ΠΗΓΗ: ΒΒC
Ο Σίνζο Άμπε, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας ο οποίος δολοφονήθηκε την Παρασκευή το πρωί, ήταν γνωστός για την επιθετική εξωτερική πολιτική του και μια χαρακτηριστική οικονομική στρατηγική που έγινε ευρέως γνωστή ως Abenomics.
Συντηρητικός εθνικιστής, σύμφωνα με τις περισσότερες περιγραφές, ο 67χρονος Άμπε οδήγησε το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (LDP) στη νίκη πολλές φορές.
Η πρώτη του θητεία ως πρωθυπουργός ήταν σύντομη – για λίγο περισσότερο από ένα χρόνο ξεκινώντας το 2006 – και αμφιλεγόμενη. Ωστόσο έκανε μια εκπληκτική πολιτική επιστροφή το 2012 και παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 2020 όταν παραιτήθηκε για λόγους υγείας.
Η Ιαπωνία βρισκόταν σε ύφεση όταν ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του και η οικονομική του πολιτική – που βασίστηκε σε νομισματική χαλάρωση, δημοσιονομικά κίνητρα και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις – θεωρήθηκε ότι βοήθησε την ανάπτυξη να επιστρέψει σε μια παραπαίουσα οικονομία.
Ο Άμπε φωνάζει συνθήματα μαζί με έναν τοπικό υποψήφιο και έναν υποστηρικτή του κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης στη Φουκουσίμα στις 10 Οκτωβρίου 2017 (Φωτ. REUTERS/ Toru Hanai).
Επίσης, επέβλεψε την ανάκαμψη της Ιαπωνίας από τον τεράστιο σεισμό και το τσουνάμι το 2011, που σκότωσε σχεδόν 20.000 ανθρώπους και οδήγησε σε κατάρρευση των πυρηνικών αντιδραστήρων της Φουκουσίμα.
Γιος του πρώην υπουργού Εξωτερικών Σιντάρο Άμπε και εγγονός του πρώην πρωθυπουργού Νομπουσούκε Κίσι, ο Άμπε ανήκε σε πολιτική οικογένεια.
Εξελέγη για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο το 1993 και το 2005 έγινε μέλος του υπουργικού συμβουλίου όταν ο τότε πρωθυπουργός Τζουνιτσίρο Κοϊζούμι τον διόρισε στο υψηλόβαθμο ρόλο του επικεφαλής γραμματέα του υπουργικού συμβουλίου.
Η άνοδός του στην κορυφή ήρθε γρήγορα καθώς έγινε ο νεότερος μεταπολεμικός πρωθυπουργός της Ιαπωνίας το 2006. Όμως, μια σειρά από σκάνδαλα – συμπεριλαμβανομένης της απώλειας των συνταξιοδοτικών αρχείων από την κυβέρνηση, που επηρεάζουν περίπου 50 εκατομμύρια αιτήσεις – προκάλεσαν την απότομη πτώση του.
Ο Άμπε συναντά τους αθλητές και τους εκπροσώπους της χώρας του στους Ολυμπιακούς το 2016 στο Ρίο Ντε Τζανέιρο (Φωτ. REUTERS/Bruno Kelly).
Ακολούθησε βαριά ήττα για το LDP στις εκλογές της Άνω Βουλής τον Ιούλιο του 2007 και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους παραιτήθηκε λόγω ελκώδους κολίτιδας.
Κι όμως το 2012, ο Άμπε επέστρεψε ως πρωθυπουργός, λέγοντας ότι είχε ξεπεράσει την ασθένεια με τη βοήθεια φαρμάκων. Στη συνέχεια επανεξελέγη το 2014 και το 2017, και έγινε ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας.
Η δημοτικότητά του είχε σκαμπανεβάσματα, αλλά παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αδιαμφισβήτητος λόγω της επιρροής του στο LDP, το οποίο τροποποίησε τους κανόνες του για να του επιτρέψει να υπηρετήσει για τρίτη θητεία ως αρχηγός κόμματος.
Ο Άμπε θεωρείτο «γεράκι» σε θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, και είχε ως κεντρικό του στόχο να τροποποιήσει το ειρηνιστικό μεταπολεμικό σύνταγμα της Ιαπωνίας. Το κόμμα του θεωρεί το σύνταγμα – το οποίο συντάχθηκε από τις ΗΠΑ – ως υπενθύμιση της ταπεινωτικής ήττας των ιαπωνικών στρατευμάτων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο αυτό ο κ. Άμπε δεν το κατάφερε, και το σύνταγμα παραμένει ένα θέμα που διχάζει τους Ιάπωνες.
