Κωνσταντίνος Καψάσκης
Το Σάββατο 8 Οκτωβρίου, την ημέρα της έκρηξης στη γέφυρα των Στενών του Κερτς που ενώνει την Κριμαία με τη Ρωσία, ανακοινώθηκε ο διορισμός του Σεργκέι Σουροβίκιν ως διοικητή όλων των ρωσικών δυνάμεων που επιχειρούν στην Ουκρανία.
Είναι αξιοσημείωτο ότι είναι ο πρώτος ύπατος Ρώσος διοικητής στην Ουκρανία καθώς, όπως σημειώνει ο Alexandre Vautravers του Swiss Military Report στο Al Jazeera, από την αρχή της εισβολής η διοίκηση της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» δεν ήταν ενιαία αλλά κάθε ένα από τα πέντε σώματα στρατού επιχειρούσε αυτόνομα.
«Ο λόγος που δεν ήταν δυνατόν να υπάρξει ενιαία διοίκηση των Ρωσικών δυνάμεων ήταν οι μεγάλες αποστάσεις και η έλλειψη τεχνολογιών ώστε να ενωθούν όλες οι υποδομές και δυνατότητες διοίκησης και διαχείρισης», εξηγεί.
«Είναι μεγάλη έκπληξη ότι από την αρχή του πολέμου δεν υπήρχε ένα κεντρικό συντονιστικό κέντρο για τις Ρωσικές δυνάμεις», λέει ο Sam Cranny-Evans από το ίδρυμα ερευνών RUSI.
Η απόφαση της ενοποίησης της στρατιωτικής διοίκησης στην Ουκρανία είναι άλλο ένα στοιχείο πως ο διορισμός του Σουροβίκιν, που ήδη ηγείτο του νοτίου τμήματος του Ρωσικού στρατού, σηματοδοτεί μια καινούρια φάση στην πόλεμο.
Ποιος είναι ο Σεργκέι Σουροβίκιν;
Ο Σουροβίκιν γεννήθηκε το 1966 στην σιβηρική πόλη του Νοβοσιμπίρισκ και υπηρέτησε στη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Συνελήφθη στον απόηχο του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Μόσχα τον Αύγουστο του 1991, όταν στρατιώτες που διοικούσε σκότωσαν τρεις διαδηλωτές, αλλά αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να περάσει από δίκη.
Το 2004 ξαναβρέθηκε στο κέντρο της επικαιρότητας καθώς τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πως ένας συνταγματάρχης που υπηρετούσε υπό τον Σουροβίκιν αυτοκτόνησε μετά από μια φρενήρη επίπληξη από τον διοικητή του.
Το 2005, διοικώντας την 42η μηχανοκίνητη μεραρχία στην Τσετσενία, ο Σουροβίκιν φημολογείται ότι είπε πως για κάθε νεκρό Ρώσο στρατιώτη θα σκότωνε τρείς Τσετσένους.
«Η ετοιμότητα του Σουροβίκιν να εκτελέσει με ζήλο οποιαδήποτε εντολή ήταν πιο σημαντική από το προβληματικό του ιστορικό», αναφέρει το ίδρυμα ερευνών Jamestown Foundation για την ραγδαία άνοδό του στα ανώτατα κλιμάκια του ρωσικού στρατού.
Τον Νοέμβριο του 2017 διορίστηκε αρχηγός των Ρωσικών Αεροπορικών και Διαστημικών Δυνάμεων (VKS) παρότι αξιωματικός του στρατού ξηράς.
Ο Σουροβίκιν τον Ιούνιο του 2017, πριν τον διορισμό του στο VKS, και το 2019 ήταν διοικητής των ρωσικών δυνάμεων στην Συρία. Υπό την αρχηγία του, οι ρωσικές δυνάμεις έγειραν την πλάστιγγα υπέρ των κυβερνητικών δυνάμεων του Σύριου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, οι οποίες ανάκτησαν εδάφη με ταχύ ρυθμό.
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Σουροβίκιν στην Συρία χαρακτηρίστηκαν από σφοδρούς βομβαρδισμούς σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως το Χαλέπι το οποίο σχεδόν ισοπεδώθηκε. Επίσης, ο Σουροβίκιν κατηγορήθηκε πως «επέβλεψε» την χρήση χημικών όπλων από τις συριακές δυνάμεις. «Σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία, και αγορές – όλα τα μέρη που ο πληθυσμός ζει, δουλεύει και σπουδάζει», ήταν στόχοι δηλώνει το Humans Right Watch σε μια αναφορά για εγκλήματα πολέμου στην Συρία στην οποία καταδεικνύεται ο Σουροβίκιν ως ένας από τους βασικούς υπόπτους.
