Kathimerini.gr
Υπήρχε στην Ευρώπη ένας γίγαντας που μέχρι πρότινος κοιμόταν αλλά τώρα – μέσα από την κλαγγή των όπλων της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία – ξύπνησε, σημειώνουν οι αναλυτές με το βλέμμα στραμμένο στη Γερμανία.
Θετικό, αρνητικό ή απλώς αναγκαίο λόγω της νέας πραγματικότητας, το ξύπνημα του Γερμανού γίγαντα αποτελεί «κατακλυσμιαία αλλαγή» για την Ευρώπη και τον κόσμο, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ένας Αμερικανός που ζει και εργάζεται όμως στο Βερολίνο, ο αναλυτής Νόα Μπάρκιν (Rhodium Group, German Marshall Fund of the United States).
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήρθε να τα αλλάξει όλα για το Βερολίνο.
Ποιος το περίμενε; Κανείς.
Ο Μπάρκιν κάνει, μέσα από τις (ιστο)σελίδες του αμερικανικού Atlantic, μια σύντομη αναδρομή πίσω στα τέλη του 2021. Η Γερμανία ήταν τότε «έτοιμη» να εγκαινιάσει τη λειτουργία του ρωσογερμανικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, ενώ παράλληλα κάποιες από τις μεγαλύτερες γερμανικές επιχειρήσεις ανακοίνωναν νέες επενδύσεις στην Κίνα.
Πίσω στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου, ο νυν καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωνε χαρακτηριστικά πως ο Nord Stream 2 είναι ένα «απολιτικό» καθαρά «επιχειρηματικό πρότζεκτ» που πρέπει να «αποσυνδεθεί» από το όλο ντιμπέιτ γύρω από τις επαπειλούμενες κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Ακούγοντάς τον τότε να μιλά, πολλοί έβλεπαν εκείνη την φιλική προς τη Ρωσία παράδοση των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στην κορυφή της οποίας βρίσκεται ο εδώ και χρόνια λομπίστας υπέρ των ρωσικών ενεργειακών συμφερόντων πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Περίπου δυο μήνες μετά, ο Όλαφ Σολτς θα ανέβαινε στο βήμα του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου της Γερμανίας και θα εκφωνούσε μια εντελώς διαφορετική – ιστορική – ομιλία.
Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, μιας εισβολής που αυτήν την φορά δεν θα περιοριζόταν στα ρωσόφωνα ανατολικά αλλά θα έφτανε έως και το Κίεβο, ο 63χρονος Σολτς έσπασε πολλά από τα ταμπού της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, ταμπού που χρονολογούνταν από το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου.
Τι είπε, μεταξύ πολλών άλλων, ο Γερμανός καγκελάριος;
Ότι η Γερμανία πρόκειται: να δώσει ένα τέλος στην εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο (επενδύοντας σε υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG και επεκτείνοντας χρονικά τη λειτουργία των πυρηνικών της εργοστασίων), να ξοδέψει 100 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον για τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις, να στείλει αντιαρματικά και αντιαεροπορικά στην Ουκρανία (πέρα όχι μόνο κράνη) κ.ά.
«Καθεμιά από αυτές τις αποφάσεις ισοδυναμεί περίπου με σεισμό. Συνολικά όλες μαζί ωστόσο αποτελούν έναν πολιτικό κατακλυσμό τον οποίο κανείς δεν είδε να έρχεται», γράφει ο Νόα Μπάρκιν στο Atlantic.
«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή», είχε διακηρύξει λίγες ημέρες νωρίτερα ο ίδιος ο Σολτς ενώπιον της ομοσπονδιακής βουλής της Γερμανίας. «Και αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε τώρα δεν είναι αυτός που γνωρίζαμε πριν.»
Ειδικά η Γερμανία όντως μοιάζει να αφήνει πίσω της μια πολιτική παράδοση πολλών δεκαετιών και να έρχεται, πια, σε ρήξη με το ίδιο της το παρελθόν. Μια παράδοση καλών σχέσεων με τη Ρωσία, την Κίνα και την ευρύτερα την Ανατολή (Ostpolitik), «οικονομοκεντρικών» προσεγγίσεων που υπερτόνιζαν τη δύναμη του εμπορίου και των εμπορικών δεσμών (Wandel durch Handel) και περιορισμένου των επανεξοπλισμών (Wiederbewaffnung).
Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως μιλάμε για μια παράδοση που είχε καταφέρει μέχρι πρότινος, χωρίς να αλλάξει στην ουσία της, να περάσει μέσα από πολλά και να βγει αλώβητη: από την κρίση της ευρωζώνης, την απόσχιση της Κριμαίας, την προσφυγική κρίση, την τετραετία Τραμπ, το Brexit κ.ά.
«Υπήρξαν εμπόδια στον δρόμο αλλά κανένα δεν κλόνισε την εμπιστοσύνη της Γερμανίας στο δικό της μοντέλο και στη δική της κοσμοθεωρία», όπως σημειώνει ο Μπάρκιν.
Αυτό, βέβαια, μέχρι πρότινος. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήρθε να τα αλλάξει όλα για το Βερολίνο.
Τα «γεγονότα» έχουν έναν τρόπο να προκαλούν τους ηγέτες κατά τρόπους που εκείνοι δεν θα μπορούσαν να φανταστούν, όπως έλεγε και ο Βρετανός άλλοτε πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλαν τον οποίο επικαλείται ο Μπάρκιν.
«Είναι ειρωνεία ότι τα ταμπού που είχαν αναδυθεί μέσα από το παρελθόν του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θα μπορούσαν να συντριβούν μόνο από έναν άλλο πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης.»
Αυτό που είναι όμως επίσης εντυπωσιακό στην προκειμένη περίπτωση είναι πως τα γερμανικά κόμματα αλλά και ο γερμανικός λαός φάνηκε σαν να χαιρέτισαν την αλλαγή στροφής που ανακοίνωσε ο Σολτς.
«Την ίδια μέρα που ο Σολτς έκανε τις ανακοινώσεις του, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Βερολίνο για να δείξουν την αλληλεγγύη τους στην Ουκρανία.»
Όσο για το μέλλον, εκείνο στην περίπτωση της Γερμανίας παραμένει αβέβαιο και ακανθώδες. «Η υλοποίηση των μέτρων που ανακοίνωσε ο Σολτς θα αποτελέσει πρόκληση και μπορεί να συναντήσει αντίσταση από βαθιά εδραιωμένες γερμανικές ομάδες συμφερόντων. Η “επιδιόρθωση” της Μπούντεσβερ (σ.σ. των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων) δεν θα γίνει εν μία νυκτί. Και η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου θα είναι επίσης δύσκολο να επιτευχθεί», προειδοποιεί ο Νόα Μπάρκιν, υπογραμμίζοντας παράλληλα και κάτι άλλο ως σημείωση για το μέλλον: ότι η Κίνα είναι πιο σημαντική για τη γερμανική οικονομία από ό,τι η Ρωσία…
