συνάντηση στην Ουάσιγκτον -η οποία στιγματίστηκε και από την έντονη παρουσία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς- το BBC επικαλείται εκτιμήσεις που κάνουν λόγο για προσχεδιασμένη επικοινωνιακή κίνηση της πλευράς Τραμπ. Με τι σκοπό; Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, είτε για να αναγκάσουν τον Ζελένσκι να υποταχθεί στα «θέλω» της Αμερικής, είτε για να επισπεύσουν μια κρίση που θα τους επέτρεπε να κατηγορήσουν τον Ουκρανό πρόεδρο για ό,τι συμβεί στη συνέχεια.

Αν ο Τραμπ επιλέξει τη διακοπή των συνομιλιών με το πάγωμα της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, η Ουκρανία θα συνεχίσει να πολεμά. Τα ερωτήματα είναι πόσο αποτελεσματικά και για πόσο καιρό, σημειώνει το BBC. Ταυτόχρονα, θεωρείται δεδομένο πως η πίεση θα διπλασιαστεί στους Ευρωπαίους συμμάχους της για να αναλάβουν την ευθύνη.

Αντιδράσεις μετά τη «μετωπική»

Ο Ουκρανός πρόεδρος, πάντως, δήλωσε σήμερα ότι είναι «πολύ σημαντικό» να ακούγεται τι συμβαίνει στη χώρα του και κανείς να μην την ξεχάσει.

Παράλληλα, στον λογαριασμό του Ζελένσκι στο Χ εμφανίζεται περισσότερες από 30 φορές η φράση «ευχαριστώ για τη στήριξή σας», σε απάντηση στα μηνύματα υποστήριξης που ανάρτησαν Ευρωπαίοι ηγέτες.

Παρά την αντιπαράθεσή του με τον Τραμπ και την παραδοχή ότι η συνάντηση δεν πήγε καλά, ο Ουκρανός πρόεδρος ευχαρίστησε και τις ΗΠΑ «για τη στήριξή τους» και «αυτή την επίσκεψη», όπως και τον Αμερικανό πρόεδρο, το Κογκρέσο και τον αμερικανικό λαό.

«Είναι πολύ σημαντικό για εμάς η Ουκρανία να ακούγεται και κανείς να μην την ξεχάσει, ούτε στη διάρκεια του πολέμου ούτε μετά», ανέφερε επίσης σε άλλη ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την οποία συνόδευσε με εικόνες από τη συνάντησή του με μια ουκρανική κοινότητα στην Ουάσινγκτον.

«Είναι πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους στην Ουκρανία να γνωρίζουν ότι δεν είναι μόνοι τους, ότι τα συμφέροντά τους εκπροσωπούνται σε κάθε χώρα, σε κάθε γωνιά της γης», τόνισε.

«Αναζητούμε την ειρήνη. Δεν επιδιώκουμε να μπούμε σε έναν πόλεμο 10 ετών και να παίξουμε παιχνίδια», δήλωσε ο από την πλευρά του ο Αμερικανός πρόεδρος μετά την επεισοδιακή συνάντηση με τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. «Ο Ζελένσκι επιδιώκει να συνεχίσει τον πόλεμο και να πολεμήσει, χωρίς εμάς, δεν κερδίζει», συμπλήρωσε.

Την ίδια στιγμή, προς ναυάγιο οδεύει η συμφωνία Ουάσινγκτον-Κιέβου για τα ουκρανικά ορυκτά, όπως μεταδίδει το πρακτορείο ειδήσεων Reuters. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δεν ενδιαφέρεται επί του παρόντος να επανεξετάσει τη συμφωνία για τα ορυκτά της Ουκρανίας, δήλωσε στο Reuters κορυφαίος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.

Στο πλευρό του Ζελένσκι οι Ευρωπαίοι ηγέτες

Οι ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας, πάντως, που θα συνεδριάσουν αύριο Κυριακή στο Λονδίνο, στάθηκαν στο πλευρό του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Σοκαρισμένοι από τη χθεσινή αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο, που οδήγησε στην εσπευσμένη αποχώρηση του Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο χωρίς να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά για την οποία είχε πάει, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν να υπερασπιστούν τον Ουκρανό πρόεδρο.

Περίπου 15 εξ αυτών θα συναντηθούν αύριο στο Λονδίνο για μια σύνοδο αφιερωμένη στην Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Στη διάρκεια συνομιλίας του με τον Ζελένσκι, που είναι προσκεκλημένος στη σύνοδο του Λονδίνου, ο Βρετανός πρωθυπουργός τον διαβεβαίωσε για την «ακλόνητη υποστήριξή του».

Σύμφωνα με τη Ντάουνινγκ Στριτ, η σύνοδος αυτή θα αποτελέσει συνέχεια των συνομιλιών που πραγματοποιήθηκαν στο Παρίσι υπό τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στις αρχές του μήνα και θα επικεντρωθεί «στην ενίσχυση της θέσης της Ουκρανίας σήμερα, περιλαμβανομένης της συνεχιζόμενης στρατιωτικής υποστήριξης (προς της χώρα) και της άσκησης αυξημένης οικονομικής πίεσης στη Ρωσία».

Οι συμμετέχοντες θα συζητήσουν επίσης «την ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει τον ρόλο της στον τομέα της άμυνας», μπροστά στον κίνδυνο να αρθεί η στρατιωτική και πυρηνική αμερικανική ομπρέλα.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε έτοιμος «να ξεκινήσει τις συζητήσεις» για το ενδεχόμενο η Ευρώπη να αποκτήσει στο μέλλον πυρηνικά αποτρεπτικά μέσα, έπειτα από αίτημα του μελλοντικού καγκελαρίου της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς.

Ο Μερτς έχει εκτιμήσει ότι είναι απαραίτητο η Ευρώπη να προετοιμαστεί «για το χειρότερο σενάριο»: οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το ΝΑΤΟ. Επιθυμεί εξάλλου να συζητηθεί το ενδεχόμενο να επεκταθεί η βρετανική και γαλλική πυρηνική ομπρέλα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γαλλία και Βρετανία είναι οι δύο ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν πυρηνικό όπλο.

Η Ουκρανία και η Ευρώπη παρακολουθούν με ανησυχία την προσέγγιση του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι δύο ηγέτες είχαν τηλεφωνική επικοινωνία στις 12 Φεβρουαρίου, ενώ Μόσχα και Ουάσινγκτον ξεκίνησαν – χωρίς να καλέσουν τους Ευρωπαίους ή το Κίεβο—διμερείς διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου για το ξέσπασμα του οποίου ο Αμερικανός πρόεδρος αρνείται να επιρρίψει τις ευθύνες στη Ρωσία.

Ανάλυση του BBC σημειώνει, άλλωστε, πως σε αυτές τις νέες συνθήκες ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν έχει λόγο να παρέμβει στις εξελίξεις. Οι επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης διακοπής των σχέσεων Ουκρανίας και ΗΠΑ θα είναι ενδεχομένως πολύ σοβαρές για το Κίεβο, αλλά πολύ θετικές για τη Μόσχα, εξηγεί η ίδια ανάλυση.

Με πληροφορίες από BBC, AFP και Reuters