Kathimerini.gr
Σε ένα επεισόδιο της 25ης σεζόν των «Simpsons» ο Μπαρτ γυρνάει στην αδερφή του, τη Λίζα και τη ρωτάει: «Εχουν τα tweets του Πάπα το αλάθητο;». Η οθόνη του κινητού του δείχνει ένα –φανταστικό– tweet του Ποντίφικα που γράφει: «Τσεκάρετε επικό fail με καντήλια!».
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση το αστείο θα έμοιαζε παρατραβηγμένο, αλλά το επεισόδιο προβλήθηκε τον Νοέμβριο του 2013, τη χρονιά δηλαδή που τον θρόνο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ανέλαβε ο Πάπας Φραγκίσκος. Ο κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, ο 266ος Πάπας του Βατικανού, που απεβίωσε στις 21 Απριλίου, θα μείνει στα βιβλία της ιστορίας ως «ο Πάπας του λαού» (σε τέτοιο βαθμό ώστε να εμφανίζεται, σε μεταγενέστερο επεισόδιο των «Simpsons», να κάνει ωτοστόπ για να φτάσει στο Σπρίνγκφιλντ).
Ηταν ο πρώτος Πάπας με καταγωγή από τη Λατινική Αμερική αλλά και ο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που, παρά τις όποιες αγκυλώσεις, προσπάθησε σθεναρά να εκσυγχρονίσει τις θέσεις του Ρωμαιοκαθολικισμού. Αγκάλιασε το μεταναστευτικό, «Ποιος είμαι εγώ να κρίνω;» είπε για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, και επέτρεψε σε γυναίκες να ηγηθούν σε ορισμένες θέσεις στο Βατικανό (ακόμα και αν δεν «έπεσε το κάστρο» των αμβλώσεων, στις οποίες αντιτίθετο μέχρι το τέλος).
Μαζί με όλα αυτά, ο Πάπας Φραγκίσκος, ο πιο μαζικά αγαπητός Ποντίφικας στην πρόσφατη ιστορία, κατάφερε να γίνει ένας εκκλησιαστικός ηγέτης που ενστερνίστηκε τους κώδικες της εποχής του και επικοινώνησε με τον τρόπο που μπορούσε να τον αντιληφθεί ο λαός την τελευταία 12ετία. Οταν ανέλαβε τη θέση του, η ζωή μας είχε αρχίσει ήδη να ορίζεται εν πολλοίς ψηφιακά: οι selfies ήταν η νέα συνήθεια που έγινε η έκφραση της διάθεσής μας, αρχίσαμε να γελάμε όλο και συχνότερα με memes, το viral έγινε το νέο μέτρο της διασημότητας και τα δημόσια πρόσωπα επέλεξαν τη φαινομενικά πιο άμεση επικοινωνία των social media.
Ο viral Πάπας
View this post on Instagram
Ο Ποντίφικας υπήρξε από την πρώτη στιγμή ενεργός στο Χ και το Instagram, με 18,3 εκατ. και 10,1 εκατ. ακολούθους, αντίστοιχα. Ηξερε πώς παίζεται το παιχνίδι, γι’ αυτό ήταν πάντα ανοιχτός στο να ποζάρει για μία selfie. Πέραν βέβαια των δικών του δημοσιεύσεων, ήξερε και επικοινωνιακά πώς να χειριστεί μικρά χαριτωμένα περιστατικά με viral δυναμική. Αρκεί να θυμηθούμε όλες τις συναντήσεις του… με παιδάκια, είτε αυτά έρχονταν να τον περιεργαστούν, είτε ξέφευγαν από την εποπτεία που είχαν και τριγύριζαν στον χώρο.
View this post on Instagram
Λίγο χιούμορ δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, γι’ αυτό και ο Πάπας δεν του αντιστεκόταν. Μπορούσε να αστειεύεται με τον αέρα που του έπαιρνε το καπέλο (το λεγόμενο «τσουκέτο»). Εξάλλου, είχε εναλλακτική ένα… σομπρέρο που δοκίμαζε σε μια πτήση του προς Μεξικό το 2016, ακόμα και μια μάσκα Σπάιντερμαν, από μια «συνάντησή» του με τον ήρωα του Σταν Λι. Είχε πάντα επίσης έτοιμη μια καλή ατάκα. Οταν τον ρωτούσαν για την κατάσταση του γόνατού του, εκείνος μπορούσε να απαντήσει: «Ξέρετε τι χρειάζομαι για το πόδι μου; Λίγη τεκίλα!». Μιλώντας κάποια στιγμή για μετανάστευση στην αμερικανική εκπομπή «60 Minutes» δεν δίστασε να αστειευθεί: «Στην Αμερική οι Ιρλανδοί έφεραν το ουίσκι και οι Ιταλοί τη μαφία».
