Του Γιώργου Κακούρη
Οι Βρυξέλλες θα βρίσκονται σε πολιτικό διάλογο με την κυβέρνηση του Λιβάνου για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που επιδιώκει η χώρα, και τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει μέσω χρηματοδότησης, ανέφερε στην «Κ» ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Πίτερ Στάνο, σχολιάζοντας την εκταμίευση του πρώτου μέρους του πακέτου την περασμένη εβδομάδα. Το πρώτο πακέτο ύψους 500 εκατ. ευρώ έχει ως στόχο τη διασφάλιση της κρατικής συνοχής του Λιβάνου εν μέσω πολλαπλών τοπικών και περιφερειακών κρίσεων, αλλά και την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κατάστασης, ιδιαίτερα όσον αφορά τους Σύρους και Παλαιστίνιους πρόσφυγες που η χώρα φιλοξενεί. Η στήριξη αυτή, επεσήμανε ο κ. Στάνο, θα συμβάλει στην ενίσχυση της ικανότητας του Λιβάνου να διαχειριστεί την κατάσταση στα σύνορά του, «συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου και της παράνομης διακίνησης ανθρώπων» σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το δεύτερο μισό του πακέτου, σημείωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, θα εγκριθεί αργότερα, λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική πρόοδο που θα έχει γίνει.
Το μεγαλύτερο μέρος του πακέτου αφορά τη στήριξη της Ε.Ε. σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες Λιβανέζων και Σύριων προσφύγων, καθώς και για διασφάλιση βασικών υποδομών παιδείας, υγείας και πρόσβασης σε νερό
Το πακέτο συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ μέχρι το 2027 (την Πέμπτη εκταμιεύτηκαν τα πρώτα 500 εκατ. ευρώ για την επόμενη διετία) περιλαμβάνει, όπως έγραψε την Κυριακή η «Κ», στήριξη 25 εκατ. ευρώ που εστιάζει ειδικά στην ενίσχυση της ασφάλειας και του ελέγχου των συνόρων της χώρας, χερσαίων και θαλάσσιων, μέσω συνεργειών με οργανισμούς όπως η Frontex και η Europol, και μέσω στήριξης προς τις λιβανικές ένοπλες δυνάμεις.
Το μεγαλύτερο μέρος του πακέτου ωστόσο αφορά τη στήριξη της Ε.Ε. σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες Λιβανέζων και Σύριων προσφύγων, καθώς και για διασφάλιση βασικών υποδομών παιδείας, υγείας και πρόσβασης σε νερό. Η Κύπρος είχε επιδιώξει να δοθεί στήριξη στον Λίβανο την περασμένη άνοιξη, με ζητούμενο ιδιαίτερα τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών καθώς οι συνεχιζόμενες κρίσεις στη χώρα (οικονομική κρίση του 2019, έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού το 2020) οδήγησαν σε αύξηση του αριθμού Σύριων προσφύγων αλλά και Λιβανέζων που επιχείρησαν με κίνδυνο της ζωής τους να φτάσουν με βάρκες διακινητών στο νησί.
Εν μέσω των νέων κρίσεων που αντιμετωπίζει ο Λίβανος λόγω της περιφερειακής αστάθειας, και του κινδύνου εμπλοκής του σε περιφερειακό πόλεμο εξ αιτίας της αντιπαράθεσης Χεζμπολάχ - Ισραήλ, η Ε.Ε. επιχειρεί τους τελευταίους μήνες να συμβάλει στη σταθεροποίηση της χώρας. Κυρίως, όμως, με τα χρηματοδοτικά εργαλεία που διαθέτει, καθώς η κατάσταση στη χώρα και οι περιορισμοί της Ε.Ε. στην εξωτερική πολιτική δεν επιτρέπουν αποφασιστική διπλωματική παρέμβαση.
Παρακολουθεί η Ε.Ε.