«Είναι ένας άνθρωπος που θεωρεί τον τρόμο ως ένα δικαιολογημένο, αν όχι αναπόφευκτο, κομμάτι του πολέμου», γράφει ο Mark Galeotti στον Spectator.
«Για πάνω από 30 χρόνια, η πορεία του Σουροβίκιν έχει διαποτιστεί με κατηγορίες διαφθοράς και βαρβαρότητας», συμφωνεί ένας Βρετανός αξιωματικός των υπηρεσιών πληροφορίων μιλώντας στον Guardian.
Για την ηγεσία του στην Συρία, ο Σουροβίκιν τιμήθηκε ως Ήρωας της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Τι αλλάζει στην Ουκρανία;
Την Δευτέρα, την πρώτη μέρα του Σουροβίκιν ως ύπατου διοικητή στην Ουκρανία, υπήρξε εκτενής βομβαρδισμός στόχων σε όλη την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου και του κέντρου του Κιέβου, που οδήγησε στον θάνατο τουλάχιστον 14 ανθρώπων. Η Ρωσία υποστήριξε πως η επίθεση έγινε σε αντίποινα για την έκρηξη στη γέφυρα του Κερτς.
«Δεν εκπλήσσομαι με αυτό που έγινε σήμερα το πρωί στο Κίεβο. Ο Σουροβίκιν είναι απολύτως αδίστακτος και δεν δίνει καθόλου αξία στην ανθρώπινη ζωή», λέει ένας πρώην υπάλληλος του υπουργείου Άμυνας της Βρετανίας στον Guardian. «Φοβάμαι πως τα χέρια του θα στάξουν με Ουκρανικό αίμα».
Η πρώτη εκτίμηση είναι πως ο Σουροβίκιν θα εισαγάγει στην Ουκρανία τις μεθόδους που χρησιμοποίησε στην Συρία, με εντατικούς βομβαρδισμούς σε αστικά κέντρα και στοχοποίηση του άμαχου πληθυσμού.
«Θα θελήσουν να σπάσουν το ηθικό του Ουκρανικού λαού και στρατού που σημαίνει σφοδρές επιθέσεις σε σημαντικές υποδομές», λέει ο ειδικός Andrei Kortunov στο BBC.
«Θα σημαίνει πολλές παραπάνω σειρήνες επιδρομών στα χωριά και τις πόλεις της Ουκρανίας», συμφωνεί ο Galeotti.
Σύμφωνα με το βρετανικό Sky News, οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Σουροβίκιν και η φήμη του ως αδίστακτου και βάρβαρου στρατηγού είναι ο ακριβής λόγος που τον διόρισε ο Ρώσος πρόεδρος, όπως εξηγεί ο στρατιωτικός αναλυτής Forbes McKenzie.
«Το καθεστώς του Πούτιν έχει επανειλημμένα απειλήσει πως θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά τις τελευταίες βδομάδες. Πρέπει να σκεφτούμε ποιες είναι οι δυνατότητες, η πρόθεση και η ευκαιρία. Έχουν ήδη δηλώσει την πρόθεση, αλλά χρειάζονται στρατηγούς που να έχουν την δυνατότητα να το κάνουν. Εδώ είναι ένας άνθρωπος που έχει πρόσφατα χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, δείχνοντας ότι είναι ικανός να το κάνει», εξηγεί στο Sky News.
Μήνυμα και στο εσωτερικό της Ρωσίας
Πέρα από ένα μήνυμα προς την Ουκρανία και την Δύση όμως, κάτι που φαίνεται και από τον σπάνιο δημόσιο τρόπο με τον οποίο έγινε, ο διορισμός του Σουροβίκιν είναι και ένα μήνυμα στο εσωτερικό της Ρωσίας. Οι μεγάλες αποτυχίες του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία, στον «όγδοο μήνα της τριήμερης στρατιωτικής επιχείρησης» όπως λένε πολλοί, έχουν σπείρει την διχόνοια στο εσωτερικό της χώρας, με πολλούς από τους κοντινότερους συμμάχους του Πούτιν να επιρρίπτουν ανοιχτά σημαντικές ευθύνες στο ρωσικό στρατιωτικό επιτελείο.
