Η περυσινή στρατιωτική αντεπίθεση των Ουκρανών απέτυχε· οι ρωσικές άμυνες στα κατεχόμενα από τη Μόσχα ουκρανικά εδάφη δείχνουν προς το παρόν αδιαπέραστες· οι Ρεπουμπλικανοί στις ΗΠΑ θέτουν εμπόδια στην παροχή νέας βοήθειας προς την Ουκρανία· και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι παρουσιάζεται να θέλει να απολύσει τον επί του παρόντος κορυφαίο Ουκρανό στρατιωτικό διοικητή, Βαλέρι Ζαλούζνι, ο οποίος μπορεί όμως να εξελιχθεί και σε βασικό πολιτικό του αντίπαλο…
«Αυτή είναι μια δύσκολη στιγμή για την Ουκρανία», γράφει ο Τζούλιαν Μπαρνς στους Τάιμς της Νέας Υόρκης, υπογραμμίζοντας ότι άλλος ένας χρόνος μετωπικών επιθέσεων στις γραμμές των χαρακωμάτων του ουκρανικού μετώπου θα μπορούσε να κάνει το 2024 να μοιάζει με το 1916: μια χρονιά που είχε σημαδευτεί δηλαδή από πολλές απώλειες ζωών – στο πλαίσιο τότε του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου – χωρίς όμως να συνοδευτεί και από αλλαγές στα εδάφη που ήλεγχαν οι αντιμαχόμενες πλευρές.
Το πιο πιθανό σενάριο για το 2024
Το ερώτημα πλέον – έπειτα από όσα έχουν προηγηθεί – είναι τι μπορεί να ελπίζει ότι θα επιτύχει η ουκρανική πλευρά. Πολλά μπορεί, βέβαια, να αλλάξουν τη χρονιά που μόλις ξεκίνησε. Το πιο πιθανό σενάριο ωστόσο για το 2024 είναι εκείνο του «συνεχιζόμενου αδιεξόδου», ενός αδιεξόδου το οποίο «πρόκειται να καθορίσει και το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος», σύμφωνα με όσα γράφει ο Τζούλιαν Μπαρνς στους New York Times.
Η Ουκρανία θέλει να πάρει πίσω όλα τα εδάφη που έχει χάσει. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πιθανό να συμβεί, γράφει ο Μπαρνς.
Οι Ουκρανοί πιστεύουν στην ικανότητά τους να αντεπιτεθούν. Υπερασπίστηκαν το Κίεβο, ανακατέλαβαν τη Χερσώνα και απώθησαν τη Ρωσία μακριά από το Χάρκοβο το 2022. Ο στρατός τους είναι περισσότερο εμπειροπόλεμος και πιο σκληραγωγημένος από κάθε άλλη δύναμη επί του παρόντος στην Ευρώπη, ενώ έχει ενισχυθεί σημαντικά και από την αμερικανική/συμμαχική βοήθεια. Οι Ουκρανοί κατόρθωσαν να αποτρέψουν τα χειρότερα, αποφεύγοντας μια καθαρή ήττα που θα τους μετέτρεπε σε μαριονέτα στα χέρια της Μόσχας. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, πολλοί Ουκρανοί πιστεύουν τώρα ότι οι όποιες ενδεχόμενες παραχωρήσεις στη Ρωσία θα σήμαιναν ότι οι συμπατριώτες τους έχουν πεθάνει μάταια.
(Radio Free Europe/Radio Liberty/Serhii Nuzhnenko via REUTERS/File Photo)
Οι ουκρανικές επιτυχίες και η «ζοφερή» πραγματικότητα
Η κατάσταση είναι, ωστόσο, ζοφερή, όπως σημειώνει στην ανάλυσή του για τους New York Times ο Τζούλιαν Μπαρνς, συντάκτης ο οποίος καλύπτει θέματα που σχετίζονται με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών και με ζητήματα διεθνούς ασφάλειας.
Η Ουκρανία έχει χάσει σχεδόν το ένα πέμπτο της επικράτειάς της. Το 2014, η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία και ενορχήστρωσε μια αυτονομιστική εξέγερση σε μέρη του Ντονμπάς πολλά από τα οποία θα περνούσαν υπό ρωσικό έλεγχο έπειτα από τη ρωσική στρατιωτική εισβολή του 2022, μια εισβολή από την οποία σε λίγες εβδομάδες συμπληρώνονται δύο χρόνια.