Ο Άμπε γεμίζει το ποτήρι του Μπαράκ Ομπάμα με το ιαπωνικό ποτό σάκε (23 Απρίλίου 2014) / Φωτ. Cabinet Public Relations Office/Pool via REUTERS.
Οι εθνικιστικές του απόψεις συχνά αύξαναν την ένταση με την Κίνα και τη Νότια Κορέα, ιδιαίτερα μετά την επίσκεψή του το 2013 στο ιερό Γιασουκούνι του Τόκιο, έναν αμφιλεγόμενο χώρο που συνδέεται με τον μιλιταρισμό της Ιαπωνίας πριν και κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου. Οι επανειλημμένες επισκέψεις του στο ιερό εξόργισαν επίσης αριστερές οργανώσεις στην Ιαπωνία, οι οποίες το θεώρησαν ως απόπειρα του Άμπε να σκεπάσει τις ιαπωνικές φρικαλεότητες κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Το 2015, πίεσε για το δικαίωμα στη συλλογική αυτοάμυνα, επιτρέποντας στην Ιαπωνία να κινητοποιήσει στρατεύματα στο εξωτερικό για να υπερασπιστεί τον εαυτό της και τους συμμάχους που δέχθηκαν επίθεση.
Δεν μπόρεσε επίσης να εξασφαλίσει την επιστροφή των Κουρίλων Νήσων, που η Ιαπωνία αναφέρει ως Βόρεια Εδάφη. Πρόκειται για μια αλυσίδα αμφισβητούμενων νησιών στα ανοικτά του Χοκάιντο που διεκδικούνται από την Ιαπωνία και τη Ρωσία.
Ο Άμπε τρώει ψάρι στη σχάρα κατά τη διάρκεια της επίσημης εκστρατείας του για τις εκλογές της 14ης Δεκεμβρίου, στο λιμάνι Σόμα Χαραγκάμα στην περιφέρεια της Φουκουσίμα (Φωτ. REUTERS/ Issei Kato).
Abenomics
Η χαρακτηριστική οικονομική πολιτική του Άμπε – γνωστή ως Abenomics – θεωρήθηκε ότι τον βοηθούσε να επιστρέψει στην ανάπτυξη κατά την πρώτη του θητεία.
Αυτή περιλάμβανε αρνητικά βραχυπρόθεσμα επιτόκια που καθιστούσαν φθηνότερο για τους καταναλωτές και τις εταιρείες το να δανείζονται χρήματα και να ξοδεύουν, αυξάνοντας τις κρατικές δαπάνες για υποδομές και περισσότερα οικονομικά κίνητρα όπως φοροαπαλλαγές και μεταρρυθμίσεις που επιδίωκαν να προσθέσουν περισσότερες γυναίκες στο εργατικό δυναμικό και να επιτρέψουν περισσότερους μετανάστες, ώστε να περιοριστεί η έλλειψη εργατικού δυναμικού και να έρθει η ανάπτυξη.
Ωστόσο οι προσπάθειές του αντιμετώπισαν μια μεγάλη πρόκληση όταν η χώρα μπήκε ξανά σε ύφεση την άνοιξη του 2020 με την πανδημία. Αυτή και άλλες επιβραδύνσεις αμφισβήτησαν την αποτελεσματικότητα της προσέγγισής του, ενώ αμφιλεγόμενη ήταν και η πολιτική του κατά του κορωνοϊού.
Άλλες πτυχές των Abenomics – όπως η ενδυνάμωση των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, η αντιμετώπιση του νεποτισμού και η αλλαγή της ανθυγιεινής εργασιακής κουλτούρας – παρέμειναν ανεκπλήρωτες.
Η παραίτησή του το 2020 οδήγησε σε εσωτερική διαμάχη μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών του LDP, επειδή ο Άμπε αρνήθηκε να επιλέξει ο ίδιος τον διάδοχό του. Τελικά τον διαδέχθηκε ο Γιοσιχίντε Σούγκα, βετεράνος πολιτικός και επί μακρόν μέλος του υπουργικού συμβουλίου.
Ο Σίνζο Άμπε πέθανε στα 67 του χρόνια, το μεσημέρι της 8ης Ιουλίου 2022, υποκύπτοντας στα δύο τραύματα από σφαίρες από 41χρονο άνδρα.