Ηταν λογικό και επόμενο όλη αυτή η (σοσιαλ)μιντιακή δύναμη του Φραγκίσκου να τον εισαγάγει και στον κόσμο των memes. Μια φωτογραφία του που τραβήχτηκε το 2013 στη Βραζιλία με τον ίδιο να κρατά ψηλά την όστια, γνώρισε πολλές «διασκευές» τα τελευταία χρόνια. Ετσι οι δαιμόνιοι ιντερνετικοί δημιουργοί τον έβαλαν να κρατάει από τον Γκρόγκου (το «Baby Yoda») μέχρι τον Σίμπα από τον «Βασιλιά των Λιονταριών».
Ο Πάπας των περιοδικών
View this post on Instagram
Ηδη από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του, ο Ποντίφικας αναγνωρίστηκε ακόμα και στον κόσμο των λαμπερών περιδικών. Το αμερικανικό Rolling Stone του αφιέρωσε το cover story του τεύχους Φεβρουαρίου του 2014, βάζοντάς τον στο εξώφυλλο να χαιρετά, με μια λεζάντα δανεισμένη από τους στίχους του Μπομπ Ντίλαν. «The times they are a-changin’» (μτφρ. «Οι καιροί αλλάζουν») έγραφε για τον πρώτο Πάπα που κόσμισε το εξώφυλλο του μουσικού (κατά βάση) περιοδικού. Στο πολλών χιλιάδων λέξεων προφίλ που έγραψε ο Μαρκ Μπινέλι, σημείωνε μεταξύ άλλων πως «σε λιγότερο από έναν χρόνο από την έναρξη της θητείας του, ο Πάπας Φραγκίσκος έχει κάνει πολλά για να διαχωρίσει τη θέση του από τους προκατόχους του και να ορίσει τον εαυτό του σαν τον Πάπα του λαού».
Λίγο νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2013, το περιοδικό Time ανακήρυξε τον Ποντίφικα «Το Πρόσωπο της Χρονιάς», τοποθετώντας τον στο εξώφυλλό του για δεύτερη φορά μέσα στην ίδια χρονιά (λιγότερο αντισυμβατική κίνηση, αν αναλογιστούμε πως και άλλοι Πάπες έχουν βρεθεί στο εξώφυλλο του Time μέσα στις δεκαετίες). Δεν πέρασε απαρατήρητος πάντως ούτε από τον κόσμο της ανδρικής μόδας, αφού το ίδιο έτος κέρδισε τον τίτλο του «Πιο Καλοντυμένου Ανδρα για το 2013» κατά το περιοδικό Esquire, που αψήφησε έτσι τα λαμπερά ντυσίματα των ακριβών οίκων και των χολιγουντιανών σταρ. Η Μέρι Λίσα Γκαβένας σημείωσε σχετικά πως «ο Πάπας Φραγκίσκος κατανοεί ότι τα ανδρικά ρούχα πρέπει να εκφράζουν τον χαρακτήρα του άνδρα που τα φοράει».
«Ακουσες τον νέο δίσκο του Πάπα;»
Ακόμα και αν η Πάτι Σμιθ τραγουδούσε κάποτε «Jesus died for somebody’s sins, but not mine» (μτφρ. «Ο Ιησούς πέθανε για τα αμαρτήματα κάποιου, μα όχι τα δικά μου»), αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο στη φιλία της με τον Πάπα Φραγκίσκο. Για την ακρίβεια, σε απογοήτευση πολλών «σκληροπυρηνικών» (και των δύο πλευρών), εκείνος κάλεσε τη «νονά του πανκ» να τραγουδήσει σε χριστουγεννιάτικη συναυλία στο Βατικανό, το 2014.
