ΠΗΓΗ: Reuters
Δυτικές τράπεζες προειδοποιούν για τους κινδύνους του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης να χρησιμοποιήσει δισεκατομμύρια ευρώ, προερχόμενα από τόκους παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, για την προμήθεια όπλων στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με ανώτερες πηγές του κλάδου, που επικαλείται το Reuters, οι ανησυχίες εστιάζονται στον κίνδυνο η κίνηση να προκαλέσει δαπανηρές και μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες.
Οι πηγές θεωρούν ακόμα ότι τυχόν εφαρμογή του σχεδίου θα έπληττε την εμπιστοσύνη στο δυτικό τραπεζικό σύστημα.
Το σχέδιο και οι αντιδράσεις
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν χθες Πέμπτη να προχωρήσουν διαδικασίες για την εφαρμογή σχεδίου χρήσης έως και 3 δισ. ευρώ ετησίως από τόκους παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας για παροχή όπλων στην Ουκρανία.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. ανέφεραν ότι τα έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εντός των επόμενων μηνών στο πλαίσιο ενίσχυσης του Κιέβου έναντι της Μόσχας.
Κάποιες τράπεζες ανησυχούν, ωστόσο, καθώς θεωρούν ότι αργότερα η Ρωσία θα μπορούσε να κινηθεί νομικά εναντίον τους, κατηγορώντας τις για την εμπλοκή τους στη μεταφορά χρημάτων στην Ουκρανία.
Τονίζουν παράλληλα, ότι το σχέδιο της Ε.Ε. θα μπορούσε αργότερα να επεκταθεί, περιλαμβάνοντας περιουσιακά στοιχεία ατόμων και εταιρειών υπό κυρώσεις. Κίνηση για την οποία πάντως δεν υπάρχει σχετική απόφαση των Βρυξελλών.
Οι πηγές, που αρνήθηκαν να κατονομαστούν, ανέφεραν ότι μοιράζονταν τις ανησυχίες τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε Βρετανία και ευρωζώνη, προειδοποιώντας για πιθανές δικαστικές διαμάχες όταν τελικά χαλαρώσουν ή αρθούν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Η Ρωσία ισχυρίζεται ότι οποιαδήποτε απόπειρα της Ε.Ε. να χρησιμοποιήσει κεφάλαια που της ανήκουν ή τόκους από αυτά θα ισοδυναμούσε με «ληστεία» και «κλοπή» που θα οδηγήσει σε νομικές ενέργειες εναντίον όλων των εμπλεκομένων για δεκαετίες.
Επιπλέον, η Μόσχα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι θα προβεί σε αντίποινα εάν απαλλοτριωθούν τα περιουσιακά της στοιχεία ή τα εισοδήματά της.
Πού βρίσκονται τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Η Euroclear κατέχει 190 δισ. ευρώ (σε τίτλους και μετρητά) της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Οι δυτικές τράπεζες κατέχουν επίσης δισεκατομμύρια ευρώ, σε περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε εταιρείες και ιδιώτες που υπόκεινται σε κυρώσεις.
Τα περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 16,32 δισ. δολ. περισσότερων από 3,5 εκατομμυρίων Ρώσων έχουν παγώσει στο εξωτερικό, όπως δήλωσε πέρυσι ο υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Αντόν Σιλουάνοφ.
Το σχέδιο της Ε.Ε. προβλέπει την καταβολή τέλους στη Euroclear.
Το κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα το Βέλγιο, του οποίου μέτοχοι είναι κάποιες από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, θα επιτρέπεται επίσης να διατηρήσει προσωρινά το 10% των κερδών σε λανθάνοντα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως διασφάλιση έναντι διαφορών.
Αλλαγή νομικής «αρχιτεκτονικής»
Σύμφωνα με το σχέδιο της Ε.Ε., περίπου το 90% των κατασχεθέντων μετρητών θα διοχετευόταν μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ειρήνης για την αγορά όπλων για την Ουκρανία. Τα υπόλοιπα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για αποκατάσταση και ανοικοδόμηση.
Η νομοθεσία σχετικά με τις κυρώσεις σε Ε.Ε., Αγγλία και ΗΠΑ συνήθως προβλέπει δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, αλλά όχι δήμευση. Τα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να δημευθούν σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο, αλλά μόνο εάν κριθεί ότι αποτελούν προϊόντα εγκλήματος.
Εάν επιτραπεί η δήμευση και η αναδιανομή των τόκων, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν κινδύνους, καθώς οι ιδιοκτήτες μπορούν να κινηθούν νομικά ενάντια στις ενέργειές τους, ανέφεραν οι πηγές.
