Μία δισέλιδη επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν προς τον Φρανκλίνο Ρούσβελτ όπου προειδοποιούσε για τον κίνδυνο αξιοποίησης της πυρηνικής ενέργειας από τη ναζιστική Γερμανία, δημοπρατείται τον Σεπτέμβριο, με εκτιμώμενη αξία μεταξύ 4 – 6 εκατομμυρίων δολαρίων.
Στην επιστολή του Αϊνστάιν -μία από τις δύο που συνέγραψε ο θεωρητικός φυσικός σε ένα κατάλυμα στη βόρεια ακτή του Λονγκ Άιλαντ μαζί με τον Ούγγρο συνάδελφό του Λέο Σίλαρντ- προειδοποιούσε πως η γερμανική κυβέρνηση αξιοποιούσε την πυρηνική έρευνα και θα μπορούσε να κατασκευάσει «εξαιρετικά ισχυρές βόμβες» – όπως αυτές που τελικά χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο ίδιος καλούσε την αμερικανική κυβέρνηση να πράξει αναλόγως, ξεκινώντας το δικό της πυρηνικό πρόγραμμα. Ο Ρούσβελτ απάντησε με τη σύσταση της αρμόδιας επιτροπής υπό τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ και το Πρόγραμμα Μανχάταν (Manhattan Project), κατά το οποίο αναπτύχθηκαν οι δύο βόμβες που ερρίφθησαν σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, τερματίζοντας τον πόλεμο και εγκαινιάζοντας την πυρηνική εποχή.
Στην πραγματικότητα, την επιστολή έγραψε ο Ούγγρος φυσικός με τη βοήθεια άλλων επιστημόνων, αλλά υπέγραφε ο Αϊνστάιν λόγω της φήμης του που θα κέντριζε ευκολότερα, όπως πιστευόταν, την προσοχή του Αμερικανού προέδρου.
«Κύριε: Οι πρόσφατες εργασίες στον τομέα της πυρηνικής φυσικής κατέστησαν πιθανή τη μετατροπή του ουρανίου σε μια νέα και σημαντική πηγή ενέργειας»: Έτσι ξεκινούσε η επιστολή που έφερε ημερομηνία 2 Αυγούστου 1939, λιγότερο από ένα μήνα προτού η Γερμανία εισβάλει στην Πολωνία.
«Ενδέχεται να είναι εφικτή η πρόκληση πυρηνικής αλυσιδωτής αντίδρασης σε μεγάλη ποσότητα ουρανίου… Κι αυτό το νέο φαινόμενο θα οδηγούσε επίσης στην κατασκευή βομβών» αναφερόταν στην ίδια επιστολή.
H επιστολή που ο «πατέρας» της θεωρίας της σχετικότητας έστειλε στον τότε πρόεδρο, βρίσκεται στη βιβλιοθήκη και μουσείο Ρούσβελτ της Νέας Υόρκης. Η δεύτερη εκδοχή της -υπογεγραμμένη και ελαφρώς συντομότερη- ήταν ιδιοκτησία του συνιδρυτή της Microsoft Πωλ Άλεν και πλέον πωλείται.
Ο Άλεν -δεινός συλλέκτης έργων τέχνης και πάσης φύσεως αντικειμένων του Τζίμι Χέντριξ- είχε αγοράσει την επιστολή από τον εκδότη Μάλκολμ Φορμπς (ο οποίος την είχε αποκτήσει από την περιουσία του Σίλαρντ) το 2002 έναντι 2,1 εκατ. δολαρίων. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, επρόκειτο για το πρώτο ιστορικό έγγραφο του 20ού αιώνα που ξεπερνούσε σε τιμή το 1 εκατ. δολάρια.
Ο Άλεν «αναμφίβολα γνώριζε ότι πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά αντικείμενα στην ιστορία του 20ού αιώνα, και αυτό δεν είναι το είδος του πράγματος που απλά κρεμάς στο γραφείο σου» σημειώνει ο Μαρκ Πόρτερ, πρόεδρος του οίκου Christie’s Αμερικής. Όπως λέει ο ίδιος, ο Άλεν, είπε, είχε αποθηκεύσει την επιστολή σε ασφαλές σημείο και μακριά από το φως του ήλιου.
Πηγή: Guardian