Οταν όμως ο Ποντίφικας αποφάσισε να βγάλει δίσκο, προτίμησε να στραφεί σε κάτι πιο… progressive rock. O Τόνι Παλιούκα, των Ιταλών Le Orme, ήταν ένας από τους μουσικούς που κατέθεσαν τον οβολό τους στο άλμπουμ του Πάπα Φραγκίσκου «Wake Up!» που κυκλοφόρησε το 2015. Σε αυτό θα ακούσει κανείς ομιλίες του Ποντίφικα, να μπλέκονται τόσο με συμφωνική μουσική όσο και με new age ηχητικό φόντο.
Πάπας και γκολ
Ο Ποντίφικας σε μία από τις δύο συναντήσεις του με τον Ντιέγκο Μαραντόνα, 2014. Φωτ.: AP Photo/Gregorio Borgia
Τίποτα δεν θα μπορούσε να μαρτυρά περισσότερο την αργεντίνικη καταγωγή του Φραγκίσκου από την αγάπη του για το ποδόσφαιρο. Μεγαλωμένος στο Μπουένος Αϊρες, ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο ήταν ένα από τα εκατομμύρια παιδιά που έπαιζε μπάλα στις αλάνες. Παρέμεινε επίσης δηλωμένος οπαδός της Σαν Λορέντζο σε όλη τη ζωή του και η ομάδα του τού επέστρεψε την αγάπη της (οι οπαδοί τον είχαν κάνει μέχρι και πανό στα γήπεδα).
Οταν το 2014, η Σαν Λορέντζο κέρδισε το Κόπα Λιμπερταδόρες, το τρόπαιο λίγες μέρες μετά ταξίδεψε μέχρι το Βατικανό προκειμένου να το δει από κοντά ο Πάπας. Μάλιστα, είχε φτιάξει και ένα μίνι ποδοσφαιρικό μουσείο στο Βατικανό, χαρίζοντας μερικά αντικείμενα, ανάμεσα στα οποία και μια υπογεγραμμένη μπάλα από τον Πελέ. Ακόμα και αν είχε απαρνηθεί την τηλεόραση ήδη από το 1990 (και άρα μάλλον δεν είχε εύκολη πρόσβαση σε όλους τους αγώνες), ο Φραγκίσκος είχε κάρτα μέλους για την ομάδα του. Αφήνοντας τις έριδες στην άκρη, και οι αντίπαλοι της Σαν Λορέντζο, η Μπόκα Τζούνιορς, πριν από λίγα χρόνια του εξέδωσαν τιμητική κάρτα της ομάδας τους.
Ο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας συνέλεξε αρκετές υπογεγραμμένες φανέλες κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ συνάντησε και ποδοσφαιριστές όπως ο Μέσι και ο Μαραντόνα. Ο δεύτερος, μάλιστα, του έδωσε μια φανέλα με τον αριθμό 10 και το όνομά του («Francisco»).
Η χάρη του Πάπα Φραγκίσκου έφτασε νοητά μέχρι… το διάστημα. To 2018, ο Ιταλός αστροναύτης Πάολο Νεσπόλι και ο Αμερικανός Ράντολφ Μπρέσνικ χάρισαν στον Ποντίφικα μία ειδικά κατασκευασμένη διαστημική στολή, στην οποία προσέθεσαν μια λευκή κάπα, που έφερε τη σημαία του Βατικανού και τα διακριτικά της NASA.
Στα 12 χρόνια της θητείας του, ο Πάπας Φραγκίσκος φαίνεται πως άγγιξε περισσότερες πτυχές της δημόσιας ζωής από αυτό που μπορούσε να φανταστεί κανείς για κάποιον σε αυτό το αξίωμα. Κάποιοι εντοπίζουν τον Πάπα Φραγκίσκο ακόμα και σε πιο έμμεσες αναφορές. Τρανότερη αυτών, το περσινό οσκαρικό «Κονκλάβιο» του Εντουαρντ Μπέργκερ. Μια ταινία που «βλάσφημα» φέρνει σε κόντρα τα ενδότερα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας –κάτι που σε ένα βαθμό, κατάφερε και ο Φραγκίσκος. Μένει να δούμε την πραγματική συνέχεια, πίσω από τις κλειστές πόρτες, όταν εμφανιστεί ο λευκός καπνός στο Βατικανό.