Έτσι, ο διορισμός του Σουροβίκιν είναι μια κίνηση με σκοπό να κατευνάσει τους πολλούς Ρώσους στρατιωτικούς bloggers που ζητούν επίμονα μέσα από τα δίκτυά τους στο Telegram πιο ευρείες επιθέσεις ενάντια στην Ουκρανία, όπως και τον Ραμζάν Καντίροφ, τον Τσετσένο ηγέτη, αλλά και τον Γεβγκένι Πριγκοζίν της Wagner, της παραστρατιωτικής ομάδας μισθοφόρων που πρωταγωνιστεί εδώ και χρόνια στις συγκρούσεις στις οποίες έχει εμπλακεί η Ρωσία.
Μάλιστα, ο Σουροβίκιν φέρεται να θεωρείται κοντινός φίλος και σύμμαχος του Πριγκοζίν καθώς οι δυο άνδρες συνεργαστήκαν στενά στην Συρία. «Ο Πριγκοζίν έδωσε την έγκριση του στον Σουροβίκιν στο Telegram αυτό το σαββατοκύριακο», λέει ο McKenzie.
Ο Καντίροφ επίσης ενέκρινε την επιλογή του Σουροβίκιν καθώς, μετά από πολλά δημόσια παράπονα για την διεξαγωγή του πολέμου τις τελευταίες μέρες, έγραψε την Δευτέρα πως «τώρα, είναι 100% ευχαριστημένος με την επιχείρηση».
«Είναι ένας τρόπος να σηματοδοτήσει [ο Πούτιν] ουσιαστικά πως “εσείς μου ζητάτε να εντατικοποιήσουμε τον πόλεμο. Τώρα έχω τον καλύτερο άνθρωπο για την δουλειά”», εξηγεί ο McKenzie.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν ο διορισμός του Σουροβίκιν θα έχει επίπτωση στο πεδίο της μάχης. Ο Ουκρανικός στρατός συνεχίζει να προελαύνει στα ανατολικά και νότια της χώρας. Παραμένει καλύτερα εξοπλισμένος από τον Ρωσικό στρατό που αρχίζει να έχει ελλείψεις σε σημαντικά πολεμοφόδια όπως πυραύλους Iskander.
«Έχουμε δει αρκετούς διοικητές οπότε δεν είναι ξεκάθαρο ότι αυτός θα είναι πιο επιτυχημένος από τους προηγουμένους», λέει ο Ben Barry του International Institute for Strategic Studies.
«Διοικεί ήδη της ρωσικές δυνάμεις στην Χερσώνα, και έχουν χάσει τραγικά και εκεί», λέει ο McKenzie, προσθέτοντας πως «ο στρατός του είναι διαλυμένος και δεν υπάρχει τρόπος να κερδίσει τώρα». Η δική του εκτίμηση είναι πως ο διορισμός του Σουροβίκιν είναι για να τον καταστήσει αποδιοπομπαίο τράγο όταν αποτύχει να ανατρέψει τα δεδομένα στο πεδίο της μάχης.
«Είναι βάναυσος αλλά και ικανός στρατιωτικός. Αλλά δεν θα μπορέσει να λύσει όλα τα προβλήματα. Η Ρωσία έχει έλλειψη σε υλικό και ανθρώπινο δυναμικό», λέει ο Gleb Irisov στον Guardian, πρώην αεροπόρος που συνεργάστηκε με τον Σουροβίκιν μέχρι το 2020.
Τέλος, ο Alexandre Vautravers του Swiss Military Report πιστεύει ότι η ενοποίηση των Ρωσικών δυνάμεων μπορεί να σημαίνει την συγκέντρωση των Ρωσικών προσπαθειών σε ένα μικρότερο μέτωπο.
«Είναι σημάδι ότι από εδώ και πέρα η επιχείρηση θα συγκεντρωθεί σε μια περιοχή. Μπορεί να είναι το Λουγκάνσκ, μπορεί το Ντονέτσκ, μπορεί στον νότο της χώρας. Βλέπουμε μια σμίκρυνση των ρωσικών επιχειρήσεων», λέει στο Al Jazeera.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο «Στρατηγός Αρμαγεδδών» όπως τον έχουν βαφτίσει, ο Σεργκέι Σουροβίκιν, σηματοδοτεί μια καινούρια φάση στον πόλεμο, είτε αυτός μικρύνει είτε γίνει πολύ πιο αιματηρός.
Πηγές: The Guardian, BBC, The Spectator, Al Jazeera, The National News, Sky News, The Jamestown Foundation, NBC News