Πηγή προειδοποίησε για το προηγούμενο που θα δημιουργούσε το σχέδιο ως προς τα «ξένα αποθέματα και περιουσιακά στοιχεία».
Η ίδια η Ρωσία έχει κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία, έχει εγκαταστήσει νέα διοίκηση σε θυγατρικές δυτικών εταιρειών και έχει υποχρεώσει εταιρείες να πωλούν με εκπτώσεις, απαντώντας στις δυτικές κυρώσεις.
Αλλη πηγή ανέφερε ότι οι τράπεζες αναζητούν νομικές συμβουλές σχετικά με αποζημιώσεις που θα μπορούσαν να απαιτήσουν προκειμένου να συμμετάσχουν στο σχέδιο της Ε.Ε.
«Εάν αυτές οι προτάσεις προχωρήσουν, θα πρέπει να αλλάξει ολόκληρη η νομική αρχιτεκτονική», δήλωσε ο Πολ Φέλντμπεργκ, συνεργάτης και επικεφαλής της White Collar Defense, Investigations & Compliance της Brown Rudnick στο Λονδίνο.
«Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες, νομίζω ότι έχουν δίκιο να ανησυχούν γιατί έχουμε ήδη δει τεράστια ποσά να δαπανώνται σε αστικές διαφορές σε σχέση με τις κυρώσεις», δήλωσε ο Φέλντμπεργκ.
Φήμη και εμπιστοσύνη
Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι οποιαδήποτε δήμευση θα αποτελούσε πλήγμα στα δικαιώματα ιδιοκτησίας, θα έβλαπτε την εμπιστοσύνη στα δυτικά ομόλογα και τα νομίσματα και θα τορπίλιζε την εμπιστοσύνη μεταξύ των κεντρικών τραπεζών.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η πρόταση της Ε.Ε. θα υπονομεύσει το διεθνές δίκαιο και προειδοποίησε για αναπόφευκτη ζημιά στην Ευρώπη καθώς και για νομικές διαμάχες δεκαετιών.
«Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν καλά τη ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν τέτοιες αποφάσεις στην οικονομία και την εικόνα τους, τη φήμη τους ως αξιόπιστου, θα λέγαμε, εγγυητή του απαραβίαστου της ιδιοκτησίας», είπε ο Πεσκόφ στους δημοσιογράφους.
Ο Φράνσις Μποντ, ανώτερος συνεργάτης στη δικηγορική εταιρεία Macfarlanes τόνισε ότι οι λεπτομέρειες σχετικά με την πρόταση της Ε.Ε. είναι ζωτικής σημασίας για να υπολογιστούν οι κίνδυνοι για τυχόν παρατεταμένες διεθνείς νομικές διαμάχες στο μέλλον.
«…αυτή η πρόταση δεν πρόκειται να αποτελέσει το τέλος αυτής της ιστορίας, αλλά πιθανότατα το πιο πρόσφατο άλμα σε μία αιώνια συζήτηση για τη φύση των κυρώσεων και τον ρόλο τους στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα», τόνισε ο ίδιος.
Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον φέρεται, σύμφωνα με το Reuters, να είχε ασχοληθεί με το ζήτημα σε συζήτηση στις 5 Μαρτίου, κατά την οποία ανέφερε ότι «αυτά τα χρήματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν προς όφελος του ουκρανικού λαού».
Επιστροφή χρηματικού ποσού;
Δεν είναι ακόμη σαφές πόσα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα υποστηρίξουν το σχέδιο ή πόσο γρήγορα θα μπορούσε να εφαρμοστεί.
Εν τω μεταξύ, οι δικηγόροι εξετάζουν και το ζήτημα των αποζημιώσεων. «Δεν υπάρχει άμεσα προφανής τρόπος για τις τράπεζες να απομονωθούν πλήρως από μελλοντικές προκλήσεις και ενέργειες που θα απαιτούσαν την επιστροφή χρηματικών ποσών», δήλωσε στο Reuters ο Ολιβερ Μπράουν, ειδικός σε δικαστικές διαδικασίες και διαιτησία.
«Τα συνετά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να προβλέψουν το πιθανό μελλοντικό κόστος των αναπόφευκτων διαφωνιών που θα προκύψουν», τόνισε ο Μπράουν, ο οποίος συνομιλεί με πελάτες που ενδέχεται να επηρεαστούν από τις αλλαγές στη νομοθεσία των κυρώσεων.