Το πρώτο μέρος της χρηματοδοτικής δέσμης στήριξης που εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα αφορά 500 εκατ. ευρώ για στήριξη του Λιβάνου και των κατοίκων του για την περίοδο 2024 με 2025. Συνολικά, όπως είχε ανακοινώσει η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν σε κοινή επίσκεψή της με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη στη Βηρυτό τον Μάιο, η Ε.Ε. θα διαθέσει στήριξη συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ μέχρι το 2027 (στο πλαίσιο του εναπομείναντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021 - 2027).
Το δεύτερο μισό του πακέτου «θα εγκριθεί σε μεταγενέστερο στάδιο για την περίοδο 2026 - 2027, λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική πρόοδο στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και τη γενική κατάσταση», ενώ η στήριξη ανά τομέα «θα ιεραρχηθεί με βάση τα διδάγματα που θα αντληθούν», σημείωσε ο κ. Στάνο σε γραπτές δηλώσεις του στην «Κ».
Όπως εξήγησε, τα κονδύλια θα δοθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω ανάθεσης σε τρίτους «σύμφωνα με τις υφιστάμενες διαδικασίες και τους στόχους που έχουν τεθεί για κάθε δράση».
«Οι δράσεις θα συνοδεύονται από ενισχυμένο πολιτικό διάλογο με την κυβέρνηση του Λιβάνου για την εφαρμογή αυτών των οικονομικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων» τόνισε.
Στήριξη προσφύγων
Όπως εξήγησε ο κ. Στάνο, το σύνολο του πακέτου 500 εκατ. ευρώ αποτελείται από επιχορηγήσεις και όχι από δάνεια.
Από τα 500 εκατομμύρια ευρώ, εξήγησε, τα 368 εκατ. ευρώ αφορούν στήριξη σε ευάλωτους Λιβανέζους και στους πρόσφυγες από τη Συρία που βρίσκονται στη χώρα, «στη βάση της δέσμευσης της Ε.Ε. που εκφράστηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 1ης Φεβρουαρίου 2024 να διατηρήσει το επίπεδο χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης στον Λίβανο, την Ιορδανία και τη Συρία για την περίοδο 2025 - 2027».
Το ποσό αυτό, σημείωσε, περιλαμβάνει και τη δέσμευση για χρηματοδότηση την οποία κατέθεσε τον Μάιο η Κομισιόν στο πλαίσιο της 8ης Διάσκεψη των Βρυξελλών για τη στήριξη του μέλλοντος της Συρίας και της περιοχής.
Μεταρρυθμίσεις και σύνορα
Τα υπόλοιπα 132 εκατ. ευρώ, συνέχισε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, προέρχονται από τα κονδύλια του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας - Ευρώπη στον Κόσμο (Neighbourhood, Development and International Cooperation Instrument – Global Europe (NDICI – GE), ο οποίος συνδυάζει ταμεία της Ε.Ε. για τη στήριξη της διεθνούς ανάπτυξης και στήριξης της ειρήνευσης.
«Η χρηματοδότηση αυτή θα διατεθεί για τη στήριξη του Λιβάνου ώστε να εφαρμόσει αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη διακυβέρνηση και την οικονομία, να ενισχύσει την ανθεκτικότητα του λιβανέζικου ιδιωτικού τομέα να αντιμετωπίσει κρίσεις, και να στηρίξει την πράσινη μετάβαση του Λιβάνου, μεταξύ άλλων μέσω των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος» σημείωσε ο κ. Στάνο.
«Θα ενισχυθεί επίσης η στήριξη στον τομέα της ασφάλειας και της διαχείρισης των συνόρων» πρόσθεσε. Ειδικά για το θέμα της διαχείρισης των συνόρων, και ερωτηθείς για το πώς συμβάλλει η βοήθεια στη διαχείριση της μετανάστευσης, ο κ. Στάνο σημείωσε ότι «η στήριξη της Ε.Ε. στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων θα συνεχίσει να ενισχύει τις ικανότητες του Λιβάνου στη διαχείριση των συνόρων, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου και της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, σύμφωνα με τα πρότυπα της Ε.Ε. και τα διεθνή πρότυπα, μεταξύ άλλων μέσω μιας προσέγγισης με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα».