Η Ουκρανία έχει, μέχρι στιγμής, χάσει μια γενιά νέων ανδρών που έχουν είτε σκοτωθεί είτε τραυματιστεί στον πόλεμο. Παράλληλα, εκείνη ξεμένει πια από πυρομαχικά, προμήθειες και εξοπλισμούς. Η Ευρώπη ενέκρινε προ ημερών μια βοήθεια ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ, πλην όμως είναι τα αμερικανικά χρήματα εκείνα που εξασφαλίζουν τη στρατιωτική δύναμη του Κιέβου, σύμφωνα με την ανάλυση των New York Times.
Τι γίνεται, όμως, με αυτήν την αμερικανική βοήθεια;
Οι περισσότεροι Ρεπουμπλικανοί στη Βουλή των Αντιπροσώπων αντιτίθενται τώρα στην παροχή νέας βοήθειας προς την πλευρά της Ουκρανίας. Ακόμη και εκείνοι μεταξύ των Ρεπουμπλικανών που είναι υπέρ της Ουκρανίας, ρωτούν αξιωματούχους της διοίκησης Μπάιντεν ποια στρατηγική μπορεί να σπάσει το τρέχον αδιέξοδο στα πεδία των μαχών, ενώ η αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει πια εγκλωβιστεί (ως μέρος ενός πακέτου ευρύτερων οικονομικών ενισχύσεων) στην ενδοαμερικανική διαμάχη γύρω από την αμερικανική μεταναστευτική πολιτική και την κατάσταση στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό.
Το βασικό ερώτημα…
«Εάν όμως η Ουκρανία δεν μπορεί πρακτικά να εξασφαλίσει όσα χρειάζεται προκειμένου να νικήσει τη Ρωσία, τότε τι είδους συμφωνία θα μπορούσε να συνάψει;», διερωτάται ο συντάκτης των NY Times, αναζητώντας όσα θα μπορούσαν να εμπεριέχονται σε μια μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία.
…και οι πιθανές απαντήσεις
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να αποδεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία που: θα αναγνωρίζει ως ρωσικά τα εδάφη που τώρα κατέχει και θα υποχρεώνει παράλληλα την Ουκρανία να παραμείνει ουδέτερη ενταφιάζοντας έτσι την ευρωπαϊκή/νατοϊκή της προοπτική. Οι Ουκρανοί από την πλευρά τους, αποκηρύσσουν μια τέτοια συμφωνία ως «συνθηκολόγηση». Εάν δεν λάβουν νέα αμερικανική βοήθεια ωστόσο, εκείνοι μπορεί να αναγκαστούν να αποδεχθούν ένα τέτοιο σενάριο, γράφει ο συντάκτης των Τάιμς της Νέας Υόρκης.
Μια καλύτερη συμφωνία για την Ουκρανία θα της έδινε πίσω τουλάχιστον ένα μέρος των εδαφών που έχει χάσει, συν μια υπόσχεση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θα συνέδραμαν την υπεράσπισή της ενάντια στη Ρωσία. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ουκρανία μπορεί να μην εντασσόταν αμέσως στο ΝΑΤΟ ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για να καταστεί όμως δυνατή μια τέτοιου τύπου συμφωνία, η Ουκρανία θα χρειαζόταν έναν ισχυρότερο στρατό που θα μπορούσε να διαβρώσει τη ρωσική στρατιωτική ισχύ. Τα προτεινόμενα 60 δισεκατομμύρια δολάρια της νέας αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία, που έχουν κολλήσει εδώ και μήνες στο Κογκρέσο, θα μπορούσαν να δώσουν στις δυνάμεις του Κιέβου τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε πιο τολμηρά πλήγματα πίσω από τις ρωσικές γραμμές…
Τα χρήματα του αμερικανικού Κογκρέσου θα μπορούσαν, με άλλα λόγια, να κάνουν τη διαφορά…
Με πληροφορίες από the New York Times
