Για να περιγράψει κανείς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον στενότερο κύκλο του, θα ταίριαζε το σχόλιο που είχε κάνει ο Τζον Μέιναρντ Κέινς για τον Ζορζ Κλεμανσό, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της Γαλλίας κατά την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, σύμφωνα με τους Financial Times. Ο Κέινς είχε πει για τον Κλεμανσό ότι ήταν «ένα άκρως απογοτευμένο άτομο που είχε μόνο μια ” [γοητευτική] ψευδαίσθηση” – τη Γαλλία».
Κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να ειπωθεί και για την κυβερνητική ελίτ της Ρωσίας και θα βοηθούσε στο να εξηγηθεί η τρομακτικά ριψοκίνδυνη απόφασή της να εισβάλει στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το δημοσίευμα των FT, μπορεί όσοι ανήκουν σε αυτή την ελίτ να είναι αδίστακτοι, άπληστοι και κυνικοί, αλλά δεν έχουν κανένα κυνισμό σε ό,τι έχει να κάνει με την ιδέα της σπουδαιότητας της Ρωσίας.
Τα δυτικά ΜΜΕ χρησιμοποιούν τον όρο «ολιγάρχης» για να περιγράψουν γενικώς τους πάμπλουτους Ρώσους, συμπεριλαμβανομένων εκείνω που πλέον μένουν μόνιμα ή κατά κύριο λόγο στη Δύση. Ο συγκεκριμένος όρος άρχισε να γίνεται δημοφιλής το 1990 και έκτοτε χρησιμοποιείται συχνά με τρόπο λανθασμένο.
Κατά την περίοδο που ήταν πρόεδρος ο Μπόρις Γιέλτσιν, πράγματι μια ομάδα από πλούσιους επιχειρηματίες επικρατούσε, κάτι το οποίο επιτύγχανε σε συνεργασία με ανώτατους αξιωματούχος. Αυτή η ομάδα, ωστόσο, διαλύθηκε από τον Πόυτιν κατά τα πρώτα χρόνια του στην εξουσία.
Τρεις από τους επτά κορυφαίους «ολιγάρχες» προσπάθησαν να αψηφήσουν πολιτικά τον Πούτιν. Ο Μπόρις Μπερεζόφσκι και ο Βλαντιμίρ Γκουζίνσκι αναγκάστηκαν να φύγουν στο εξωτερικό, ενώ ο Μικάιλ Κοντορκόφσκι φυλακίστηκε και στην συνέχεια εξορίστηκε. Οι υπόλοιποι, και πολλοί άλλοι λιγότερο ισχυροί από αυτούς, μπόρεσαν να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους εντός της Ρωσίας ως αντάλλαγμα για την άνευ όρων υποταγή τους στον Πούτιν. Όταν ο Πούτιν συναντήθηκε (διαδικτυακά) με μεγάλους Ρώσους επιχειρηματίες αφότου είχε ξεκινήσει η εισβολή στην Ουκρανία, δεν υπήρχε αμφιβολία σχετικά με το ποιος έδινε τις εντολές.
Η δύναμη που διέλυσε τους ολιγάρχες ήταν η πρώην KGB, η οποία ήταν αναδιοργανωμένη και στις υπηρεσίες του διαδόχου της. Ο ίδιος ο Πούτιν, φυσικά, προέρχεται από την KGB και η μεγάλη πλειοψηφία της κορυφαίας ελίτ υπό τον Πούτιν προέρχεται επίσης από την KGB ή από παρόμοιο κρατικό υπόβαθρο (αν και όχι από τις ένοπλες δυνάμεις).
Αυτή η ομάδα έχει παραμείνει εντυπωσιακά σταθερή και ομοιογενής υπό τον Πούτιν, ενώ είναι (ή τουλάχιστον ήταν κάποτε) κοντά στον Ρώσο πρόεδρο και σε προσωπικό επίπεδο. Υπό την ηγεσία του Πούτιν, αναφέρουν οι FT, έχουν λεηλατήσει τη χώρα τους (αν και σε αντίθεση με τους προηγούμενους ολιγάρχες, έχουν κρατήσει το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου τους στη Ρωσία) και συμμετείχαν ή αποδέχθηκαν τα εγκλήματά του, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου όλων,αυτού της εισβολής στην Ουκρανία. Έχουν στηρίξει τόσο την έντονη προπαγάνδα του Πούτιν κατά της Ουκρανίας όσο και τις καταγγελίες του περί δυτικής παρακμής.
Αυτοί οι ισχυροί άνδρες είναι γνωστοί στη Ρωσία ως οι «siloviki» ή «άνδρες με εξουσία», ή ίσως να ταίριαζε ακόμη και η ιρλανδική έκφραση «σκληροί άντρες». Θα πρέπει να τραβήξουμε μια ξεκάθαρη γραμμή μεταξώ των «siloviki» και τις ευρύτερες ρωσικές ελίτ, καθώς αυτές είναι μεγάλες και πολύ ανόμοιες και διχασμένες ομάδες κορυφαίων επιχειρηματιών, ανώτερων αξιωματούχων εκτός του στενού κύκλου εκείνων που αποτελούν την ηγεσία του κόμματος του Πούτιν.
Καθώς η Ρωσία βυθίζεται όλο και περισσότερο σε ένα στρατιωτικό τέλμα καθώς και σε μια οικονομική κρίση, ένα κεντρικό ερώτημα είναι εάν – στην περίπτωση που ο πόλεμος δεν τελειώσει γρήγορα με κάποια ειρηνευτική διευθέτηση – ο Πούτιν μπορεί να απομακρυνθεί (ή εάν θα πειστεί να απομακρυνθεί) από τις ρωσικές ελίτ, προκειμένου να προσπαθήσουν να βγάλουν τη Ρωσία και τους εαυτούς τους από το λάκκο που έχει σκάψει για αυτούς ο Ρώσος πρόεδρος.
Πηγή: Financial Times
